မာတိကာသို့ ခုန်သွားရန်

တမန်တော်များ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

တည်းဖြတ်မှုအတွက် စကားချပ် မရှိပါ
imported>Shahid
No edit summary
imported>Shahid
No edit summary
စာကြောင်း ၁၂ - စာကြောင်း ၁၂ -
ရှီအာပညာရှင်များသည် တမန်တော်များနှင့်ပတ်သက်ပြီး စာအုပ်များ ရေးသားခဲ့ကြသည်။ ဆိုင်ယိဒ် နေအ်မသွလ္လာဟ် ဂျဇာယေရီး ရေးသားထားသည့် အန်နှုရွလ်မိုဘီးန် ဖီ ကိဆွဆီလ် အန်ဘီယာ ၀လ် မုရ်စလီးန် ဟူသောစာအုပ်၊ ကိဆွဆွလ်အန်ဘီယာအ် ရာ၀န်ဒီ၊ သန်ဇီယသွလ်အန်ဘီယာ ဟူသောစာအုပ်သည် ဆိုင်ယိဒ် မွရ်သဇွာ ရေးသားထားပြီး ဟယာသွလ်ကိုလူးဘ် စာအုပ်သည် အလ္လာမဟ် မဂ်ျလေစီ ရေးသားထားသည့် စာအုပ်ဖြစ်သည်။  
ရှီအာပညာရှင်များသည် တမန်တော်များနှင့်ပတ်သက်ပြီး စာအုပ်များ ရေးသားခဲ့ကြသည်။ ဆိုင်ယိဒ် နေအ်မသွလ္လာဟ် ဂျဇာယေရီး ရေးသားထားသည့် အန်နှုရွလ်မိုဘီးန် ဖီ ကိဆွဆီလ် အန်ဘီယာ ၀လ် မုရ်စလီးန် ဟူသောစာအုပ်၊ ကိဆွဆွလ်အန်ဘီယာအ် ရာ၀န်ဒီ၊ သန်ဇီယသွလ်အန်ဘီယာ ဟူသောစာအုပ်သည် ဆိုင်ယိဒ် မွရ်သဇွာ ရေးသားထားပြီး ဟယာသွလ်ကိုလူးဘ် စာအုပ်သည် အလ္လာမဟ် မဂ်ျလေစီ ရေးသားထားသည့် စာအုပ်ဖြစ်သည်။  


ပယောင်မ်ဘရ် (နဗီ)
==ပယောင်မ်ဘရ် (နဗီ)==
ပယောင်မ်ဘရ် သိုမဟုတ် နဗီ ဆိုသည်မှာ လူသားများကို ကညားခံနယ်မလုပ်ဘဲ အရှင်မြတ်ထံမှ တိုက်ရိုက် သတင်းယူသူ ဖြစ်သည်။ <ref>သွရီးဟီ၊ မဂ်ျမအွလ်ဗဲဟ်ရိုင်းန်၊ အီရာန်နှစ်၁၃၇၅၊အတွဲ၁ စာမျက်နှာ ၃၇၅</ref> ၎င်းသည် ဖန်ဆင်းရှင် နှင့် ဖန်ဆင်းခံများအကြား ဆက်သွယ်ပေးသော ကြားခံနယ်ဖြစ်ပြီး ဖန်ဆင်းခံများကို အရှင်မြတ်ဘက်သို ဖိတ်ခေါ်ပေသည်။ <ref>မွစ်သွဖွဝီ၊ အလ်သဟ်ကီးက်ဖီကလမာသွလ်ကုရ်အာန်ကရီးမ် အီရာန်နှစ်၁၃၆၈ အတွဲ၁၂ စာမျက်နှာ၅၅</ref>
ပယောင်မ်ဘရ် သိုမဟုတ် နဗီ ဆိုသည်မှာ လူသားများကို ကညားခံနယ်မလုပ်ဘဲ အရှင်မြတ်ထံမှ တိုက်ရိုက် သတင်းယူသူ ဖြစ်သည်။ <ref>သွရီးဟီ၊ မဂ်ျမအွလ်ဗဲဟ်ရိုင်းန်၊ အီရာန်နှစ်၁၃၇၅၊အတွဲ၁ စာမျက်နှာ ၃၇၅</ref> ၎င်းသည် ဖန်ဆင်းရှင် နှင့် ဖန်ဆင်းခံများအကြား ဆက်သွယ်ပေးသော ကြားခံနယ်ဖြစ်ပြီး ဖန်ဆင်းခံများကို အရှင်မြတ်ဘက်သို ဖိတ်ခေါ်ပေသည်။ <ref>မွစ်သွဖွဝီ၊ အလ်သဟ်ကီးက်ဖီကလမာသွလ်ကုရ်အာန်ကရီးမ် အီရာန်နှစ်၁၃၆၈ အတွဲ၁၂ စာမျက်နှာ၅၅</ref>


