ဝူဇူ

ဝူဇူ(အာရဗီ_ وُضو) သည် မျက်နှာ နှင့် လက်များကို ဆေးကြောခြင်း ဖြစ်ပြီး ဦးခေါင်း နှင့် ဖြေဖဝါးကို မက်စ်(ဟ်) ပွတ်သပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ယင်းအား အရှင်မြတ်နှင့် နီးစပ်ဖိုရန် ဟူသော နိယသ်ဖြင့် ပြုလုပ်ရပြီး သီးသန့်ကျင့်၀တ်များရှိပေသည်။ ဝူဇူကိုယ်တိုင်သည် မွစ်သဟဘ် ဖြစ်သည်။ သိုသော် နမာဇ် ၊ သွဝါဖ် နှင့် အချိုသော အေဘာဒသ်အရာများ မှန်ကန်စေဖိုရန် ၎င်းတိုအား ဝူဇူဖြင့် ပြုလုပ်ရ‌ပေမည်။ ဝူဇူမရှိဘဲနှင့် ကုရ်အာန်စကားလုံးများ နှင့် အရှင်မြတ်၏အမည်နာမတော်ကို ထိတွေ့ပိုင်ခွင့် မရှိပေ။ ဝူဇူဖြင့် ဗလီသွားခြင်း၊ ကုန်အာန်ဖတ်ခြင်းသည် မွစ်သဟဘ် ဖြစ်သည်။သမိုင်းကြောင်းကျမ်းကိုးကားချက်အရ တမတ်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ) ဘေအ်စသ် အစပိုင်း၌ ဝူဇူ၏အမိန့်သည် မက္ကာမြိုတွင် ကျရောက်ခဲ့သည်။ ဝူဇူနှင့်ပတ်သက်ပြီး စူရဟ်မာအ်ဒါ အာယသ်အမှတ် ၆ ထိုအတူ မအ်စူမီးန်များထံမှ ရေဝါယာသ်ပေါင်း၄၀၀ ကျော် လာရှိထားသည်။ ဝူဇူ နှင့် သက်ဂ်ျဒီးဒေဝူဇူသည် ဟဒီးစ်တော်များ၌ အပြစ်ဂိုနာဟ်များကို ပပြောက်စေသည်၊ အမြက်ဒေါသကို ပပြောက်စေသည်၊ အသက်ရှည်စေသည်၊ မဟ်ရှဲရ်နေ့၌ မျက်နှာလင်း၀င်းစေသည် နှင့် ရိုဇီစားနပ်ရိက္ခာကို တိုးပွားစေသည် ၍လာရှိထားသည်။ဝူဇူကို သရ်သီးဘီး နှင့် အိရ်သေမာစီးပုံစံမျိုးဖြင့် ပြုလုပ်နိုင်ပေသည်။ ဝူဇူယေ သရ်သီးဘီး၌ ဦးစွာ မျက်နှာ ထိုနောက် လက်နှစ်ဖက် ကို ဆေးကြောရမည်။ ထိုနောက် ဦးခေါင်း နှင့် ခြေဖဝါးနှစ်ဖက်ကို မက်စ်(ဟ်) ပြုလုပ်ရမည်။ ဝူဇူယေအိရ်သေမာစီးသည်လည်း ဝူဇူယေသရ်သီးဘီး ကဲ့သိုဖြစ် မျက်နှာ နှင့် လက်များကို ဆေးကြောမည့်အစား ၎င်းတိုကို ရေထဲသို နှစ်ရပေမည်။ထိုနောက် ဝူဇူ နိယသ် ပြုလုပ်ရမည်။ ထိုနောက် ဦးခေါင်း နှင့် ခြေဖဝါးကို မက်စ်(ဟ်) ပြုလုပ်ရမည်။ အကယ်၍ ဝူဇူပြုလုပ်ရမည့် ကိုယ်ခန္ဓာအစိတ်အပိုင်ဒဏ်ရာဖြစ်နေပါ ဝူ‌ဇူ‌-ယေ-ဂျဗီးရေဟ် ပြုလုပ်ရပေမည်။ရှီအဟ် နှင့် အဲဟ်လေစန္နသ်တိုသည် လက်များကိုဆေးကြောခြင်း ၊ ဦးခေါင်း နှင့် ခြေဖဝါးကို မက်စ်(ဟ်) ပြုလုပ်သည့် ပုံစံနှင့်ပတ်သက်ပြီး ကွဲပြားမှုရှိပေသည်။ ဥပမာ ရှီအဟ်များသည် လက်နှစ်ဖက်ကို အပေါ်မှအောက်သို ဆေးကြောခြင်ကို ဝါဂျိဘ် ဖြစ်သည်ဟု သိထားကြသည်။ သိုသော် အဲဟ်လေစွန္နသ်သည် လက်များကို အောက်မှအပေါ်သို ဆေးရမည်ဟု ယုံကြည်ထားကြသည်။ ရေဝါယသ်များအရ အွမ္မဲရ် ဗင်န် ခသွာဘ် အုပ်ချုပ်သည့် နှစ်ကာလအကုန်အထိ မွစ်လင်မ်များအကြား ယင်းသိုကွဲပြားမှုများ မရှိပေ။ ၎င်းတိုအားလုံးသည် ပုံစံတစ်မျိုးတည်းသာ( အေမာမ်များပြုလုပ်သည့်ပုံစံ) ပြုလုပ်ကြသည်။ အစ္စလာမ်ကျမ်းကိုးကား၌ ဝူဇူ နှင့်ပတ်သက်ပြီး စွန္နီ နှင့် ရှီအဟ် တိုအကြား ကွဲပြားမှုကို တတိယ ခလီဖွာလက်ထက်၌ စတင်ခဲ့သည် ဟုလာရှိထားသည်။

