တမန်တော်များ

ဤအကြောင်းအရာသည် တမန်တော်များ၏ အရေအတွက်၊ မိုအ်ဂျေဇာများ၊ အရိုက်အရာ နှင့် ရှရီအသ်တရားတော်များအကြောင်း ဖြစ်သည်။ ဤအေကြာင်းအရာများကို ဖော်ပြဖိုရန် နဗီ နှင့် ရစူလ် ဟူသောဝေါဟာရကို ကြည့်ရပေမည်။

တမန်တော်များဆိုသည်မှာ အရှင်မြတ်သည် ၎င်းတိုအား အကြောင်းခံထားပြီး လူသားများကို မိမိဘက်သို ဖိတ်ခေါ်စေခိုင်းသူများ ဖြစ်ကြပေသည်။ အရှင်မြတ်သည် ၀ဟီဗျာဒိေတာ်များ ၏အကြောင်းခံဖြင့် တမန်တော်များနှင့် ဆက်သွယ်ပေသည်။

မြင့်မြတ်ခြင်း ၊ တစ်ခါတစ်ရံ၌ အကွယ်ပညာ၊ မိုအ်ဂျေဇာများ နှင့် ၀ဟီဗျာဒိတ်တော်များကို လက်ခံရယူခြင်း တိုသည် တမန်တော်များ၏ ထူးခြားမှုများ ပင်ဖြစ်ပေသည်။ ကုရ်အာန်၌ တမန်တော်များ၏ အချိုသော မိုအ်ဂျေဇာများ ဥပမာ တမန်တော်အိဗ်ရာဟီးမ်(အစ) အပေါ်သို မီးအေးသွားခြင်း၊ တမန်တော်မူစာ၏ တောင်မွှေးသည် နဂါးအဖြစ်သိုပြောင်းသွာခြင်း၊ တမန်တော်အီစာ၏ လက်ဖြင့် သေနေသူသည်ပြန်ရှင်လာခြင်း နှင့် ကျမ်းမြတ်ကုရ်အာန် စသည်တိုကို ဖော်ပြထားသည်။

ကျမ်းမြတ်ကုရ်အာန်၌ အချိုတမန်တော်များသည် အခြားသော တမန်တော်များထက် သာလွန်မှုရှိသည်ကို အလေးပေး ဖော်ပြထားသည်။ အချိုသော် တမန်တော်များသည် နဗူ၀သ်အရိုက်အရာ အပြင် ရေစာလသ် အရိုက်အရာ ၊ အချိုသည် ည်း အေမာမသ်အရိုက်အရာ ရှိကြပေသည်။ ရေဝါယသ်များအရ အူလူအက်ဇ်မ် တမန်တော်များမှာ နှုဟ်(အစ) ၊ အိဗ်ရာဟီးမ်(အစ) ၊ ရှီးသ်(အစ)၊ အိဒ်ရီးစ်(အစ)၊ မူစာ(အစ)၊ ဒါဝူးဒ်(အစ) ၊ အှစာ(အစ)၊ မိုဟမ္မဒ်(ဆွ) တိုအား ကောင်းကင်ကျကျမ်းပိုင်ရှင်များ၊ ရှရီအသ်တရားတော်ပိုင်ရှင်များဟု သတ်မှတ်ထားကြသည်။

ကျော်ကြားသောအမြင်အရ တမန်တော်များ၏ အရေအတွက်မှာ တစ်သိန်းနှစ်သောင်းလေးထောင် ဖြစ်သည်။ ကုရ်အာန်၌ ၎င်းတိုအနက်မှ ၂၆ ပါး၏ အမည်များသာ လာရှိထားသည်။ ပထမဆုံးတမန်တော်မှာ အဒမ်(အစ) ဖြစ်ပြီး နောက်ဆုံးတမန်တော်မှာ မိုဟမ္မဒ်(ဆွ) ဖြစ်သည်။