၀ဟီဗျာဒိတ်တော်များကို လက်ခံရယူခြင်း၊ အကွယ်ပညာ <ref>သူစီး၊ အလ်သီဘ်ယာန်း ဒါရွလ်အဟ်ယာအွလ်သရာစွလ်အာရဗီ အတွဲ၂ စာမျက်နှာ ၄၅၉</ref> အပြစ်များမှသန့်ရှင်းစင်ကြယ်ခြင်း <ref>မိုဖီးဒ် အဒမ်စဟ်ဝွလ်နဗီ၊ ဟီဂျရီ၁၄၁၃၊စာမျက်နှာ၂၉-၃၀၊ ဆိုင်ယိဒ်မွရ်သဇွာ သန်ဇီးဟွလ်အန်ဗီယာ အီရာန်နှစ် ၁၃၈၇၊ စာမျက်နှာ ၃၄</ref> ဖိတ်ခေါ်မှုကိုလက်ခံခြင်း <ref>မဂ်ျလေစီ၊ ဗေဟာရွလ်အန်ဝါရ်၊ ဟီဂျရီ၁၄၀၃၊အတွဲ၇၂ စာမျက်နှာ ၁၁၆</ref> စသည်တိုသည် တမန်တော်များ၏ ထူးခြားမှုများမှဖြစ်ပေသည်။ များသောအားဖြင့် အိစ်လာမ်သီအိုလောဂျီပညာရှင်များသည် တမန်တော်များသည် ၎င်းတို၏ဘ၀ေနထိုင်မှု ပုံစံတစ်လျှောက်လုံး၌ အပြစ်များမှ ကင်းစင်ကြသည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ <ref>မိုဖီးဒ် အဒမ်စဟ်ဝွလ်နဗီ၊ ဟီဂျရီ၁၄၁၃၊စာမျက်နှာ၂၉-၃၀၊ ဆိုင်ယိဒ်မွရ်သဇွာ သန်ဇီးဟွလ်အန်ဗီယာ အီရာန်နှစ် ၁၃၈၇၊ စာမျက်နှာ၃၄</ref> ထိုကြောင့် ကျမ်းမြတ်ကုရ်အာန်၌ လာရှိထားသည့် တမန်တော်များ၏  ၀န်ချတောင်းပန်မှု နှင့် အရှင်မြတ်၏ခွင့်လွှတ်မှု အကြောင်းလာရှိထားခြင်းမှာ <ref>ဥပမာအားဖြင့်ကြည့်ပါ စူရဟ်ကိဆွဆ်ွ၊ အာယသ်အမှတ်၁၆ ၊ စူရဟ် အန်ဗီယာ အာယသ်အမှတ် ၈၇၊ စူရဟ်သွာဟာ အာယသ်အမှတ် ၁၂၁</ref> ဥပမာ တမန်တော်မူစာသည် အီဂျဘ်အမျိုးသားအား သတ်လိုက်ခြင်း <ref>မကာရင်မ်ရှီရာဇီး၊ သက်ဖ်စီးရ်နမူနဟ်၊ အီရာန်နှစ် ၁၃၈၄၊ အတွဲ၁၄ စာမျက်နှာ ၃၁၅</ref> တမန်တော်ယူနွတ်စ်သည် ရေစာလသ်အရိုက်အရာအား စွန့်ခွာသွားခြင်း <ref>သွဗာသွဗာယီး၊ အလ်မီဇာန်း၊ ဟီဂျရီ၁၄၁၇၊စာမျက်နှာ၃၁၅</ref> တမန်တော်အာဒမ်သည် တားမြစ်ထားသောအသီးအားစားလိုက်ခြင်း <ref>သွဘ်ရီစီး၊ မဂ်မအွလ်ဘယာန်း၊ ၁၃၇၂၊အတွဲ၇၊စာမျက်နှာ၅၆၊ မကာရင်မ်ရှီရာဇီး၊ သက်ဖ်စီးရ်နမူနဟ်၊ အီရာန်နှစ် ၁၃၇၄၊ အတွဲ၁၃စာမျက်နှာ ၃၂၃</ref> စသည်တိုကို သရ်ကေအူလာ ဟူ၍ ဖွင့်ဆိုထားသည်။ အချိုသောသီအိုလောဂျီပညာရှင်များသည် တမန်တော်များ၏ အပြစ်ကင်းစင်မှုကို နဗူ၀သ်အရိုက်အရာနှင့်ပတ်သက်သည့်အရာများ၌သာ ဖြစ်ပြီး  ဘ၀နေထိုင်မှုပုံစံ၌ အမှားပြုလုပ်နိုင်သည် မေ့လျော့မှုများရှိနိုင်သည်ဟု လက်ခံထားကြသည်။ <ref>ဆူဒူက်၊ မန်လာယဂ်ဇွရွလ်ဖကီးဟ်၊ ဟီဂျရီ၁၄၁၃၊ အတွဲ၁၊စာမျက်နှာ၃၆၀</ref>အရေအတွက် နှင့် အမည်များ
၀ဟီဗျာဒိတ်တော်များကို လက်ခံရယူခြင်း၊ အကွယ်ပညာ <ref>သူစီး၊ အလ်သီဘ်ယာန်း ဒါရွလ်အဟ်ယာအွလ်သရာစွလ်အာရဗီ အတွဲ၂ စာမျက်နှာ ၄၅၉</ref> အပြစ်များမှသန့်ရှင်းစင်ကြယ်ခြင်း <ref>မိုဖီးဒ် အဒမ်စဟ်ဝွလ်နဗီ၊ ဟီဂျရီ၁၄၁၃၊စာမျက်နှာ၂၉-၃၀၊ ဆိုင်ယိဒ်မွရ်သဇွာ သန်ဇီးဟွလ်အန်ဗီယာ အီရာန်နှစ် ၁၃၈၇၊ စာမျက်နှာ ၃၄</ref> ဖိတ်ခေါ်မှုကိုလက်ခံခြင်း <ref>မဂ်ျလေစီ၊ ဗေဟာရွလ်အန်ဝါရ်၊ ဟီဂျရီ၁၄၀၃၊အတွဲ၇၂ စာမျက်နှာ ၁၁၆</ref> စသည်တိုသည် တမန်တော်များ၏ ထူးခြားမှုများမှဖြစ်ပေသည်။ များသောအားဖြင့် အိစ်လာမ်သီအိုလောဂျီပညာရှင်များသည် တမန်တော်များသည် ၎င်းတို၏ဘ၀ေနထိုင်မှု ပုံစံတစ်လျှောက်လုံး၌ အပြစ်များမှ ကင်းစင်ကြသည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ <ref>မိုဖီးဒ် အဒမ်စဟ်ဝွလ်နဗီ၊ ဟီဂျရီ၁၄၁၃၊စာမျက်နှာ၂၉-၃၀၊ ဆိုင်ယိဒ်မွရ်သဇွာ သန်ဇီးဟွလ်အန်ဗီယာ အီရာန်နှစ် ၁၃၈၇၊ စာမျက်နှာ၃၄</ref> ထိုကြောင့် ကျမ်းမြတ်ကုရ်အာန်၌ လာရှိထားသည့် တမန်တော်များ၏  ၀န်ချတောင်းပန်မှု နှင့် အရှင်မြတ်၏ခွင့်လွှတ်မှု အကြောင်းလာရှိထားခြင်းမှာ <ref>ဥပမာအားဖြင့်ကြည့်ပါ စူရဟ်ကိဆွဆ်ွ၊ အာယသ်အမှတ်၁၆ ၊ စူရဟ် အန်ဗီယာ အာယသ်အမှတ် ၈၇၊ စူရဟ်သွာဟာ အာယသ်အမှတ် ၁၂၁</ref> ဥပမာ တမန်တော်မူစာသည် အီဂျဘ်အမျိုးသားအား သတ်လိုက်ခြင်း <ref>မကာရင်မ်ရှီရာဇီး၊ သက်ဖ်စီးရ်နမူနဟ်၊ အီရာန်နှစ် ၁၃၈၄၊ အတွဲ၁၄ စာမျက်နှာ ၃၁၅</ref> တမန်တော်ယူနွတ်စ်သည် ရေစာလသ်အရိုက်အရာအား စွန့်ခွာသွားခြင်း <ref>သွဗာသွဗာယီး၊ အလ်မီဇာန်း၊ ဟီဂျရီ၁၄၁၇၊စာမျက်နှာ၃၁၅</ref> တမန်တော်အာဒမ်သည် တားမြစ်ထားသောအသီးအားစားလိုက်ခြင်း <ref>သွဘ်ရီစီး၊ မဂ်မအွလ်ဘယာန်း၊ ၁၃၇၂၊အတွဲ၇၊စာမျက်နှာ၅၆၊ မကာရင်မ်ရှီရာဇီး၊ သက်ဖ်စီးရ်နမူနဟ်၊ အီရာန်နှစ် ၁၃၇၄၊ အတွဲ၁၃စာမျက်နှာ ၃၂၃</ref> စသည်တိုကို သရ်ကေအူလာ ဟူ၍ ဖွင့်ဆိုထားသည်။ အချိုသောသီအိုလောဂျီပညာရှင်များသည် တမန်တော်များ၏ အပြစ်ကင်းစင်မှုကို နဗူ၀သ်အရိုက်အရာနှင့်ပတ်သက်သည့်အရာများ၌သာ ဖြစ်ပြီး  ဘ၀နေထိုင်မှုပုံစံ၌ အမှားပြုလုပ်နိုင်သည် မေ့လျော့မှုများရှိနိုင်သည်ဟု လက်ခံထားကြသည်။ <ref>ဆူဒူက်၊ မန်လာယဂ်ဇွရွလ်ဖကီးဟ်၊ ဟီဂျရီ၁၄၁၃၊ အတွဲ၁၊စာမျက်နှာ၃၆၀</ref>
==အရေအတွက် နှင့် အမည်များ==
တမန်တော်များ၏ အရေအတွက်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ရေဝါယသ် အမျိုးမျိူး ရှိသည်။ အလ္လာမဟ်သွဗာသွဗာယီးသည် ကျော်ကြားသောရေဝါယသ်တစ်ခုအရ ၎င်းတို၏ အရေအတွက်ကို တစ်သိန်းနှစ်သောင်းလေးထောင် ဟုဖော်ပြထားသည်။ <ref>သွဗာသွဗာယီး၊ အလ်မီဇာန်း၊ ဟီဂျရီ၁၄၁၇၊အတွဲ၂၊စာမျက်နှာ၁၄၄</ref> ဤရေဝါယသ်အရ တမန်တော်များအနက်မှ  ၃၁၃ယောက်သည် ရစူလ်များ ဖြစ်ကြပြီး အယောက်၆၀၀ သည် ဘနီအိစ်ရာအီးလ်၏ တမန်တော်များအနက်မှဖြစ်ပြီး လေးယောက် ( ဟူးဒ် (အစ) ဆွာလေဟ် (အစ) ရှိအိုက်ဘ် (အစ) မိုဟမ္မဒ် (ဆွ) ) တိုသည် အာရဗ်မျိုးနွယ်မှ ဖြစ်ကြသည်။ <ref>ကြည့်ပါ ဆူဒူက်၊ အလ်ခိဆွာလ်၊ အီရာန်နှစ် ၁၃၆၂၊အတွဲ၂ စာမျက်နှာ၅၂၄ ၊ ဆူဒူက် မအာနီယွလ်အခ်ဘာရ်၊ ဟီဂျရီ၁၄၀၃၊စာမျက်နှာ၃၃၃၊ မဂ်ျလေစီ၊ ဗေဟာရွလ်အန်ဝါရ်၊ ဟီဂျရီ၁၄၀၃၊အတွဲ၁၁၊ စာမျက်နှာ ၃၂၊ အတွဲ၇၄၊စာမျက်နှာ ၇၁</ref> အခြားရေဝါယသ်၌ တမန်တော်များ၏ အရေအတွက်ကို ရှစ်ထောင် <ref>သူစီး၊ အလ်အမာလီ၊ ဟီဂျရီ၁၄၁၄၊စာမျက်နှာ၃၉၇၊ မဂ်ျလေစီ ဗေဟာရွလ်အန်ဝါရ် ဟီဂျရီ၁၄၀၃၊အတွဲ၁၁ စာမျက်နှာ ၃၁</ref> ၃၂၀,ဝဝဝ <ref>မဂ်ျလေစီ ဗေဟာရွလ်အန်ဝါရ် ဟီဂျရီ၁၄၀၃၊အတွဲ၁၁ စာမျက်နှာ၆၀</ref> နှင့် ၁၄၄ဝဝဝ<ref>မိုဖီးဒ်၊ အလ်အိခ်သေဆွာလ်၊ ဟီဂျရီ၁၄၁၃၊စာမျက်နှာ၂၆၃၊ မဂ်ျလေစီ ဗေဟာရွလ်အန်ဝါရ် ဟီဂျရီ၁၄၀၃၊အတွဲ၁၆ စာမျက်နှာ ၃၅၂</ref> ဟုဖော်ပြထားသည်။ အလ္လာမဟ်မဂ်ျလေစီသည် အယောက်ရှစ်ထောင်သည် ကြီးကြယ်မြင့်မြတ်သောစေတမန်တော်များဖြစ်သည်ဟု မှန်းချေပေးထားသည်။ <ref>မဂ်ျလေစီ ဗေဟာရွလ်အန်ဝါရ် ဟီဂျရီ၁၄၀၃၊အတွဲ၁၁ စာမျက်နှာ ၃၁</ref> ပထမဆုံးစေတမန်မှာ တမန်တော်အာဒမ်(အစ) <ref>မဂ်ျလေစီ ဗေဟာရွလ်အန်ဝါရ် ဟီဂျရီ၁၄၀၃၊အတွဲ၁၁ စာမျက်နှာ၃၂</ref> ဖြစ်ပြီး နောက်ဆုံးစေတမန်မှာ တမန်တော်မိုဟမ္မဒ်(ဆွ) ဖြစ်သည်။ <ref>စူရဟ်အဟ်ဇာဘ် အာယသ် ၄၀</ref>
တမန်တော်များ၏ အရေအတွက်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ရေဝါယသ် အမျိုးမျိူး ရှိသည်။ အလ္လာမဟ်သွဗာသွဗာယီးသည် ကျော်ကြားသောရေဝါယသ်တစ်ခုအရ ၎င်းတို၏ အရေအတွက်ကို တစ်သိန်းနှစ်သောင်းလေးထောင် ဟုဖော်ပြထားသည်။ <ref>သွဗာသွဗာယီး၊ အလ်မီဇာန်း၊ ဟီဂျရီ၁၄၁၇၊အတွဲ၂၊စာမျက်နှာ၁၄၄</ref> ဤရေဝါယသ်အရ တမန်တော်များအနက်မှ  ၃၁၃ယောက်သည် ရစူလ်များ ဖြစ်ကြပြီး အယောက်၆၀၀ သည် ဘနီအိစ်ရာအီးလ်၏ တမန်တော်များအနက်မှဖြစ်ပြီး လေးယောက် ( ဟူးဒ် (အစ) ဆွာလေဟ် (အစ) ရှိအိုက်ဘ် (အစ) မိုဟမ္မဒ် (ဆွ) ) တိုသည် အာရဗ်မျိုးနွယ်မှ ဖြစ်ကြသည်။ <ref>ကြည့်ပါ ဆူဒူက်၊ အလ်ခိဆွာလ်၊ အီရာန်နှစ် ၁၃၆၂၊အတွဲ၂ စာမျက်နှာ၅၂၄ ၊ ဆူဒူက် မအာနီယွလ်အခ်ဘာရ်၊ ဟီဂျရီ၁၄၀၃၊စာမျက်နှာ၃၃၃၊ မဂ်ျလေစီ၊ ဗေဟာရွလ်အန်ဝါရ်၊ ဟီဂျရီ၁၄၀၃၊အတွဲ၁၁၊ စာမျက်နှာ ၃၂၊ အတွဲ၇၄၊စာမျက်နှာ ၇၁</ref> အခြားရေဝါယသ်၌ တမန်တော်များ၏ အရေအတွက်ကို ရှစ်ထောင် <ref>သူစီး၊ အလ်အမာလီ၊ ဟီဂျရီ၁၄၁၄၊စာမျက်နှာ၃၉၇၊ မဂ်ျလေစီ ဗေဟာရွလ်အန်ဝါရ် ဟီဂျရီ၁၄၀၃၊အတွဲ၁၁ စာမျက်နှာ ၃၁</ref> ၃၂၀,ဝဝဝ <ref>မဂ်ျလေစီ ဗေဟာရွလ်အန်ဝါရ် ဟီဂျရီ၁၄၀၃၊အတွဲ၁၁ စာမျက်နှာ၆၀</ref> နှင့် ၁၄၄ဝဝဝ<ref>မိုဖီးဒ်၊ အလ်အိခ်သေဆွာလ်၊ ဟီဂျရီ၁၄၁၃၊စာမျက်နှာ၂၆၃၊ မဂ်ျလေစီ ဗေဟာရွလ်အန်ဝါရ် ဟီဂျရီ၁၄၀၃၊အတွဲ၁၆ စာမျက်နှာ ၃၅၂</ref> ဟုဖော်ပြထားသည်။ အလ္လာမဟ်မဂ်ျလေစီသည် အယောက်ရှစ်ထောင်သည် ကြီးကြယ်မြင့်မြတ်သောစေတမန်တော်များဖြစ်သည်ဟု မှန်းချေပေးထားသည်။ <ref>မဂ်ျလေစီ ဗေဟာရွလ်အန်ဝါရ် ဟီဂျရီ၁၄၀၃၊အတွဲ၁၁ စာမျက်နှာ ၃၁</ref> ပထမဆုံးစေတမန်မှာ တမန်တော်အာဒမ်(အစ) <ref>မဂ်ျလေစီ ဗေဟာရွလ်အန်ဝါရ် ဟီဂျရီ၁၄၀၃၊အတွဲ၁၁ စာမျက်နှာ၃၂</ref> ဖြစ်ပြီး နောက်ဆုံးစေတမန်မှာ တမန်တော်မိုဟမ္မဒ်(ဆွ) ဖြစ်သည်။ <ref>စူရဟ်အဟ်ဇာဘ် အာယသ် ၄၀</ref>