ဝေါဟာရအနက်အဓိပ္ပါယ်

ဝူဇူ ဆိုသည်မှာ မျက်နှာ နှင့် လက်များကို ဆေးကြောခြင်း၊ ဦးခေါင်း နှင့် ခြေဖဝါးကို မက်စ်(ဟ်) လက်ဖြင့်ပွတ်သက်ခြင်းဖြစ်ပြီး ယင်းကို အရှင်မြတ်နှင့်နီးစပ်ဖိုရန် ဟူသောနိယသ်ထားကာ အရှင်မြတ်၏အမိန့်တော်များကို နာခံပြုလုပ်ဖိုရန် ဟူ၍ဖြစ်သည်။ ဤအေဘာဒသ်အလုပ်သည် နမာဇ် ၊ သွဝါဖ် မှန်ကန်ဖိုရန် ထိုအတူ ကုရ်အာန်ကျန်းမြတ်ကို ထိ့တွေ့နိုင်ဖိုရန် အတွက် ဖြစ်သည်။ သမိုင်းကြောင်းကျမ်းကိကအရ ဝူဇူသည် မက္ကာမြို၌ တမန်တော်မြတ်ကညီး ဘေအ်စသ်အစ၌ ဂျိဘ်ရာအီလ် ၏အကြောင်းခံဖြင့် တမန်တော်မြတ်ကြီးအား သင်ကြားစေခဲဘသည်။ ထိုနောက် တမန်‌ေတော်မြတ်ကြီးသည် ထိုအရာကို လူသားများအား သင်ကြားပေးခဲ့သည်။

ပညတ်ချက်ဥပဒေသများ

ဝူဇူပြုလုပ်ပုံနှင့် ၎င်း၏အရေးပါမှုကို ကုရ်အာန် နှင့် ဟဒီးစ်တော်များ၌ လာရှိထားသည်။ ဝူဇူအမိန့်နှင့်ပတ်သက်ပြီး စူရဟ် မာအိဒါသ် အာယသ်အမှတ် ၆ ၌လာရှိထားသည်။ ထိုကြောင့် ယင်းအား အာယသ်သေဝူဇူဟု ခေါ်သည်။ «یا أَیُّها الَّذینَ آمَنوا إِذا قُمتُم إِلَی الصَّلاةِ فَاغسِلوا وُجوهَكُم وَ أَیدیَكُم إِلَی الْمَرافِقِ وَ امسَحوا بِرُءُوسِكُم وَ أَرجُلَكُم إِلَی الكَعبَینِ အဓိပါယ်ထည့်ရန်

ဝူဇူကိုယ်တိုင် မွစ်သဟဘ် ဖြစ်သည်။ ထိုနောက် နမာဇ်ဖတ်ရန်( နမာဇေမိုင်ယသ်မှအပ) ၊ သွဝါဖ်လုပ်ရန်၊ ကုရ်အာန်စာကြောင်းများကိုထိတွေ့ရန်၊ အရှင်မြတ်၏အမည်နာမတော်ကို ထိတွေ့ရန် ဝူဇူလုပ်ရမည်မှာ ဝါဂျီဘ်ဖြစ်သည်။ အိဟ်သေယာသ်ဝါဂျီဘ်အရ တမန်တော်မြတ်ကြီး၊ အေမာမ်များ နှင့် ဖွာသွေမဟ် သခင်မတို၏ အမည်နာမတော်များကိုလည်း ဝူဇူဖြင့် ထိကိုင်ရ‌မည်။ အချိုနေရာများ၌ ဝူဇူလုပ်ခြင်းသည် မွစ်သဟဘ်ဖြစ်သည်။ ဥပမာ ဗလီသွားခြင်း၊ အေမာမ်များ၏ရောင်ဇာသိုသွားခြင်း၊ ကုရ်အာန် ဖတ်ခြက်းနှင့် ကုရ်အာန်သယ်ဆောင်ခြင်း ၊ ကုရ်အာန်၏ အဖုံး သိုမဟုတ် အနားသတ်ကို ခန္ဓာကိုယ်၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြင့် ထိတွေ့ခြင်း နှင့် အဲဟ်လေကုဘူးရ် ၏ဇေယာရသ် သွားခြင်း စသည်တို၌ ဖြစ်သည်။