ရှီအာပညာရှင်များသည် တမန်တော်များနှင့်ပတ်သက်ပြီး စာအုပ်များ ရေးသားခဲ့ကြသည်။ ဆိုင်ယိဒ် နေအ်မသွလ္လာဟ် ဂျဇာယေရီး ရေးသားထားသည့် အန်နှုရွလ်မိုဘီးန် ဖီ ကိဆွဆီလ် အန်ဘီယာ ၀လ် မုရ်စလီးန် ဟူသောစာအုပ်၊ ကိဆွဆွလ်အန်ဘီယာအ် ရာ၀န်ဒီ၊ သန်ဇီယသွလ်အန်ဘီယာ ဟူသောစာအုပ်သည် ဆိုင်ယိဒ် မွရ်သဇွာ ရေးသားထားပြီး ဟယာသွလ်ကိုလူးဘ် စာအုပ်သည် အလ္လာမဟ် မဂ်ျလေစီ ရေးသားထားသည့် စာအုပ်ဖြစ်သည်။

ပယောင်မ်ဘရ် (နဗီ)

ပယောင်မ်ဘရ် သိုမဟုတ် နဗီ ဆိုသည်မှာ လူသားများကို ကညားခံနယ်မလုပ်ဘဲ အရှင်မြတ်ထံမှ တိုက်ရိုက် သတင်းယူသူ ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဖန်ဆင်းရှင် နှင့် ဖန်ဆင်းခံများအကြား ဆက်သွယ်ပေးသော ကြားခံနယ်ဖြစ်ပြီး ဖန်ဆင်းခံများကို အရှင်မြတ်ဘက်သို ဖိတ်ခေါ်ပေသည်။

၀ဟီဗျာဒိတ်တော်များကို လက်ခံရယူခြင်း၊ အကွယ်ပညာ အပြစ်များမှသန့်ရှင်းစင်ကြယ်ခြင်း ဖိတ်ခေါ်မှုကိုလက်ခံခြင်း စသည်တိုသည် တမန်တော်များ၏ ထူးခြားမှုများမှဖြစ်ပေသည်။ များသောအားဖြင့် အိစ်လာမ်သီအိုလောဂျီပညာရှင်များသည် တမန်တော်များသည် ၎င်းတို၏ဘ၀ေနထိုင်မှု ပုံစံတစ်လျှောက်လုံး၌ အပြစ်များမှ ကင်းစင်ကြသည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ ထိုကြောင့် ကျမ်းမြတ်ကုရ်အာန်၌ လာရှိထားသည့် တမန်တော်များ၏ ၀န်ချတောင်းပန်မှု နှင့် အရှင်မြတ်၏ခွင့်လွှတ်မှု အကြောင်းလာရှိထားခြင်းမှာ ဥပမာ တမန်တော်မူစာသည် အီဂျဘ်အမျိုးသားအား သတ်လိုက်ခြင်း တမန်တော်ယူနွတ်စ်သည် ရေစာလသ်အရိုက်အရာအား စွန့်ခွာသွားခြင်း တမန်တော်အာဒမ်သည် တားမြစ်ထားသောအသီးအားစားလိုက်ခြင်း စသည်တိုကို သရ်ကေအူလာ ဟူ၍ ဖွင့်ဆိုထားသည်။ အချိုသောသီအိုလောဂျီပညာရှင်များသည် တမန်တော်များ၏ အပြစ်ကင်းစင်မှုကို နဗူ၀သ်အရိုက်အရာနှင့်ပတ်သက်သည့်အရာများ၌သာ ဖြစ်ပြီး ဘ၀နေထိုင်မှုပုံစံ၌ အမှားပြုလုပ်နိုင်သည် မေ့လျော့မှုများရှိနိုင်သည်ဟု လက်ခံထားကြသည်။

အရေအတွက် နှင့် အမည်များ

တမန်တော်များ၏ အရေအတွက်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ရေဝါယသ် အမျိုးမျိူး ရှိသည်။ အလ္လာမဟ်သွဗာသွဗာယီးသည် ကျော်ကြားသောရေဝါယသ်တစ်ခုအရ ၎င်းတို၏ အရေအတွက်ကို တစ်သိန်းနှစ်သောင်းလေးထောင် ဟုဖော်ပြထားသည်။ ဤရေဝါယသ်အရ တမန်တော်များအနက်မှ ၃၁၃ယောက်သည် ရစူလ်များ ဖြစ်ကြပြီး အယောက်၆၀၀ သည် ဘနီအိစ်ရာအီးလ်၏ တမန်တော်များအနက်မှဖြစ်ပြီး လေးယောက် ( ဟူးဒ် (အစ) ဆွာလေဟ် (အစ) ရှိအိုက်ဘ် (အစ) မိုဟမ္မဒ် (ဆွ) ) တိုသည် အာရဗ်မျိုးနွယ်မှ ဖြစ်ကြသည်။ အခြားရေဝါယသ်၌ တမန်တော်များ၏ အရေအတွက်ကို ရှစ်ထောင် ၃၂၀,ဝဝဝ နှင့် ၁၄၄ဝဝဝ ဟုဖော်ပြထားသည်။ အလ္လာမဟ်မဂ်ျလေစီသည် အယောက်ရှစ်ထောင်သည် ကြီးကြယ်မြင့်မြတ်သောစေတမန်တော်များဖြစ်သည်ဟု မှန်းချေပေးထားသည်။ ပထမဆုံးစေတမန်မှာ တမန်တော်အာဒမ်(အစ) ဖြစ်ပြီး နောက်ဆုံးစေတမန်မှာ တမန်တော်မိုဟမ္မဒ်(ဆွ) ဖြစ်သည်။