စာကြောင်း ၂၃ - စာကြောင်း ၂၄ -
ရေဝါယသ်များ၌ ရှီးသ် <ref>သွဗာသွဗာယီး၊ အလ်မီဇာန်း၊ ဟီဂျရီ၁၄၁၇၊အတွဲ၂ စာမျက်နှာ၅၂၄</ref> ဟဇ်ကီးလ် <ref>ကုသ်ဘိုရဝါနီ၊ ကိဆွဆွလ်အန်ဘီယာ၊ ဟီဂျရီ၁၄၀၉၊ စာမျက်နှာ ၂၄၂-၂၅/၄၁</ref> ဟဘ်ကူးက် <ref> မဂ်ျလေစီ၊ဗေဟာရွလ်အန်ဝါရ်၊ ဟီဂျရီ ၁၄၀</ref> ဒါနီယားလ် <ref>၂၇</ref> ဂျရ်ဂျီးစ် <ref>၂၈</ref> အဇီးဇ် <ref>၂၉</ref> ဟန်ဇလဟ် <ref>၃၀</ref> နှင့် အရ်မယာ <ref>၃၁</ref> တိုအား တမန်တော်အဖြစ် ဖော်ပြထားသည်။ တမန်တော်များ၌ အချိုများ ဥပမာ ခီဇ်ွရ် <ref>၃၂</ref> ခါလီဒ် ဗင်န် စနာန် <ref>၃၃</ref> နှင့် ဇွလ်ကရ်နိုင်းန် <ref>၃၄</ref> တိုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ကွဲပြားမှုရှိသည်။ ထိုအတူ အလ္လာမဟ်သွဗာသွဗာယီး၏ အဆိုအရ အဇီးဇ် သည်လည်း တမန်တော်ြဖစ်ကြောင်း မထင်ရှားပေ။ <ref>၃၅</ref> ကုရ်အာန်အာယသ်တော်များအရ အချိုသော် တမန်တော်များသည်လည်း တစ်ခေတ်တည်း၌အတူတူရှိကြသည်။ ဥပမာ တမန်တော်မူစာ နှင့် တမန်တော်ဟာရွန် <ref>၃၆</ref> အိဗ်ရာဟီးမ် နှင့် လူးသ်ွ <ref>၃၇</ref> တိုဖြစ်ကြသည်။ ထိုအတူပင် အချိုရေဝါယသ်များတွင်လည်း တမန်တော်များ တစ်ခေတ်တည်း၌ အတူတူရှိခြင်းကို  ဖော်ပြထားသည်။ ဥပမာဆိုရသော် ဆိုင်ယိဒ်ဗင်န်သွာဝူးစ်သည် လိုဟူးဖ် စာအုပ်၌ အေမာမ်ဟိုသိာန်း(အစ) ထံမှ ကောက်နုတ်ထားသည်မှာ မက္ကာ မှ ကူဖွာသို ထွက်ခွာမည့်အချိန်၌ အဘ်ဒွလ္လာဟ် ဗင်န် အွမ္မရ်အား  မိန့်ကြားသည်မှာ အသက်မသိပါသလော ဘနီအိစ်ရာအီးလ်တိုသည် တံနက်မိုးသောက်ယံ အချိန်မှ နေထွက်လာသည့်အချိန်အတွင်ူ အရှင်မြတ်၏ စေတမန်ပေါင်း အယောက်၇၀ အား သတ်ခဲ့ကြလေသည် ( ဤအရာ၏ အကျည်းတန်မှုက်ု နည်းနည်းမှမခံစားရပေ။) ထိုနောက် တမန်တော်များအား ခရာင်းချခဲ့သည်။ မည်သည့် ဘေးဥပဒ်မှ မဖြစ်စေခဲ့ပါသလား။  <ref>၃၈</ref>မဂ်ျမအွလ်ဘယာန်း ၏အခြားရေဝါယသ်၌ တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ) ထံမှ ကောက်နုတ်ထားသည်မှာ ၎င်းသည် အဘူအိုဘိုင်ဒဟ်ဂျရာဟ်အား မိန့်ကြားသည်မှာ အို အဘူအိုင်ဒဟ် ဘနီအီစ်ရာအီးလ်တိုသည် ပထမပိာင်း၌ တစ်နေ့လျှင် တမန်တော်ေပါင်း ၄၃ကယာက်ကို တစ်ချိန်တည်း၌ သတ်ခဲ့ကြသည် ထိုနောက် ဘနီအိစ်ရာအီးလ်မှ ၁၁၂ယောက်သည် ကောင်းရာကိုညွှန်မကောင်းရာကိုတားမြစ် ဟူသောခေါင်းစဉ်ဖြင့် အသတ်ခံခဲ့ရသော တမန်တော်များအတွက် ဆန္ဒပြကြသည်။ ဘနီအိစ်ရာအီးလ်သည် ထိုသူများကိုလည်း ယင်းနေ့၌ပင် သတ်ခဲ့ကြသည်။ <ref>၃၉</ref>
ရေဝါယသ်များ၌ ရှီးသ် <ref>သွဗာသွဗာယီး၊ အလ်မီဇာန်း၊ ဟီဂျရီ၁၄၁၇၊အတွဲ၂ စာမျက်နှာ၅၂၄</ref> ဟဇ်ကီးလ် <ref>ကုသ်ဘိုရဝါနီ၊ ကိဆွဆွလ်အန်ဘီယာ၊ ဟီဂျရီ၁၄၀၉၊ စာမျက်နှာ ၂၄၂-၂၅/၄၁</ref> ဟဘ်ကူးက် <ref> မဂ်ျလေစီ၊ဗေဟာရွလ်အန်ဝါရ်၊ ဟီဂျရီ ၁၄၀</ref> ဒါနီယားလ် <ref>၂၇</ref> ဂျရ်ဂျီးစ် <ref>၂၈</ref> အဇီးဇ် <ref>၂၉</ref> ဟန်ဇလဟ် <ref>၃၀</ref> နှင့် အရ်မယာ <ref>၃၁</ref> တိုအား တမန်တော်အဖြစ် ဖော်ပြထားသည်။ တမန်တော်များ၌ အချိုများ ဥပမာ ခီဇ်ွရ် <ref>၃၂</ref> ခါလီဒ် ဗင်န် စနာန် <ref>၃၃</ref> နှင့် ဇွလ်ကရ်နိုင်းန် <ref>၃၄</ref> တိုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ကွဲပြားမှုရှိသည်။ ထိုအတူ အလ္လာမဟ်သွဗာသွဗာယီး၏ အဆိုအရ အဇီးဇ် သည်လည်း တမန်တော်ြဖစ်ကြောင်း မထင်ရှားပေ။ <ref>၃၅</ref> ကုရ်အာန်အာယသ်တော်များအရ အချိုသော် တမန်တော်များသည်လည်း တစ်ခေတ်တည်း၌အတူတူရှိကြသည်။ ဥပမာ တမန်တော်မူစာ နှင့် တမန်တော်ဟာရွန် <ref>၃၆</ref> အိဗ်ရာဟီးမ် နှင့် လူးသ်ွ <ref>၃၇</ref> တိုဖြစ်ကြသည်။ ထိုအတူပင် အချိုရေဝါယသ်များတွင်လည်း တမန်တော်များ တစ်ခေတ်တည်း၌ အတူတူရှိခြင်းကို  ဖော်ပြထားသည်။ ဥပမာဆိုရသော် ဆိုင်ယိဒ်ဗင်န်သွာဝူးစ်သည် လိုဟူးဖ် စာအုပ်၌ အေမာမ်ဟိုသိာန်း(အစ) ထံမှ ကောက်နုတ်ထားသည်မှာ မက္ကာ မှ ကူဖွာသို ထွက်ခွာမည့်အချိန်၌ အဘ်ဒွလ္လာဟ် ဗင်န် အွမ္မရ်အား  မိန့်ကြားသည်မှာ အသက်မသိပါသလော ဘနီအိစ်ရာအီးလ်တိုသည် တံနက်မိုးသောက်ယံ အချိန်မှ နေထွက်လာသည့်အချိန်အတွင်ူ အရှင်မြတ်၏ စေတမန်ပေါင်း အယောက်၇၀ အား သတ်ခဲ့ကြလေသည် ( ဤအရာ၏ အကျည်းတန်မှုက်ု နည်းနည်းမှမခံစားရပေ။) ထိုနောက် တမန်တော်များအား ခရာင်းချခဲ့သည်။ မည်သည့် ဘေးဥပဒ်မှ မဖြစ်စေခဲ့ပါသလား။  <ref>၃၈</ref>မဂ်ျမအွလ်ဘယာန်း ၏အခြားရေဝါယသ်၌ တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ) ထံမှ ကောက်နုတ်ထားသည်မှာ ၎င်းသည် အဘူအိုဘိုင်ဒဟ်ဂျရာဟ်အား မိန့်ကြားသည်မှာ အို အဘူအိုင်ဒဟ် ဘနီအီစ်ရာအီးလ်တိုသည် ပထမပိာင်း၌ တစ်နေ့လျှင် တမန်တော်ေပါင်း ၄၃ကယာက်ကို တစ်ချိန်တည်း၌ သတ်ခဲ့ကြသည် ထိုနောက် ဘနီအိစ်ရာအီးလ်မှ ၁၁၂ယောက်သည် ကောင်းရာကိုညွှန်မကောင်းရာကိုတားမြစ် ဟူသောခေါင်းစဉ်ဖြင့် အသတ်ခံခဲ့ရသော တမန်တော်များအတွက် ဆန္ဒပြကြသည်။ ဘနီအိစ်ရာအီးလ်သည် ထိုသူများကိုလည်း ယင်းနေ့၌ပင် သတ်ခဲ့ကြသည်။ <ref>၃၉</ref>