ဝူဇူ အမျိုးအစားများ

ဝူဇူအား သရ်သီဘီး နှင့် အိရ်‌ေသမာစီး ပုံစံဖြင့် ပြု လုပ်နိုင်သည်။ အကယ်၍လိုအပ်ပါက ဂျဘီးရေ ပုံစံဖြင့် ပြုလုပ်နိုင်သည်။

ဝူဇူ ယေ သရ်သီဘီး

ဝူဇူယေသရ်သီဘီး ဆိုသည်မှာ ဦးစွာ မျက်နှာကို ဆေးရမည်။ဆံပင်ပေါက်သည့်နေရာမှ မေးစေ့အဆုံးအထိ၊ လက်တစ်ဖက်၏ အကျယ်အထိ ဆေးကြောရမည်။ ထိုနောက် ညာလက် ကိုဆေးကြောပြီး ဘယ်လက်ကိုဆေးရမည်။ တံတောင်ဆစ်ထိပ်မှ လက်ချောင်းများအထိ ဆေးကြောရမည်။ ထိုနောက် လက်‌ေဆးပြီး ကျန်ရှိနေသည့် အစိုဓာတ်ဖြင့် ဦးခေါင်းကို မက်စ်(ဟ်) လုပ်ရမည်။ ယင်းအား ဦးခေါင်းရှေ့ နှင့် နှဖူးအပေါ်၌ ပြုလုပ်ရမည်။ ထိုနောက် ထိုအစိုဓာတ်ဖြင့် ညာခြေ နှင့် ဘယ်ခြေကို မက်စ်(ဟ်) ပွတ်သက်ရမည်။

ဝူဇူ ယေ အိရ်သေမာစီး

ဝူဇူယေအိရ်‌ေသမာစီး ဆိုသည်မှာ လူသားသည် နိယသ် လုပ်ပြီးနောက် မျက်နှာ နှင့် လက်များကို ဝူဇူ နိယင်ဖြင့် ရေထဲသို နှစ်ရမည်။( ရေထဲသိုထည့်လိုက်ရမည်)။ ဝူဇူယေအိရ်သေမာစီး ၏ ဒုတိယနည်းလမ်းမှာ ဦးစွာ မျက်နှာ နှင့် လက်များကို ရေထဲသို ထည့်ရမည် ထိုနောက် ဝူဇူနိယသ် ပြုလုပ်ပြီး မျက်နှာ နှင့် လက်များကို ရေထဲမှ ပြန်ထုတ်ရမည်။ ဝူဇူယေအိရ်သေမာစီး၌ မျက်နှာ နှင့် လက်များကို ဆေးကြောပြီးမှ မက်စ်(ဟ်) ပြုလုပ်ရမည်။

ဝူဇူယေဂျဘီးရေဟ်

ဝူဇူယေဂျဘီးရေဟ် ဆိုသည်မှာ အကယ်၍ ဝူဇူ သိုဟုတ် မက်စ်(ဟ်) လုပ်ရမည့် ကိုယ်ခန္ဒာအစိတ်အပိုင်း တစ်ခုသည် ဒဏ်ရာ သိုဘမဟုတ် ကျိုးနေမည် ဆိုပါက ယင်းအား ဆေးကြောရန် သိုမဂုတ် မက်စ်(ဟ်) လုပ်ရန် မဖြစ်နိုင်ပါက သိုမဟုတ် သာမန်အတိုင်း ဝူဇူ ပြုလုပ်၍မရပါက ဆေးကြောခြင်း သိုမဟုတ် မက်စ်(ဟ်) ပြုလုပ်မည့်အစား ထိုဒဏ်ရာ သို့မဟုတ် ကျိုးနေသောနေရာများကို စိုစွတ်နေသောလက်ဖြင့် ပွတ်သက်ရမည်။ ဂျဘီးရေဟ် ဆိုသည်မှာ ဒဏ်ရာကိုပတ်သော ပတ်တီး သိုမဟုတ် ပိတ်စ ကိုခေါ်ဆိုသည်။ ဝူဇူယေဂျဘီးရေဟ် ပြုလုပ်ပိုင်ခွင့် ရှိသည့်အချိန်မှာ ပိတ်တီးဖွင့်ရန် မဖြစ်နိုင်ပါက သိုမဟုတ် အန္တရာယ်ရှိပါက သိုဘမဟုတ် ထိုဒဏ်ရာ သိုမဟုတ် ကျိုးနေသည့်နေရာအပေါ် ရေတိုက်ရိုက် လောင်းရန် မဖြစ်နိုင်ပါက ထိုအချိန်များတွင် ဝူဇူယေဂျဘီးရေဟ် ပြုလုပိုင်ခွင့် ရှိသည်။