ကုရ်အာန်သည် အချိုသော တမန်တော်များ၏ အမည်များကို ဖော်ပြထားသည်။ အာဒမ် (အစ) နှုဟ် (အစ) အီဒ်ရီးစ် (အစ) ဟူးဒ်(အစ) ဆွာလေဟ် (အစ) အိဗ်ရာဟီးမ် (အစ) လူးသ်ွ (အစ) အီစ်မာအီးလ် (အစ) အိလ်ယာစအ် (အစ) ဇွလ်ကဖ်လ် (အစ) အီလ်ယားစ် (အစ) ယူနွတ်စ် (အစ) အိစ်ဟားက် (အစ) ယအ်ကူးဘ် (အစ) ယူစွဖ် (အစ) ရှိအိုင်းဘ် (အစ) မူစာ (အစ) ဟာရွန်း (အစ) ဒါဝူးဒ်(အစ) စိုလိုင်မားန် (အစ) အယူးဘ် (အစ) ဇကရီယား (အစ) ယဟ်ယား(အစ) အီစား (အစ) နှင့် မိုဟမ္မဒ်(ဆွ) တိုသည် ၎င်းတို၏အမည် ကုရ်အာန်၌လာရှိထားသည့် တမန်တော်များဖြစ်ကြသည်။ အချိုသက်ဖ်စီးရ်ပညာရှင်များ ယုံကြည်ထားသည်မှာ အီစ်မာအီးလ် ဗင်န် ဟဇ်ကီးလ် သည်လည်း ကုရ်အာန်ထဲ၌ လာရှိထားသည်။