အရိုက်အရာများ နှင့် အဆင့်များ
==အရိုက်အရာများ နှင့် အဆင့်များ==
ကုရ်အာန်အာယသ် (وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلَىٰ بَعْضٍ) အရ အချိုစေတမန်များကို အချိုစေတမန်များအပေါ်၌ သာလွန်စေခဲ့သည်။ <ref>၈၁</ref> တမန်တော်များ၏ အရိုက်အရာ နှင့် အဆင့်သည် တန်းတူမဟုတ်ကြပေ။ အချိုဘသယများသည် အချိုသူများထက် သာလွန်မှုရှိပေသည်။ ဟဒီးစ်များ၌ တမနိတော်မြတ်ကြီး(ဆွ)၏ အရိုက်ရာသည် အခြားသော တမန်တော်များထက် သာလွန်မြင့်မြတ်မှုရှိသည်ဟု လာရှိထားသည်။ <ref>၈၂</ref> ယဟူဒီများအမြင်၌ ဘနီအိစ်ရာအီးလ်နဗီများသည် အခြားသော နဗီများထက် သာလွန်မြင့်မြတ်မှုရှိပြီး ၎င်းတိုအကြား၌လည်း တမန်တော်မူစာသည် အခြားတမန်တော်များထက် သာလွန်မြင်ဘမြတ်မှုရှိပေသည်။ <ref>၈၃</ref>
ကုရ်အာန်အာယသ် (وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلَىٰ بَعْضٍ) အရ အချိုစေတမန်များကို အချိုစေတမန်များအပေါ်၌ သာလွန်စေခဲ့သည်။ <ref>၈၁</ref> တမန်တော်များ၏ အရိုက်အရာ နှင့် အဆင့်သည် တန်းတူမဟုတ်ကြပေ။ အချိုဘသယများသည် အချိုသူများထက် သာလွန်မှုရှိပေသည်။ ဟဒီးစ်များ၌ တမနိတော်မြတ်ကြီး(ဆွ)၏ အရိုက်ရာသည် အခြားသော တမန်တော်များထက် သာလွန်မြင့်မြတ်မှုရှိသည်ဟု လာရှိထားသည်။ <ref>၈၂</ref> ယဟူဒီများအမြင်၌ ဘနီအိစ်ရာအီးလ်နဗီများသည် အခြားသော နဗီများထက် သာလွန်မြင့်မြတ်မှုရှိပြီး ၎င်းတိုအကြား၌လည်း တမန်တော်မူစာသည် အခြားတမန်တော်များထက် သာလွန်မြင်ဘမြတ်မှုရှိပေသည်။ <ref>၈၃</ref>