အချိုနေရာများ၌ ဝူဇူ အစား သယမွမ် ပြုလုပ်ရမည်မှာ ဝါဂျီဘ် ဖြစ်သည်။ ဥပမာ နမာဇ်အချိန် အလွန်တိုတောင်းပါက ၊ ဝူဇူပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် နမာဇ်အချိန်ပြီးသွားပါက သိုမဟုတ် နမာဇ်၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု နမာဇ်အချိန်ပြီးမှ ဖတ်ရွတ်ကမည် ဆိုပါက စသည်တို၌ဖြစ်သည်။ ထိုအတူ ရေမရှိသည့်အခါ ရေသည် ကိုယ်ခန္ဓာ အတွက် အန္တရာယ်ဖြစ်စေသည် ဆိုပါက ဝူဇူအစား သယမွမ် ပြုလုပ်ရမည်။ မည်သူမဆို ဂျနာဘသ် ဂိုစူလ် ပြုလုပ်ပြီး နမာဇ်ဖတ်ရန်အတွက် ဝူဇူမလုပ်ရပေ။ ထိုဂိုစူလ်သည် ဝူဇူအစား ဖြစ်သွားပေသည်။

မည့်သို့ဝူဇူပျက်နိုင်သနည်း။

အချို့အရာများသည် ဝူဇူကို ပျက်ပြယ်စေသည်။ ဖိကဟ်ဥပဒေသ၌ ဝူဇူအားပျက်ပြယ်စေသည့်အရာများကို ဟဒက်စေအဇ်ဂဲရ် ဟုသုံးနှုန်းထားသည်။ ၎င်းတိုအနက်မှ အချိုမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။

• ဆီး၊ မစင်၊ သိုမဟုတ် လေသည် လူမှထွက်လာခြင်း။
• အိပ်စက်ခြင်း (မကြားနိုင်၊ မမြင်နိုင်) ရူးသွပ်ခြင်း၊ မူးခြင်းနှင့် မေ့သွားခြင်း။
• ‌ဂိုစူလ်လုပ်ရန် ဖြစ်ပေါ်‌သည့်အရာများ ဥပမာ ဂျနာဘသ်၊ အသေကောင်အားထိတွေ့ခြင်း( မိုင်ယသ်အား ထိ‌ခြင်း)။

အဲဟ်လေစန္နသ်၏ ဖိကဟ်ပညာရှင် ဖွာဇိလ် မိက်ဒါဒ် ယုံကြည်ထားသည်မှာ သူစိန်းအမျိုးသား နှင့် အမျိုးသမီး အသားချင်းထိတွေ့ပါက ဝူဇူပျက်ပေသည်။ ၎င်းတို၏ သက်သေအထောက်မှာ (أو لا مستم النساء)ဟူသော ကုရ်အာန်အာယသ်ရှိ (لا مستم) ကို ဤသိုဖတ်ရွတ်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ သိုသော် ရှီအဟ် ဖ်ကဟ်ပညာရှင်များ၏ အမြင်၌ (لا مستم) ကို နှီးနှောဆက်ဆံခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ထားကြသည်။

အဲဟ်လေစွန္နသ် နှင့် ရှီအဟ် တို၏ ဝူဇူ ကွဲပြားပုံ

ဝူဇူနှင့်ပတ်သက်ပြီး မည်သိုမည်ပုံ လက်များကို ဆေးကြောခြင်း နှင့် ဦးခေါင်း နှင့် ခြေဖမိုကို မက်စ်(ဟ်) ပြုလုပ်ခြင်း နှင့်ပတ်သက်ပြီး ကွဲပြားမှုရှိပေသည်။

ဝူဇူနှင့်ပတ်သက်ပြီး စန္နီ နှင့် ရှီအဟ် တိုအကြား ကွဲပြားခြားနားခြင်းသည် များသောအားဖြင့် စူရဟ် မာအိဒဟ် အာယသ်အမှတ် ၆အား ဖတ်ရွတ်ပုံခြင်း ကွဲပြားသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ရှီအာများသည် မအ်စူမီးန်များ၏ ဩဝါဒတော်များကို မှီကိုးခြင်းအဖြင့် ( و أيديكم إلي المرفق) ဟူသော အာယသ်အား လက်များကို အပေါ်အှအောက်သို ဆေးကြောရမည်မှာ ဝါဂျီဘ် ဖြစ်သည်ဟု သိထားကြသည်။ အဟ်လေစွန္နသ် ဂိုဏ်းလေးဂိုဏ်း၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်သည့် ၎င်းတိုသည် လက်များကို အောက်မှ‌အ‌ပေါ်သို ဆေးကြောရမည်ဟု လက်ခံထားကြသည်။

ထိုအတူ ရှီအာဖိကဟ်ပညာရှင်များ၏ အမိန့်အရ ညာလက်ကို ဘယ်လက် ထက်အရင် ဆေးကြောရမည်မှာ ဝါဂျီဘ် ဖြစ်သည်။ ဤမိန့်ရပ်သည် အဲဟ်လေစွန္နင်၌ မွစ်သဟဘ် အဖြစ်လာရှိထားသည်။