အချိုသူများ ယုံကြည်ထားသည်မှာ ကုရ်အာန်သည် အချိုသော တမန်တော်များ၏ ဂုဏ်ပုဒ်များကို ဖော်ပြထားသည်။ ဥပမာ အရ်မယားန်(အစ) နှင့် ရှမ်မူအီးလ်(အစ) ။ သိုသော် ၎င်းတို၏အမည်များကို မဖော်ပြထားပေ။ ကုရ်အာန်၌ အန်ဘီယာ ဟူသောအမည်ဖြင့် စူရဟ် တစ်ပုဒ်လာရှိထားပြီး ၊ အချိုစူရဟ်များသည် ယူနွတ်စ် ၊ ဟူးဒ်၊ ယူစွဖ်၊ အိဗ်ရာဟီးမ်၊ မိုဟမ္မဒ် နှင့် နှုဟ် ဟူသောအမည် ဖြင့်လာရှိထားသည်။ ရေဝါယသ်များ၌ ရှီးသ် ဟဇ်ကီးလ် ဟဘ်ကူးက် ဒါနီယားလ် ဂျရ်ဂျီးစ် အဇီးဇ် ဟန်ဇလဟ် နှင့် အရ်မယာ တိုအား တမန်တော်အဖြစ် ဖော်ပြထားသည်။ တမန်တော်များ၌ အချိုများ ဥပမာ ခီဇ်ွရ် ခါလီဒ် ဗင်န် စနာန် နှင့် ဇွလ်ကရ်နိုင်းန် တိုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ကွဲပြားမှုရှိသည်။ ထိုအတူ အလ္လာမဟ်သွဗာသွဗာယီး၏ အဆိုအရ အဇီးဇ် သည်လည်း တမန်တော်ြဖစ်ကြောင်း မထင်ရှားပေ။ ကုရ်အာန်အာယသ်တော်များအရ အချိုသော် တမန်တော်များသည်လည်း တစ်ခေတ်တည်း၌အတူတူရှိကြသည်။ ဥပမာ တမန်တော်မူစာ နှင့် တမန်တော်ဟာရွန် အိဗ်ရာဟီးမ် နှင့် လူးသ်ွ တိုဖြစ်ကြသည်။ ထိုအတူပင် အချိုရေဝါယသ်များတွင်လည်း တမန်တော်များ တစ်ခေတ်တည်း၌ အတူတူရှိခြင်းကို ဖော်ပြထားသည်။ ဥပမာဆိုရသော် ဆိုင်ယိဒ်ဗင်န်သွာဝူးစ်သည် လိုဟူးဖ် စာအုပ်၌ အေမာမ်ဟိုသိာန်း(အစ) ထံမှ ကောက်နုတ်ထားသည်မှာ မက္ကာ မှ ကူဖွာသို ထွက်ခွာမည့်အချိန်၌ အဘ်ဒွလ္လာဟ် ဗင်န် အွမ္မရ်အား မိန့်ကြားသည်မှာ အသက်မသိပါသလော ဘနီအိစ်ရာအီးလ်တိုသည် တံနက်မိုးသောက်ယံ အချိန်မှ နေထွက်လာသည့်အချိန်အတွင်ူ အရှင်မြတ်၏ စေတမန်ပေါင်း အယောက်၇၀ အား သတ်ခဲ့ကြလေသည် ( ဤအရာ၏ အကျည်းတန်မှုက်ု နည်းနည်းမှမခံစားရပေ။) ထိုနောက် တမန်တော်များအား ခရာင်းချခဲ့သည်။ မည်သည့် ဘေးဥပဒ်မှ မဖြစ်စေခဲ့ပါသလား။ မဂ်ျမအွလ်ဘယာန်း ၏အခြားရေဝါယသ်၌ တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ) ထံမှ ကောက်နုတ်ထားသည်မှာ ၎င်းသည် အဘူအိုဘိုင်ဒဟ်ဂျရာဟ်အား မိန့်ကြားသည်မှာ အို အဘူအိုင်ဒဟ် ဘနီအီစ်ရာအီးလ်တိုသည် ပထမပိာင်း၌ တစ်နေ့လျှင် တမန်တော်ေပါင်း ၄၃ကယာက်ကို တစ်ချိန်တည်း၌ သတ်ခဲ့ကြသည် ထိုနောက် ဘနီအိစ်ရာအီးလ်မှ ၁၁၂ယောက်သည် ကောင်းရာကိုညွှန်မကောင်းရာကိုတားမြစ် ဟူသောခေါင်းစဉ်ဖြင့် အသတ်ခံခဲ့ရသော တမန်တော်များအတွက် ဆန္ဒပြကြသည်။ ဘနီအိစ်ရာအီးလ်သည် ထိုသူများကိုလည်း ယင်းနေ့၌ပင် သတ်ခဲ့ကြသည်။