အူလွလ်အက်ဇ်မ်
===အူလွလ်အက်ဇ်မ်===
အလ္လာမဟ်သွဗာသွဗာယီး၏ အဆိုအရ စူရဟ်အဟ်ကာဖ် အာယသ် ၃၅၌လာရှိထားသည့် အက်ဇ်မ်၏ အဓိပ္ပါယ်မှာ ရှရီအသ်တရားတော် ဖြစ်ပြီး အူလွလ်အက်ဇ်မ် ဆိုသည်မှာ ရှရီအသ်တရားတော်ကိုပိုင်ဆိုင်သောတမန်တော်များ ဟုအဓိပ္ပါယ်ရသည်။ ၎င်း၏အမြင်၌ တအန်တော်ငါးပါးသည်  ရှရီအသ်တရားတော်ပိုင်ရှင် ( နှုဟ်(အစ) ၊ အိဗ်ရာဟီးမ်(အစ) ၊ မူစာ(အစ) ၊ အီစာ(အစ) နှင့် မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)) အူလွလ်အက်ဇ်မ် များဖြစ်ကြသည်။ <ref>၈၄</ref> အချိုများသည် အူလွလ်အက်ဇ်မ် ဟူသည် ရှရီအသ်တရားတော်ကိုပိုင်ဆိုင်သောတမန်တော်များသာလျှင် မဟုတ်ပေဟု ယုံကြည်ထားကြသည်။  <ref>၈၅</ref> ရေဝါယသ်တစ်ခုအရ အူလွလ်အက်ဇ်မ်တမန်တော်များသည် အခြားသော တမန်တော်များထက် ပိုမိုသာလွန်မြင့်မြတ်မှုရှိကြပေသည်။ <ref>၈၆</ref>
အလ္လာမဟ်သွဗာသွဗာယီး၏ အဆိုအရ စူရဟ်အဟ်ကာဖ် အာယသ် ၃၅၌လာရှိထားသည့် အက်ဇ်မ်၏ အဓိပ္ပါယ်မှာ ရှရီအသ်တရားတော် ဖြစ်ပြီး အူလွလ်အက်ဇ်မ် ဆိုသည်မှာ ရှရီအသ်တရားတော်ကိုပိုင်ဆိုင်သောတမန်တော်များ ဟုအဓိပ္ပါယ်ရသည်။ ၎င်း၏အမြင်၌ တအန်တော်ငါးပါးသည်  ရှရီအသ်တရားတော်ပိုင်ရှင် ( နှုဟ်(အစ) ၊ အိဗ်ရာဟီးမ်(အစ) ၊ မူစာ(အစ) ၊ အီစာ(အစ) နှင့် မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)) အူလွလ်အက်ဇ်မ် များဖြစ်ကြသည်။ <ref>၈၄</ref> အချိုများသည် အူလွလ်အက်ဇ်မ် ဟူသည် ရှရီအသ်တရားတော်ကိုပိုင်ဆိုင်သောတမန်တော်များသာလျှင် မဟုတ်ပေဟု ယုံကြည်ထားကြသည်။  <ref>၈၅</ref> ရေဝါယသ်တစ်ခုအရ အူလွလ်အက်ဇ်မ်တမန်တော်များသည် အခြားသော တမန်တော်များထက် ပိုမိုသာလွန်မြင့်မြတ်မှုရှိကြပေသည်။ <ref>၈၆</ref>


ရေစာလသ်(သတင်းပိုချခြင်း)အရိုက်အရာ
===ရေစာလသ်(သတင်းပိုချခြင်း)အရိုက်အရာ===
ကျော်ကြားသော အဆိုအရ နဗီ ၏အနက်အဓိပ္ပါယ်သည် ရစူလ်၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ထက် ပိုမိုကျယ်ပြန့်လေသည်။ စူလ်တိုင်းသည် နဗီဖြစ်၏ သိုသော် နဗီတိုင်းသည် ရစူလ် မဟုတ်ပေ။ <ref>၈၇</ref>  ရေဝါယသ်တစ်ခုအရ တမန်တော်များအနက်မှ ၃၁၃ယောက်သည် ရစုလ်များဖြစ်ကြသည်။ <ref>၈၈</ref>  နဗီ နီင့် ရစူလ် အကြား အချိုကွဲပြားသော အချက်များမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။
ကျော်ကြားသော အဆိုအရ နဗီ ၏အနက်အဓိပ္ပါယ်သည် ရစူလ်၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ထက် ပိုမိုကျယ်ပြန့်လေသည်။ စူလ်တိုင်းသည် နဗီဖြစ်၏ သိုသော် နဗီတိုင်းသည် ရစူလ် မဟုတ်ပေ။ <ref>၈၇</ref>  ရေဝါယသ်တစ်ခုအရ တမန်တော်များအနက်မှ ၃၁၃ယောက်သည် ရစုလ်များဖြစ်ကြသည်။ <ref>၈၈</ref>  နဗီ နီင့် ရစူလ် အကြား အချိုကွဲပြားသော အချက်များမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။