အဟ်လေစွန္နသ် ဂိုဏ်းလေးဂိုဏ်းသည် ဝူဇူ၌ ခြေထောက်များကို ဆေးသည့်အခါ ခြေကျင်း၀တ်ပါ ဆေးရမည်မှာ ဝါဂျီဘ် ဖြစ်သည်ဟု သိထားကြသည်။ ရှီအာများသည် ခြေဖမိုးကို မက်စ်(ဟ်) လုပ်ရာ၌ ခြေချောင်းမှ ခြေမျက်စိအထိ လုပ်ရမည်ဟု ယုံကြည်ထားသည်။ ထိုမက်စ်(ဟ်) သည်လည်းရှီအာဖိကဟ်အရ ဦူခေါင်းမက်စ်(ဟ်) ကဲ့သို ဝူဇူရေဖြင့် အစိုဓါတ်ရှိရပေမည်။ ထိုအတူ မာလီကီယဟ် နှင့် ဟနဖီယဟ် တိုသည် (သရ်သီးဘ်)ဝူဇူ၌အစဉ်လိုက်ပြုလုပ်ခြင်း ၊ ဟနဖီယဟ် နှင့် ရှာ‌ေဖေအီ သည် ( မဝါလာသ်)ဝူဇူပြုလုပ်နေစဉ် တစ်ခြနှင့်တစ်ခုအကြား အချိန်အကြာကြီးမဆွဲ ခြင်း တိုကို ဝါဂျီဘ်အဖြစ် လက်မခံပေ။ သျိုသာ် ရှီအာ နှင့် စန္နီ အခြားဂိုဏ်းများသည် ထိုအချက်များ လိုက်နာရမည်ကို ဝါဂျီဘ်အဖြစ် သိထားကြသည်။

ရှီအာ နှင့် အဲဟ်လေစွန္နင် တိုအကြား ဦးခေါင်းအား မက်စ်(ဟ်) လုပ်ပုံနှင့်ပတ်သက်ပြီး ကွဲပြားပေသည်။ ဥပမာ ရှီအာတို၌ မက်စ်(ဟ်) ပြုလုပ်လိုက်သည်ဟု ပြောရုံလောက်ဖြင့် လုံလောက်ပေသည်။ အများဆုံး စိထားသောလက်သုံးချောင်းဖြင့် မက်စ်(ဟ်) လုပ်ခြင်းသည် မွစ်သဟဘ် ဖြစ်သည်။ ထိုထက်မပိုရပေ။ ထိုအတူ ရှီအာဖိကဟ်၌ ဦးခေါင်းအားမက်စ်(ဟ်)လုပ်ရာတွင် ဝူဇူရေဖြင့် သာလုပ်ရပေမည်။ ရေအသစ်( ဝုဇူရေမဟုတ်သည့်ရေ) ဖြင့် မက်စ်(ဟ်) မလုပ်ရပေ။ အဲဟ်လေစွန္နသ် ဂိုဏ်းများသည်လည်း မက်စ်(ဟ်) ပြုလုပ်ပုံနှင့်ပတ်သက်ပြီး အမြင်အမျိုးမျိုးရှိပေသည်။

ဟန်ဘလီ ဖိကဟ်အရ ဦးခေါင်းတစ်ခုလုံး နားရွက်နှစ်ဖက် အပါအ၀င် မက်စ်(ဟ်) လုပ်ရမည်မှာ ဝါဂျိဘ်ဖြစ်သည်။ ၎င်းအတွက် ရေအသစ် ထပ်မံယူ၍ ပြုလုပ်ရမည်။ မာလီကီဖိကဟ်၌ ဦးခေါင်းတစ်ခုလုံးကို မက်စ်(ဟ်) လုပ်ရမည်။ ဟနဖီဖိကဟ်၌ ဦးခေါင်း၏ လေးပုံတစ်ပုံကို မက်စ်(ဟ်) လုပ်ရမည်မှာ ဝါဂျီဘ် ဖြစ်သည်။ ရှာဖေအီဂိုဏ်းအရ ဦးခေါင်း၏ မက်စ်(ဟ်) ကို အနည်းငယ်ပြုလုပ်ရုံဖြင့် လုံလောက်ပေသည်။ယင်းအား ရေအသစ်ဖြင့် ပြုလုပ်ရမည်။