ကုရ်အာန်၌လာရှိသော တမန်တော်များ

တမန်တော် အမည်	အကြိမ်ရေ	သောင်ရိုက်သ် နှင့် အင်န်ဂျီးလ်	နဗီ	ရစူလ်	အူလွလ်အက်ဇ်မ်	အေမာမသ်	ကျမ်း	လူမျိုး	မြှုပ်နှံသည့်နေရာ	ရှာရီအသ်ရှိသူ
အာဒမ်	၁၇	Adam							နဂျဖ်မြို့ အေမာမ် အလီ(အ.စ)အုပ်ဂူအတွင်း
အီဒရီးစ်	၂	Enoch	နဗီ						ကောင်းကင်သိုတက်သွားခြင်
နှုးဟ်	၄၃	Noah	နဗီ	ရစူလ်	အူလွလ်အက်ဇ်မ်				နဂျဖ်မြို့ အေမာမ် အလီ(အ.စ)အုပ်ဂူအတွင်း	ရှိ
ဟူးဒ်	၇	Eber		ရစူလ်				အားဒ်	နဂျက်ဖ် / ဝါဒီယွလ်စလာမ်
ဆွာလေ့ဟ်	၉			ရစူလ်				စမူးဒ်	နဂျက်ဖ် / ဝါဒီယွလ်စလာမ်
အီဗ်ရာဟီးမ်	၆၉	Abraham	နဗီ	ရစူလ်	အူလွလ်အက်ဇ်မ်	အေမာမ်	ဆိုဟူဖ်		အလ်ခလီးလ် ( ဖီလီစ်သွီးန်)	ရှိ
လူးသ်ွ	၂၇	Lot	နဗီ	ရစူလ်					အလ်ခလီးလ် ( ဖီလီစ်သွီးန်)
အီစ်မာအီးလ်	၁၁	Ishmael	နဗီ						မက်စ်ဂျီဒွလ်ဟရာမ်/ ဟီဂ်ျရေ အီစ်မာအီးလ် ၊ ၎င်းမိခင်၏ ကဗရ်တော်အနား
အိုဇိုင်းရ်	၁							ဗနီအီစ်ရာအီးလ်	ဖီလီစ်သွီးန်)
အိစ်ဟားက်	၁၇	Isaac	နဗီ			အေမာမ်			အလ်ခလီးလ် ( ဖီလီစ်သွီးန်)
ယအ်ကူးဘ်	၁၄	Jacob	နဗီ			အေမာမ်			ဂျာ‌‌‌မေအွလ်ခလီးလ်
ယူစွဖ်	၂၇	Joseph	နဗီ					ဗနီအီစ်ရာအီးလ်	ဂျာ‌‌‌မေအွလ်ခလီးလ်
အယူးဘ်	၄	Job	နဗီ						ဟောင်ရားန်
ရှိအိုက်ဘ်	၁၁	Jethro, Reuel, Hobab		ရစူလ်				မဒီးန်	ဘိုင်းသွလ်မိုကဒ္ဒက်စ်
မူစာ	၁၃၆	Moses	နဗီ	ရစူလ်	အူလွလ်အက်ဇ်မ်		သောင်ဝ်ရသ်	ဖီရ်အောင်နီယာန်း နှင့် ဗနီအီစ်ရာအီးလ်	ဘိုင်းသွလ်မိုကဒ္ဒက်စ် ၏ အနားတစ်ဝိုက်	ရှိ
ဟာရွန်း	၁၉	Aaron	နဗီ	ရစူလ်				ဖီရ်အောင်နီယာန်းနှင့် ဗနီအီစ်ရာအီးလ်	စီနားတောင် အနီးတစ်ဝိုက်
ဇွလ်ကီဖ်လ်	၂	Ezekiel							ကုဖွာ နှင့် ဟီလ္လဟ် အကြား
ဒါဝူးဒ်	၁၆	David	နဗီ				ဇဘူးရ်		ဘိုင်းသွလ်မိုကဒ္ဒက်စ်
ဆိုလိုင်မားန်	၁၇	Solomon	နဗီ						ဘိုင်းသွလ်မိုကဒ္ဒက်စ်
အိလ်ယာစ်	၂	Elijah (Elias)	နဗီ	ရစူလ်					ကောင်းကင်သိုတက်သွားခြင်း
အီလ်ယာစ်အ်	၂	Elisha	နဗီ						ဒမီရှ်က်
ယူနွတ်စ်	၄	Jonah	နဗီ	ရစူလ်					ကူဖွာ
ဇကရီယာ	၇	Zechariah	နဗီ						ဘိုင်းသွလ်မိုကဒ္ဒက်စ်
ယဟ်ယား	၅	John the Baptist	နဗီ						အမဝီ ဗလီ-ဒမီရှ်က်
အီစာ	၂၅	Jesus	နဗီ	ရစူလ်	အူလွလ်အက်ဇ်မ်	အေမာမ်	အင်န်ဂျီးလ်	ဗနီအီစ်ရာအီးလ်	ကောင်းကင်သိုတက်သွားခြင်း	ရှိ
မိုဟမ္မဒ်	၄		နဗီ	ရစူလ်	အူလွလ်အက်ဇ်မ်	အေမာမ်	ကုရ်အာန်	လူသားအားလုံး	မဒီနာ	ရှိ