စာကြောင်း ၄၀ - စာကြောင်း ၄၁ -
၄။ ရစူလ်သည် ရှရီအသ် တရားတော်ရှိသည်။ အဟ်ကာမ် တရားတော်ဆိုင်ရာပညတ်ချက်များကို သတ်မှတ်သည်။ သိုသော် နဗီသည် အယရှရီအသ်ကို စောင့်ရှောက်ရသူဖြသည်။ သွီဘ်ရေစီသည် ဤအဆိုကို ဂျာဂီဇ်နှင့် အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ <ref>၉၂</ref> သိုသော် အချိုသော သက်ဖ်စီးရ်ပညာရှင်များ ဥပမာ သွီဘ်ရေစီသည် နဗီ နှင့် ရစူလ်ကို တစ်မျိုးတည်းသာဖြစ်သည်ဟု လက်ခံထားသည်။ <ref>၉၃</ref>  
၄။ ရစူလ်သည် ရှရီအသ် တရားတော်ရှိသည်။ အဟ်ကာမ် တရားတော်ဆိုင်ရာပညတ်ချက်များကို သတ်မှတ်သည်။ သိုသော် နဗီသည် အယရှရီအသ်ကို စောင့်ရှောက်ရသူဖြသည်။ သွီဘ်ရေစီသည် ဤအဆိုကို ဂျာဂီဇ်နှင့် အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ <ref>၉၂</ref> သိုသော် အချိုသော သက်ဖ်စီးရ်ပညာရှင်များ ဥပမာ သွီဘ်ရေစီသည် နဗီ နှင့် ရစူလ်ကို တစ်မျိုးတည်းသာဖြစ်သည်ဟု လက်ခံထားသည်။ <ref>၉၃</ref>  


ပြဌာန်းချက်(ဥပဒေပြုရေး)ဆိုင်ရာတမန်တော်များ နှင့် သဘ်လီးဂ်ဖိတ်ခေါ်မှုပိုင်းဆိုင်ရာ တမန်တော်များ
===ပြဌာန်းချက်(ဥပဒေပြုရေး)ဆိုင်ရာတမန်တော်များ နှင့် သဘ်လီးဂ်ဖိတ်ခေါ်မှုပိုင်းဆိုင်ရာ တမန်တော်များ===
တမန်တော်များကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်းအရပြဌာန်းချက်(ဥပဒေပြုရေး)ဆိုင်ရာ တမန်တော်များ နှင့် သဘ်လီးဂ်ဖိတ်ခေါ်မှုပိုင်းဆိုင်ရာတမန်တော်များ ဟူ၍ အုပ်စုနှစ်စု ခွဲထွက်သွားသည်။ <ref>၉၄</ref> သဘ်လီးဂ်ဖိတ်ခေါ်မှုပိုင်းဆိုင်ရာတမန်တော်များ၏ တာ၀န်မှာ ၎င်းတိုခေတ်ကာလ၌ ရှိခဲ့သည့် ရှရီအသ်တရားေတာ်ကို မြှင့်တင်ရန်၊ ဖြန့်ဝေရန်၊ လုပ်ဆောင်ရန် နှင့် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုရန်ဖြစ်သည်။ ပြဌာန်းချက်(ဥပဒေပြုရေး)ဆိုင်ရာတမန်တော်များ ဥပမာ  ( နှုဟ်(အစ) ၊ အိဗ်ရာဟီးမ်(အစ) ၊ မူစာ(အစ) ၊ အီစာ(အစ)တို၏ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည် ။ <ref>၉၅</ref> ၎င်းတိုသည် ရှရီအသ်တရားတော်ပိုင်ရှင်များဖြစ်ကြသည်။  <ref>၉၆</ref> သာသနာအသစ်ကို ယူဆောင်လာကြပြီး ၎င်းတို၏ အရေအတွက်မှာ အလွန်နည်းပါးသည်။ <ref>၉၇</ref>
တမန်တော်များကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်းအရပြဌာန်းချက်(ဥပဒေပြုရေး)ဆိုင်ရာ တမန်တော်များ နှင့် သဘ်လီးဂ်ဖိတ်ခေါ်မှုပိုင်းဆိုင်ရာတမန်တော်များ ဟူ၍ အုပ်စုနှစ်စု ခွဲထွက်သွားသည်။ <ref>၉၄</ref> သဘ်လီးဂ်ဖိတ်ခေါ်မှုပိုင်းဆိုင်ရာတမန်တော်များ၏ တာ၀န်မှာ ၎င်းတိုခေတ်ကာလ၌ ရှိခဲ့သည့် ရှရီအသ်တရားေတာ်ကို မြှင့်တင်ရန်၊ ဖြန့်ဝေရန်၊ လုပ်ဆောင်ရန် နှင့် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုရန်ဖြစ်သည်။ ပြဌာန်းချက်(ဥပဒေပြုရေး)ဆိုင်ရာတမန်တော်များ ဥပမာ  ( နှုဟ်(အစ) ၊ အိဗ်ရာဟီးမ်(အစ) ၊ မူစာ(အစ) ၊ အီစာ(အစ)တို၏ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည် ။ <ref>၉၅</ref> ၎င်းတိုသည် ရှရီအသ်တရားတော်ပိုင်ရှင်များဖြစ်ကြသည်။  <ref>၉၆</ref> သာသနာအသစ်ကို ယူဆောင်လာကြပြီး ၎င်းတို၏ အရေအတွက်မှာ အလွန်နည်းပါးသည်။ <ref>၉၇</ref>


အေမာမသ်အရိုက်အရာ
===အေမာမသ်အရိုက်အရာ===
အာယသ်သေအိဗ်သေလာအ်အိဗ်ရာဟီးမ်အရ အချိုသော် တမန်တော်များသည် အေမာမသ်အရိုက်အရာ ရှိကြသည်။ <ref>၉၈</ref> အချိုသောရေဝါယသ်များ၌ အေမာမသ်အရိုက်အရာ သည် နဗူ၀သ်အရိုက်အရာထက် ပိုမိုမြင့်မြတ်ပေသည်ဟ လက်ခံထားသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဤအရိာက်အရာသည် တမန်တော်အိဗ်ရာဟီးမ်၏ ဘ၀ နောက်ဆုံးအချိန်နှင့်  နဗူ၀သ်ပြီးနောက် ၎င်းအား ပေးအပ်ခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ <ref>၉၉ </ref> စူရဟ်အန်ဘီယာ၌ တမန်တော်အိဗ်ရာဟီးမ်(အစ) ၊ အိစ်ဟာက်(အစ)  ၊ ယအ်ကူးဘ်(အစ) ၊ နှင့် လူးသ်(အစ)တိုအား အေမာမ်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ <ref>၁၀၀ </ref> အေမာမ်ဆွာဒီက်(အစ) ထံမှလာရှိထားသည့် ဟဒီးစ်အရ အူလွလ်အက်ဇ်မ်တမန်တော်များသည် အေမာမသ်အရိုက်အရာပါ ရှိကြသည်ဟု လက်ခံထားသည်။ <ref>၁၀၁ </ref>
အာယသ်သေအိဗ်သေလာအ်အိဗ်ရာဟီးမ်အရ အချိုသော် တမန်တော်များသည် အေမာမသ်အရိုက်အရာ ရှိကြသည်။ <ref>၉၈</ref> အချိုသောရေဝါယသ်များ၌ အေမာမသ်အရိုက်အရာ သည် နဗူ၀သ်အရိုက်အရာထက် ပိုမိုမြင့်မြတ်ပေသည်ဟ လက်ခံထားသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဤအရိာက်အရာသည် တမန်တော်အိဗ်ရာဟီးမ်၏ ဘ၀ နောက်ဆုံးအချိန်နှင့်  နဗူ၀သ်ပြီးနောက် ၎င်းအား ပေးအပ်ခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ <ref>၉၉ </ref> စူရဟ်အန်ဘီယာ၌ တမန်တော်အိဗ်ရာဟီးမ်(အစ) ၊ အိစ်ဟာက်(အစ)  ၊ ယအ်ကူးဘ်(အစ) ၊ နှင့် လူးသ်(အစ)တိုအား အေမာမ်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ <ref>၁၀၀ </ref> အေမာမ်ဆွာဒီက်(အစ) ထံမှလာရှိထားသည့် ဟဒီးစ်အရ အူလွလ်အက်ဇ်မ်တမန်တော်များသည် အေမာမသ်အရိုက်အရာပါ ရှိကြသည်ဟု လက်ခံထားသည်။ <ref>၁၀၁ </ref>