ဖိနပ်နှစ်ဖက်အား မက်စ်(ဟ်) လုပ်ခြင်းသည် ကွဲပြားမှုတစ်ခုဖြစ်ပြီး ရှီအာများသည် ဤအရာကို မှန်ကန်သည်ဟု လက်မခံထားပေ။ စုရဟ်မာအိဒဟ် အာယသ်အမှတ်၆ နှင့် ရေဝါယသ်များကို ၎င်းအတွက် သက်သေအဖြစ် ယူလာပေသည်။ ထိုသိုကွဲပြားမှုကြောင့် အခ်ျု့နေရာများ၌ ရှီအာတို၏ ဝုဇူသည် သကီရာကြောင့် စွန္နီတို၏ ဝူဇူကဲ့သို ဖြစ်နေ‌သည်။ အေမာမ်ကာဇွင်မ်( အစ) သည် အဘာစီမင်း၏ အထူးနေရ။တစ်ခု၌ အမှုထမ်းဆောင်နေသည့် အလီဗင်န်ယက်သွီး၏ စာကို ပြန်လည်တုံပြန်ရာ ၌ ဟာရွန်ရရှီးသည် ၎င်းရှီအာဖြစ်ကြောင်းကို မရိပ်မိစေရန် ၎င်းအား အဲဟ်လေစွန္နသ်ကဲ့ငို ဝူဇူလုပ်ရန် မိန့်ဆိုခဲ့သည်။ မူစာဗင်န် ဂျအ်ဖရ်(အစ) သည် အလီဗင်န်ယက်သွီးန် အရင်ကတည်းက အဘာစီအုပ်ချုပ်ရေးစနစ်၌ နေကာ ရှီအာများကို ကူညီဖေးမရန်် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ သိုသော် အခြားသောရှီအာများကို အဘာစီများနှင့် အတူတကွအလုပ်လုပ်ရန် တားမြစ်ခဲ့သည်။

အွစ်မာန်‌ ခေတ်ကာလ၌ ဝူဇူနှင့်ပတ်သက်ပြီး စတင်ကွဲပြားမှု

အချိုသုတေသီများ ယုံကြည်ထားသည်မှာ တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ) ခေတ်ကာလ၌ မွစ်လင်မ်များအကြား ဝူဇူနှင့်ပတ်သက်ပြီး ကွဲပြားမှု မရှိပေ။ တမန်တော်မြတ်ကြီးသည် ဝူဇူပြုရာ၌ ခြေထောက်များကို ဆေးမည့်အစား မက်စ်(ဟ်) ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ တမန်တော်မြတ်ကြီးခေတ်ကာလအပြင် အဘူဘက်ရ် ခေတ်ကာလ၌ ဝူဇူနှင့် ပတ်သက်ပြီး ကွဲပြားမှုများရှိသည်ဟု မဖေါ်ပြထားပေ။ အွမ္မရ် ဗက်န် ခသွာဘ် ခေတ်ကာ ၌ ခြေဖဝါးကို မက်စ်(ဟ်) လုပ်ခြင်းမှလွဲပြီး ဝူဇူ၌ အခြားသော ကွဲပြားမှုများရှိသည်ဟူ၍ ဖော်ညွှန်းသော ရေဝါယသ်မျိုး မလာရှိထားပေ။

ကန်ဇုလ်အွမ်မာလ် နှင့် အချိုကျမ်းကိုးကားစာအုပ်များ၌ လာရှိထားသည့်အရ အချို့သော သုတေသီများ ယုံကြည်ထားကြသည်မှာ ဝူဇူနှင့်ပတ်သက်ပြီး ကွဲပြားခြင်းသည် တတိယခလီဖွာခေတ်ကာလ၌ မွစ်လင်မ် များအကြား ပေါ်လွင်စွာ ကွဲပြားလာသည်။ ဆိုင်ယဒ်အလီရှဟ်ရီစ်သာနီ သည် အေမာမ်အလီ (အစ) နှင့် အွမ္မရ်တိုအကြား ခြေဖဝါးကို မက်စ်(ဟ်) လုပ်လြင်းနှက့်ပတ်သက်ပြီး ကွဲပြားမှုကို ထောက်ပြကာ ဒုတိယခလီဖွာသည်လည်း အွစ်မာန် နှင့်ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည် ၎င်းသည် ဝူဇူ၌ ခြေထောက်များကို မဆေးကြောပဲ မက်စ်(ဟ်) လုပ်ခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ထားသည်။

ရှီအာများသည် ဝူဇူအာယသ်ကို ထောက်ထားပြီး ထိုအတူ ရေဝါယသ်များကို ကိုးကားခြင်းအားဖြင့် ယုံကြည်ထားကြသည်မှာ တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ) နှင့် ၎င်း၏ နောက်လိုက်သားများသည် အေမာမ်များ၏ ပုံစံအတိုင်း ခြေထောက်များကို ဝူဇူ၌ မက်စ်(ဟ်) လုပ်ခဲ့ကြသည်။ အဲဟ်လေစွန္နင် ပုံစံကဲ့သို မဆေးကြောပေ။ လက်များကို ဆေးကြောခြင်းနှင့် ပတ်သက်ပြီး တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ) ထံမှ ရေဝါယသ်များ လာရှိထားသည်မှာ တမန်တော်မြတ် နှင့် ရှီအာများ၏ ဝူဇူ သည် လက်များ၏အပေါ်မှအောက်သို ဆေးကြောပေသည်။ ရှီအာများ၏ ယုံကြည်ချက်အရ အ်လေစွန္နင်များ လက်ခံထားသည့် ခြေထောက်များကို ဝူဇူ၌ ဆေးကြောခြင်း ဟုသော ရေ၀ါယာသ်များသည် သက်သေအထောက်အထားမရှိပေ။ ထိုအပြင် ဝုဇူအာယသ်နှင့်လည်း ဆန့်ကျင်နေသည်။