အရိုက်အရာများ နှင့် အဆင့်များ

ကုရ်အာန်အာယသ် (وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلَىٰ بَعْضٍ) အရ အချိုစေတမန်များကို အချိုစေတမန်များအပေါ်၌ သာလွန်စေခဲ့သည်။ တမန်တော်များ၏ အရိုက်အရာ နှင့် အဆင့်သည် တန်းတူမဟုတ်ကြပေ။ အချိုဘသယများသည် အချိုသူများထက် သာလွန်မှုရှိပေသည်။ ဟဒီးစ်များ၌ တမနိတော်မြတ်ကြီး(ဆွ)၏ အရိုက်ရာသည် အခြားသော တမန်တော်များထက် သာလွန်မြင့်မြတ်မှုရှိသည်ဟု လာရှိထားသည်။ ယဟူဒီများအမြင်၌ ဘနီအိစ်ရာအီးလ်နဗီများသည် အခြားသော နဗီများထက် သာလွန်မြင့်မြတ်မှုရှိပြီး ၎င်းတိုအကြား၌လည်း တမန်တော်မူစာသည် အခြားတမန်တော်များထက် သာလွန်မြင်ဘမြတ်မှုရှိပေသည်။

အူလွလ်အက်ဇ်မ်

အလ္လာမဟ်သွဗာသွဗာယီး၏ အဆိုအရ စူရဟ်အဟ်ကာဖ် အာယသ် ၃၅၌လာရှိထားသည့် အက်ဇ်မ်၏ အဓိပ္ပါယ်မှာ ရှရီအသ်တရားတော် ဖြစ်ပြီး အူလွလ်အက်ဇ်မ် ဆိုသည်မှာ ရှရီအသ်တရားတော်ကိုပိုင်ဆိုင်သောတမန်တော်များ ဟုအဓိပ္ပါယ်ရသည်။ ၎င်း၏အမြင်၌ တအန်တော်ငါးပါးသည် ရှရီအသ်တရားတော်ပိုင်ရှင် ( နှုဟ်(အစ) ၊ အိဗ်ရာဟီးမ်(အစ) ၊ မူစာ(အစ) ၊ အီစာ(အစ) နှင့် မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)) အူလွလ်အက်ဇ်မ် များဖြစ်ကြသည်။ အချိုများသည် အူလွလ်အက်ဇ်မ် ဟူသည် ရှရီအသ်တရားတော်ကိုပိုင်ဆိုင်သောတမန်တော်များသာလျှင် မဟုတ်ပေဟု ယုံကြည်ထားကြသည်။ ရေဝါယသ်တစ်ခုအရ အူလွလ်အက်ဇ်မ်တမန်တော်များသည် အခြားသော တမန်တော်များထက် ပိုမိုသာလွန်မြင့်မြတ်မှုရှိကြပေသည်။

ရေစာလသ်(သတင်းပိုချခြင်း)အရိုက်အရာ

ကျော်ကြားသော အဆိုအရ နဗီ ၏အနက်အဓိပ္ပါယ်သည် ရစူလ်၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ထက် ပိုမိုကျယ်ပြန့်လေသည်။ စူလ်တိုင်းသည် နဗီဖြစ်၏ သိုသော် နဗီတိုင်းသည် ရစူလ် မဟုတ်ပေ။ ရေဝါယသ်တစ်ခုအရ တမန်တော်များအနက်မှ ၃၁၃ယောက်သည် ရစုလ်များဖြစ်ကြသည်။ နဗီ နီင့် ရစူလ် အကြား အချိုကွဲပြားသော အချက်များမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။

၁။ ရစူလ်သည် အိပ်နေချိန် နှင့် နိုးနေသည့်အချိန်၌ ၀ဟီဗျာဒိတ်တော်များကို လက်ခံရယူပေသည်။ သိုသော် နဗီသည် အိပ်နေချိန်၌သာလျှင် ၀ဟီဗျာဒိတ်တော်များကို လက်ခံရယူပေသည်။

၂။ ရစူလ်အပေါ်၌ ၀ဟီဗျာဒိတ်တော်များကို ဂျီဗ်ရာအီးလ်သည် ပိုချတော်မှုသည်။ သိုသော် နဗီအပေါ်၌ ၀ဟီဗျာဒိတ်တော်များသည် အခြားသော ကောင်းကင်တမန်များ သိုမဟုတ် နှလုံးသားလှုဆော်မှု သိုမဟုတ် စစ်မှန်သော အိပ်မက်များဖြင့် ဖြစ်သည်။