ကောင်းကင်တမန်များထက်သာလွန်မြင့်မြတ်ခြင်း
===ကောင်းကင်တမန်များထက်သာလွန်မြင့်မြတ်ခြင်း===
ရှီးခ်မိုဖီးဒ်၏ အဆိုအရ အေမာမီယဟ် နှင့် အဲဟ်လေဟဒီးစ်တိုသည် တမန်တော်များ၏အရိုက်အရာကို ကောင်းကင်တမန်များထက် ပိုမိုသာလွန်သည်ဟု လက်ခံထားကြသည်။ သိုဘသော် မိုအ်သဇီလေဟ်အများစု လက်ခံထားသည်မှာ ကောင်းကင်တမန်များသည် တမန်တော်များထက် ပိုမိုသာလွန်ပေသည်။ <ref>၁၀၂</ref> အချိုဟဒီးစ်များ၌ တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ) နှင့် ၁၂ပါးအေမာမ်တို ၏အရိုက်အရာသည် ကောင်းကင်တမန်များထက် ပိုမိုသာလွန်မြင်ဘမြတ်သည်ဟု လက်ခံထားသည်။ <ref>၁၀၃</ref>  
ရှီးခ်မိုဖီးဒ်၏ အဆိုအရ အေမာမီယဟ် နှင့် အဲဟ်လေဟဒီးစ်တိုသည် တမန်တော်များ၏အရိုက်အရာကို ကောင်းကင်တမန်များထက် ပိုမိုသာလွန်သည်ဟု လက်ခံထားကြသည်။ သိုဘသော် မိုအ်သဇီလေဟ်အများစု လက်ခံထားသည်မှာ ကောင်းကင်တမန်များသည် တမန်တော်များထက် ပိုမိုသာလွန်ပေသည်။ <ref>၁၀၂</ref> အချိုဟဒီးစ်များ၌ တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ) နှင့် ၁၂ပါးအေမာမ်တို ၏အရိုက်အရာသည် ကောင်းကင်တမန်များထက် ပိုမိုသာလွန်မြင်ဘမြတ်သည်ဟု လက်ခံထားသည်။ <ref>၁၀၃</ref>  


ကောင်းကင်ကျကျမ်းရှိသော တမန်တော်များ
==ကောင်းကင်ကျကျမ်းရှိသော တမန်တော်များ==
အချိုတမန်တော်များသည် ကောင်းကင်ကျကျမ်းရှိပေသည်။ ကုရ်အာန်အာယသ်အရ ဇဗူရ်ကျမ်းသည် တမန်တော်ဒါဝူးဒ်(အစ)၏ကျမ်း <ref>၁၀၄</ref>၊ သောင်ရသ်သည် တမန်တော်မူစာ(အစ)၏ကျမ်း၊ အင်န်ဂျီးလ်သည် တမန်တော်အီစာ(အစ)၏ကျမ်း <ref>၁၀၅</ref> ဖြစ်ပြီး ကုရ်အာန်သည် တမန်တော် မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)၏ကျမ်း ဖြစ်ပေသည်။ <ref>၁၀၆</ref> ကုရ်အာန်၌ တမန်တော်အိဗ်ရာဟီးမ်၏ ကျမ်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး မဖော်ပြထားပေ။ (ဆိုဟိုဖ်) ဟူသောဝေါဟာရ ကို ၎င်းအတွက် အသုံးပြုထားသည်။ <ref>၁၀၇</ref> ထိုအတူ ဟဒီးစ်အရ အရှင်မြတ်သည် ဆွဟီဖွဟ်၅၀ကို တမန်တော်ရှီးသ်(အစ)သို ၊ ဆွဟီဖွဟ်၃၀ကို အီဒ်ရီးစ်(အစ)သို၊ ဆွဂီဖွဟ်၂၀ကို အိဗ်ရာဟီးမ်(အစ)သို ပိုချခဲ့သည်။ <ref>၁၀၈</ref>
အချိုတမန်တော်များသည် ကောင်းကင်ကျကျမ်းရှိပေသည်။ ကုရ်အာန်အာယသ်အရ ဇဗူရ်ကျမ်းသည် တမန်တော်ဒါဝူးဒ်(အစ)၏ကျမ်း <ref>၁၀၄</ref>၊ သောင်ရသ်သည် တမန်တော်မူစာ(အစ)၏ကျမ်း၊ အင်န်ဂျီးလ်သည် တမန်တော်အီစာ(အစ)၏ကျမ်း <ref>၁၀၅</ref> ဖြစ်ပြီး ကုရ်အာန်သည် တမန်တော် မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)၏ကျမ်း ဖြစ်ပေသည်။ <ref>၁၀၆</ref> ကုရ်အာန်၌ တမန်တော်အိဗ်ရာဟီးမ်၏ ကျမ်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး မဖော်ပြထားပေ။ (ဆိုဟိုဖ်) ဟူသောဝေါဟာရ ကို ၎င်းအတွက် အသုံးပြုထားသည်။ <ref>၁၀၇</ref> ထိုအတူ ဟဒီးစ်အရ အရှင်မြတ်သည် ဆွဟီဖွဟ်၅၀ကို တမန်တော်ရှီးသ်(အစ)သို ၊ ဆွဟီဖွဟ်၃၀ကို အီဒ်ရီးစ်(အစ)သို၊ ဆွဂီဖွဟ်၂၀ကို အိဗ်ရာဟီးမ်(အစ)သို ပိုချခဲ့သည်။ <ref>၁၀၈</ref>
သက်ဖ်စီးရ်ပညာရှင်များသည် (သာသနာနှင့်စပ်လျဉ်း၍ နှုဟ်အား မှာထားတော်မူသည်အတိုင်း၊ အသင်တိုအတွက်လည်းကောင်း၊ ငါအရှင်မြတ်သည် အသင်တိုအား ထုတ်ဖော်ပြသထားတော်မူသည်များကို ပြဋ္ဌာန်းတော်မူခဲ့သည်။  အိဗ်ရာဟီးမ်၊ မူစာ နှင့် အီစာတိုအား ကျွန်ုပ်တို အကြံပြုထားသည်။) <ref>၁၀၉</ref> ဟူသောအာယသ်တော်အား ထောက်ထားခြင်းအားဖြင့်  တမန်တော်အိဗ်ရာဟီးမ်၊ တမန်တော်မူစာ ၊ တမန်တော်အီစာ နှင့် တမန်တော်မိုဟမ္မဒ်(ဆွ) တိုအား ရှရီအသ်တရားတော်ကို ပိုင်ဆိုင်သူများဟု လက်ခံထားကြသည်။ <ref>၁၁၀</ref> အချိုရေဝါယသ်များ၌ ထိုတမန်တော်များအား အူလွလ်အက်ဇ်မ် ဟုကျော်ကြားရသည့် အကြောင်းအရင်းမှာ ၎င်းတိုသည်  ရှရီအသ်တရားတော်ကို ပိုင်ဆိုင်သူများ ဖြစ်သောကြောင့်ဟု လက်ခံထားကြသည်။<ref>၁၁၁</ref>
သက်ဖ်စီးရ်ပညာရှင်များသည် (သာသနာနှင့်စပ်လျဉ်း၍ နှုဟ်အား မှာထားတော်မူသည်အတိုင်း၊ အသင်တိုအတွက်လည်းကောင်း၊ ငါအရှင်မြတ်သည် အသင်တိုအား ထုတ်ဖော်ပြသထားတော်မူသည်များကို ပြဋ္ဌာန်းတော်မူခဲ့သည်။  အိဗ်ရာဟီးမ်၊ မူစာ နှင့် အီစာတိုအား ကျွန်ုပ်တို အကြံပြုထားသည်။) <ref>၁၀၉</ref> ဟူသောအာယသ်တော်အား ထောက်ထားခြင်းအားဖြင့်  တမန်တော်အိဗ်ရာဟီးမ်၊ တမန်တော်မူစာ ၊ တမန်တော်အီစာ နှင့် တမန်တော်မိုဟမ္မဒ်(ဆွ) တိုအား ရှရီအသ်တရားတော်ကို ပိုင်ဆိုင်သူများဟု လက်ခံထားကြသည်။ <ref>၁၁၀</ref> အချိုရေဝါယသ်များ၌ ထိုတမန်တော်များအား အူလွလ်အက်ဇ်မ် ဟုကျော်ကြားရသည့် အကြောင်းအရင်းမှာ ၎င်းတိုသည်  ရှရီအသ်တရားတော်ကို ပိုင်ဆိုင်သူများ ဖြစ်သောကြောင့်ဟု လက်ခံထားကြသည်။<ref>၁၁၁</ref>
စာကြောင်း ၅၆ - စာကြောင်း ၅၇ -