ကျင့်၀တ်များ၊ မွစ်သဟဘ်များ နှင့် ကောင်းမြတ်မှုများ

ဝူဇူလုပ်သည့်အချိန် အချိုအရာများကို လုပ်ဆောင်ခြက်းသည် မွစ်သဟဘ် ဖြစ်သည်။ ဥပမာ

• ဝူဇူမလုပ်ခင် သွားတိုက်ခြင်း ၊ တအန်တော်မြတ်(ဆွ) သည် အေမာမ်အလီ(အစ,) အား မှာကြားခဲ့သည့် ၀စီယသ်၌ ဝူဇူမလုပ်မီ ငွားတိုက်ရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။
• ဝုဇူ၏အစ ၌ အရှင်မြတ်၏ နာမတော်ကို ဖတ်ရွတ်ခြင်း၊
• ပါးစပ်အတွင်း နှင့် နှာခေါင်းထဲသို ရေထည့်ခြင်း၊
• ဝုဇူပြုလုပ်ရာ၌ စိတ်ရောကိုယ်ပါ ပြုလုပ်ခြင်း၊
• ဝူဇူလုပ်နေသည့်အချိန် စယရဟ် ကဒဲရ် ဖတ်၍ ဝူဇူလုပ်ပြီးနောက် အာယသုလ်ကုရ်စီ ဖတ်ခြင်း၊
• ညာဘက်တွင် ဝူဇူလုပ်သည့်ခွပ်ကို ထားခြင်း။

ရေဝါယင်များအရ အေမာမ်အလီ(အစ) သည် ဝူဇူလုပ်နေသည့်အချိန် ဒိုအာများ ဖတ်‌ရွတ်လေသည်။ ထိုရေဝါယသ်အရ မည်သူူမဆို ထိုဒိုအာများကို ဝူဇူလုပ်နေစဉ်အတွင်း ဖတ်ရွတ်ပါက အရှင်မြတ်သည် ထိုသူပြုလုပ်လိုက်သည့် ဝူဇူရေ တစ်စက်တိုင်းဖြင့် အရှင်မြတ်၏ သစ်ဘီးဂ် ကို ဖတ်ရွတ်နေသော ကောင်းကင်တမန်တစ်ဦးကို ဖန်ဆင်းပေမည်။ ထိုအကျိူစဝါးဘ်ကိုလည်း ကေယာမသ်နေ့အထိ ထိုသူအတွက် ရေးသားပေမည်။ ဝူဇူပြုလုပ်သည့်အရာ တစ်ခြခြင်းစီတိုင်း၌ ဖော်ပြထားသော ဒိုအာများမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။