၃။ ရစူလ်သည် နဗူ၀သ် ( သတင်းယူခြင်း)အရိုက်အရာအပြင် ပြီးပြည့်စုံစေသော ရေစာရသ် (သတင်းပိုချခြင်း)တာဝန်လည်းရှိပေသည်။

၄။ ရစူလ်သည် ရှရီအသ် တရားတော်ရှိသည်။ အဟ်ကာမ် တရားတော်ဆိုင်ရာပညတ်ချက်များကို သတ်မှတ်သည်။ သိုသော် နဗီသည် အယရှရီအသ်ကို စောင့်ရှောက်ရသူဖြသည်။ သွီဘ်ရေစီသည် ဤအဆိုကို ဂျာဂီဇ်နှင့် အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ သိုသော် အချိုသော သက်ဖ်စီးရ်ပညာရှင်များ ဥပမာ သွီဘ်ရေစီသည် နဗီ နှင့် ရစူလ်ကို တစ်မျိုးတည်းသာဖြစ်သည်ဟု လက်ခံထားသည်။

ပြဌာန်းချက်(ဥပဒေပြုရေး)ဆိုင်ရာတမန်တော်များ နှင့် သဘ်လီးဂ်ဖိတ်ခေါ်မှုပိုင်းဆိုင်ရာ တမန်တော်များ

တမန်တော်များကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်းအရပြဌာန်းချက်(ဥပဒေပြုရေး)ဆိုင်ရာ တမန်တော်များ နှင့် သဘ်လီးဂ်ဖိတ်ခေါ်မှုပိုင်းဆိုင်ရာတမန်တော်များ ဟူ၍ အုပ်စုနှစ်စု ခွဲထွက်သွားသည်။ သဘ်လီးဂ်ဖိတ်ခေါ်မှုပိုင်းဆိုင်ရာတမန်တော်များ၏ တာ၀န်မှာ ၎င်းတိုခေတ်ကာလ၌ ရှိခဲ့သည့် ရှရီအသ်တရားေတာ်ကို မြှင့်တင်ရန်၊ ဖြန့်ဝေရန်၊ လုပ်ဆောင်ရန် နှင့် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုရန်ဖြစ်သည်။ ပြဌာန်းချက်(ဥပဒေပြုရေး)ဆိုင်ရာတမန်တော်များ ဥပမာ ( နှုဟ်(အစ) ၊ အိဗ်ရာဟီးမ်(အစ) ၊ မူစာ(အစ) ၊ အီစာ(အစ)တို၏ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည် ။ ၎င်းတိုသည် ရှရီအသ်တရားတော်ပိုင်ရှင်များဖြစ်ကြသည်။ သာသနာအသစ်ကို ယူဆောင်လာကြပြီး ၎င်းတို၏ အရေအတွက်မှာ အလွန်နည်းပါးသည်။

အေမာမသ်အရိုက်အရာ

အာယသ်သေအိဗ်သေလာအ်အိဗ်ရာဟီးမ်အရ အချိုသော် တမန်တော်များသည် အေမာမသ်အရိုက်အရာ ရှိကြသည်။ အချိုသောရေဝါယသ်များ၌ အေမာမသ်အရိုက်အရာ သည် နဗူ၀သ်အရိုက်အရာထက် ပိုမိုမြင့်မြတ်ပေသည်ဟ လက်ခံထားသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဤအရိာက်အရာသည် တမန်တော်အိဗ်ရာဟီးမ်၏ ဘ၀ နောက်ဆုံးအချိန်နှင့် နဗူ၀သ်ပြီးနောက် ၎င်းအား ပေးအပ်ခဲ့သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ စူရဟ်အန်ဘီယာ၌ တမန်တော်အိဗ်ရာဟီးမ်(အစ) ၊ အိစ်ဟာက်(အစ) ၊ ယအ်ကူးဘ်(အစ) ၊ နှင့် လူးသ်(အစ)တိုအား အေမာမ်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ အေမာမ်ဆွာဒီက်(အစ) ထံမှလာရှိထားသည့် ဟဒီးစ်အရ အူလွလ်အက်ဇ်မ်တမန်တော်များသည် အေမာမသ်အရိုက်အရာပါ ရှိကြသည်ဟု လက်ခံထားသည်။