မိုအ်ဂျေဇာများ
==မိုအ်ဂျေဇာများ==
မိုအ်ဂျေဇာ ဆိုသည်မှာ  နဗူ၀သ်အား လိမ်ညာကြွေးကြော်သောသူများမှ တမန်တော်များကို ခွဲခြားသိစေနိုင်သည့်နည်းလမ်းများအနက်မှ ဖြစ်ပေသည်။ မိုအ်ဂျေဇာသည် အရှင်မြတ်ဘက်မှ တမန်တော်များ၏လက်ဖြင့် ပြုလုပ်လိုက်သည့် ထူးဆန်းသောလုပ်ရပ်များ ဖြစ်ပြီး နဗူဝသ်ကြွေးကြော်သံ စိန်ခေါ်သ့နှင့် တစ်ထပ်တည်းကြပေသည်။ <ref>၁၁၆</ref>
မိုအ်ဂျေဇာ ဆိုသည်မှာ  နဗူ၀သ်အား လိမ်ညာကြွေးကြော်သောသူများမှ တမန်တော်များကို ခွဲခြားသိစေနိုင်သည့်နည်းလမ်းများအနက်မှ ဖြစ်ပေသည်။ မိုအ်ဂျေဇာသည် အရှင်မြတ်ဘက်မှ တမန်တော်များ၏လက်ဖြင့် ပြုလုပ်လိုက်သည့် ထူးဆန်းသောလုပ်ရပ်များ ဖြစ်ပြီး နဗူဝသ်ကြွေးကြော်သံ စိန်ခေါ်သ့နှင့် တစ်ထပ်တည်းကြပေသည်။ <ref>၁၁၆</ref>


စာကြောင်း ၆၂ - စာကြောင်း ၆၃ -
  မိုအ်ဂျေဇာများ ကွဲပြားရခြင်းမှာ မတူညီသောအချိန်များ၊ လူများ၏ အသိပညာနှင့် လိုအပ်ချက်များအရ ကွဲပြားမှုကြောင့်ဖြစ်သည်။ အရှင်မြတ်၏ ဆင်ခြင်တုံတရားအရ တမန်တော်တ်ုး၏ မိုအ်ဂျေဇာသည် ၎င်းတိုပြည်သူလူထု၏ လိုအပ်ချက်များနှင့် ကိုက်ညီမှု ရှိရမည်။ ဥပမာဆိုရသော် တမန်တော်မူစာ(အစ) ခေတ်ကာလ၌ အောက်လမ်းအတက်ပညာ ထွန်းကားပေသည်။ အရှင်မြတ်သည် တမန်တော်မူစာ၏ မိုအ်ဂျေဇာကို တောင်မွှေးအဖြစ် ထားရှိပြီး ယင်းသိုပြုလုပ်ရသည်မှာလည်းအောက်လမ်းပညာရှင်များ ၎င်းနှင့်ဆင်တူယိုးမှားကို မယူဆောင်နိုင်စေရန် နှင့် အခြားသာများပေါ် ဟွဂ္ဂျသ် ပြီးပြည့်စံုစေရန် ဖြစ်သည်။ <ref>၁၂၈</ref>  
  မိုအ်ဂျေဇာများ ကွဲပြားရခြင်းမှာ မတူညီသောအချိန်များ၊ လူများ၏ အသိပညာနှင့် လိုအပ်ချက်များအရ ကွဲပြားမှုကြောင့်ဖြစ်သည်။ အရှင်မြတ်၏ ဆင်ခြင်တုံတရားအရ တမန်တော်တ်ုး၏ မိုအ်ဂျေဇာသည် ၎င်းတိုပြည်သူလူထု၏ လိုအပ်ချက်များနှင့် ကိုက်ညီမှု ရှိရမည်။ ဥပမာဆိုရသော် တမန်တော်မူစာ(အစ) ခေတ်ကာလ၌ အောက်လမ်းအတက်ပညာ ထွန်းကားပေသည်။ အရှင်မြတ်သည် တမန်တော်မူစာ၏ မိုအ်ဂျေဇာကို တောင်မွှေးအဖြစ် ထားရှိပြီး ယင်းသိုပြုလုပ်ရသည်မှာလည်းအောက်လမ်းပညာရှင်များ ၎င်းနှင့်ဆင်တူယိုးမှားကို မယူဆောင်နိုင်စေရန် နှင့် အခြားသာများပေါ် ဟွဂ္ဂျသ် ပြီးပြည့်စံုစေရန် ဖြစ်သည်။ <ref>၁၂၈</ref>  


အိရ်ဟာဆွာသ်
==အိရ်ဟာဆွာသ်==
တမန်တော်များ မဖူးပွင့်မီအရင် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိဖြင့် လူသားများ နဗူး၀သ်ကြွေးကြော်မှုကို လက်ခံလာစေဖိုရန်အတွက် ဖြစ်ပါ်လာမှုများ ဖြစ်သည်။ <ref>၁၂၉</ref> ယင်းမှာ သီအိုလောဂျီပညာရှင်များအကြား အိရ်ဟာဆ်ွ ဟုထင်ပေါ်ကျော်ကြားပေသည်။ နိုင်းမြစ်မှ တမန်တော်မူစာ(အစ)အား ကယ်တင်ခြင်း၊ တမန်တော်အီစာ(အစ)သည် ပုခတ်တွင်း၌စကားပြောခြင်း <ref>၁၃၀</ref> စာဝါဟ်မြစ် ခန်းခြောက်သွားခြင်း ၊  ဘုရင်ပုလ္လင်တော် တုန်လှုပ်သွားခြင်း၊ ဖွာရ်စ် မီး ငြိမ်းသွားခြင်း၊ တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ) မွေးဖွားသည့်နှစ်၌ ဖညစ်ပါ်လာသည့်အခြားသေ အရာများ ဖြစ်ကြသည်။ <ref>၁၃၁</ref> ယင်းတိုမှာ တမန်တော်များ၏ အိရ်ဟာဆ်ွများ ဖြစ်သည်။  
တမန်တော်များ မဖူးပွင့်မီအရင် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိဖြင့် လူသားများ နဗူး၀သ်ကြွေးကြော်မှုကို လက်ခံလာစေဖိုရန်အတွက် ဖြစ်ပါ်လာမှုများ ဖြစ်သည်။ <ref>၁၂၉</ref> ယင်းမှာ သီအိုလောဂျီပညာရှင်များအကြား အိရ်ဟာဆ်ွ ဟုထင်ပေါ်ကျော်ကြားပေသည်။ နိုင်းမြစ်မှ တမန်တော်မူစာ(အစ)အား ကယ်တင်ခြင်း၊ တမန်တော်အီစာ(အစ)သည် ပုခတ်တွင်း၌စကားပြောခြင်း <ref>၁၃၀</ref> စာဝါဟ်မြစ် ခန်းခြောက်သွားခြင်း ၊  ဘုရင်ပုလ္လင်တော် တုန်လှုပ်သွားခြင်း၊ ဖွာရ်စ် မီး ငြိမ်းသွားခြင်း၊ တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ) မွေးဖွားသည့်နှစ်၌ ဖညစ်ပါ်လာသည့်အခြားသေ အရာများ ဖြစ်ကြသည်။ <ref>၁၃၁</ref> ယင်းတိုမှာ တမန်တော်များ၏ အိရ်ဟာဆ်ွများ ဖြစ်သည်။  


အမည်မသိ အသုံးပြုသူ