1. ညာလက် ဖြင့် ဘယ်လက်ပေါ်သို ရေလောင်းခြင်း: الْحَمْدُ للَّهِ الذی جَعَلَ الْماءَ طَهُوراً وَ لَمْ یَجْعلْه نَجِساً ချီးမွန်းထောပနာ ဟူသမျှသည် အရှင်မြတ်ဖိုသာ ဖြစ်၏ ထိုအရှင်သည် ရေကို သန့်ရှင်းစင်ကြယ်မှု နှင့် သန့်စင်ပေးသောအရာ အဖြစ် ထားရှိထားသည်။ ထ်ုါနောက် ရေအား အညစ်အကြေးအဖြစ် မထားရှိပေ။
2. သန့်ရှင်းခြင်း: اللَّهُمّ حَصِّنْ فَرْجی و أعِفّهُ وَ َ اسْتُر عَوْرتی و حَرّمنی عَلى النّار အိုအရှင်မြတ် ကျွန်တော်မျိုး၏ အရှက်ကို ဟရာမ်အရာများမှ ဖယ်ရှားတော်မှုပါ။ ထို‌ေနာက် ယင်းအား သန့်စင်အောင် ထားတော်မှုပါ။ ၎င်းကို ဖုံးအုပ်စေ‌ေတာ်မှုပါ။ အပယ်ငရဲမီးကိုလည်း ၎င်းအပေါ်၌ ဟရာမ်အဖြစ် တားမြစ်တော်မှုပါ။
3. နှာခေါင်းထဲသိုရေထည့်ခြင်း: للّهم لا تحرّم عليَّ ريحَ الجنّة و اجعلني ممّن يشمّ ريحها و طيبها و ريحانها؛ အိုအရှင်မြတ် သုခဘုံ၏ မွေးရနံကို ကျွန်တော်မျိုးမှ ဟရာမ်အဖြစ် မပိတ်ပင်ပါနှင့်။ ကျွန်တော်မျိုးကို ရနံ့နှင့် မွှေးကြိုင်သော အပင်များကို အနံ့ခံသူများထဲမှ တစ်ယောက်အဖြစ် ထားရှိတော်မူပါ။
4. ပါးစပ်အတွင်းသိုရေထည့်ခြင်း: اللّهمّ أنطق لساني بذكرك و اجعلني ممّن ترضى عنه؛ အိုအရှင်မြတ် ကျွန်တော်မျိုး၏ နှုတ်လျှာကို အသင့်အားတသသယအဖညစ် ထားရှိပါ။ ကျွန်တော်မျိုးအားအသင်နှစ်သက်သူများအနက်မှ ထားရှိတော်မူပါ။
5. မျက်နှာဆေးကြောခြင်း: اللّهم بيّض وجهي يوم تَسوّد فيه الوجوه و لا تُسَوّد وجهي يوم تبيضّ فيه الوجوه؛ အိုအရှင်မြတ် မျက်နှာများ မဲနေ့သည့် နေ့၌ ကျွန်တော်မျိုး၏ မျက်နှာကို ဖြူစင်အောင်ထားရှိတော်မူပါ။ မျက်နှာများ ဖြူစင်သောနေ့၌ ကျွန်တော်မျိုး၏ မျက်နှာကို မဲအောငါ မထားပါနှင့်။
6. ညာလက်ကိုဆေးကြောခြင်း :اللّهمّ أعطني كتابي بيميني و الخلد بيساريအရှင်မြတ် ကျွန်တော်မျိုး၏ အမလ်စာကို ကျွန်တော်မျိုး၏ ညာလက်၌ပေးကာ ထာ၀ရတည်မြဲခြင်းကို ကျွန်တော်မျိုး၏ ဘယ်လက်၌ ပေးတော်မူပါ။
7. ဘယ်လက်ကိုဆေးကြောခြင်း : اللّهمّ لا تعطني كتابي بشمالي و لا تجعلها مغلولة إلى عنقي و أعوذ بك من مقطّعات النّيران အိုအရှင်မြတ် ကျွန်တော်မျိုး၏ အမလမစ ကို ဘယ်လက်၌ မပေးပါနဲ့။ ယင်းအားကျွန်တော်မျိုး၏ လည်ပင်း၌ မပတ်ပါနဲ့။ မီးအ၀တ်အစားများမှ ကင်းဝေးရန် အရှင်မြတ်ထံမှခိုလှုပါ၏ ။
8. ဦးခေါင်းအား မက်စ်(ဟ်) လုပ်ခြင်း:اللّهمّ غشّني برحمتك و بركاتك و عفوك، اللهم غشّني برحمتك و بركاتك و عفوك؛အိုအရှင်မြတ် ကျွန်တော်မျိုးအား အရှင့်၏ ရဟ်မသ် ၊ ဘရ်ကသ် နှင့် ညင်နာမှု အောက်၌ ထားရှိတော်မူပါ။
9. ခြေထောက်ကို မက်စ်(ဟ်) လုပ်ခြင်း:اللّهمّ ثبّت قدميّ على الصّراط يوم تزلّ فيه الأقدام و اجعل سعيي فيما يرضيك عنّي؛ အိုအရှင်မြတ် ထိုတံတအပေါ်၌ ခြေလှမ်းများချော်မည့်နေ့တွင် ကျွန်ုပ်၏ခြေလှမ်းများကို မြဲစွာမတ်စေတော်မူပါ။ ထိုနောက် အသင် ကျွန်တော်မျိုးထံမှ နှစ်သက်စေမည့် အရာ၌သာလျှင် ကျွန်တော်မျိုးအား ကြိုးစားခွင့်ပေးပါ။

ရှီအာ နှင့် စွန္နီ ရေဝါယသ်ကျမ်းကိုးကားစာ အုပ်များ၌ ဟဒီးစ်ပေါငါး ၄၀၀ကျော် ဝူဇူ၏အဟ်ကာမ် ဥပဒေသများ၊ ထူးခြားမှုများ၊ မြင့်မြတ်မှုများ နှင့်ပတ်သက်ပြီ တမန်တော်မြတ်,(ဆွ) နှင့် အေမာမ်များ ထံမှ လာရှိထားသည်။ ထိုကြောင့် ဝူဇူသည် အပြစ်များကို ပပျောက်စေသည့်အရာ၊ အမြတ်ဒေါသကို ပပျောက်စေခြင်း၊ အသက်ရှည်ခြင်း၊ မဟ်ရှဲရ်နေ့၌ မျက်နှာလင်း‌၀င်းစေခြင်း၊ စားနပ်ရိက္ခာ တိုးပွားစေသည်။ ထိုအတူ သက်ဂ်ျဒီးဒေဝူဇူ၏ မြင့်မြတ်မှု နှင့်ပတ်သက်ပြီး ရေဝါယသ်များ နှင့် ဝူဇူသည် သောဝ်ဗဂ် ၀န်ချတောင်းပန်ခြင်း ကဲ့သိုပင် ဖြစ်သည် ဟူသောရေဝါယသ်များ လာရှိထားသည်။