ကောင်းကင်တမန်များထက်သာလွန်မြင့်မြတ်ခြင်း

ရှီးခ်မိုဖီးဒ်၏ အဆိုအရ အေမာမီယဟ် နှင့် အဲဟ်လေဟဒီးစ်တိုသည် တမန်တော်များ၏အရိုက်အရာကို ကောင်းကင်တမန်များထက် ပိုမိုသာလွန်သည်ဟု လက်ခံထားကြသည်။ သိုဘသော် မိုအ်သဇီလေဟ်အများစု လက်ခံထားသည်မှာ ကောင်းကင်တမန်များသည် တမန်တော်များထက် ပိုမိုသာလွန်ပေသည်။ အချိုဟဒီးစ်များ၌ တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ) နှင့် ၁၂ပါးအေမာမ်တို ၏အရိုက်အရာသည် ကောင်းကင်တမန်များထက် ပိုမိုသာလွန်မြင်ဘမြတ်သည်ဟု လက်ခံထားသည်။

ကောင်းကင်ကျကျမ်းရှိသော တမန်တော်များ

အချိုတမန်တော်များသည် ကောင်းကင်ကျကျမ်းရှိပေသည်။ ကုရ်အာန်အာယသ်အရ ဇဗူရ်ကျမ်းသည် တမန်တော်ဒါဝူးဒ်(အစ)၏ကျမ်း ၊ သောင်ရသ်သည် တမန်တော်မူစာ(အစ)၏ကျမ်း၊ အင်န်ဂျီးလ်သည် တမန်တော်အီစာ(အစ)၏ကျမ်း ဖြစ်ပြီး ကုရ်အာန်သည် တမန်တော် မိုဟမ္မဒ်(ဆွ)၏ကျမ်း ဖြစ်ပေသည်။ ကုရ်အာန်၌ တမန်တော်အိဗ်ရာဟီးမ်၏ ကျမ်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး မဖော်ပြထားပေ။ (ဆိုဟိုဖ်) ဟူသောဝေါဟာရ ကို ၎င်းအတွက် အသုံးပြုထားသည်။ ထိုအတူ ဟဒီးစ်အရ အရှင်မြတ်သည် ဆွဟီဖွဟ်၅၀ကို တမန်တော်ရှီးသ်(အစ)သို ၊ ဆွဟီဖွဟ်၃၀ကို အီဒ်ရီးစ်(အစ)သို၊ ဆွဂီဖွဟ်၂၀ကို အိဗ်ရာဟီးမ်(အစ)သို ပိုချခဲ့သည်။ သက်ဖ်စီးရ်ပညာရှင်များသည် (သာသနာနှင့်စပ်လျဉ်း၍ နှုဟ်အား မှာထားတော်မူသည်အတိုင်း၊ အသင်တိုအတွက်လည်းကောင်း၊ ငါအရှင်မြတ်သည် အသင်တိုအား ထုတ်ဖော်ပြသထားတော်မူသည်များကို ပြဋ္ဌာန်းတော်မူခဲ့သည်။ အိဗ်ရာဟီးမ်၊ မူစာ နှင့် အီစာတိုအား ကျွန်ုပ်တို အကြံပြုထားသည်။) ဟူသောအာယသ်တော်အား ထောက်ထားခြင်းအားဖြင့် တမန်တော်အိဗ်ရာဟီးမ်၊ တမန်တော်မူစာ ၊ တမန်တော်အီစာ နှင့် တမန်တော်မိုဟမ္မဒ်(ဆွ) တိုအား ရှရီအသ်တရားတော်ကို ပိုင်ဆိုင်သူများဟု လက်ခံထားကြသည်။ အချိုရေဝါယသ်များ၌ ထိုတမန်တော်များအား အူလွလ်အက်ဇ်မ် ဟုကျော်ကြားရသည့် အကြောင်းအရင်းမှာ ၎င်းတိုသည် ရှရီအသ်တရားတော်ကို ပိုင်ဆိုင်သူများ ဖြစ်သောကြောင့်ဟု လက်ခံထားကြသည်။

အလ္လာမသ်သွဗာသွဗာယီး ပြောသည်မှာ အူလွလ်အက်ဇ်မ်တမန်တော် တစ်ပါးချင်းစီတိုင်းသည် ရှရီအသ်တရားတော်ကို ပိုင်ဆိုင်သူများ ဖြစ်ကြသည်။ အူလွလ်အက်ဇ်မ် မဟုတ်သည့် တမန်တော်များ၏ ကျမ်းများ ဥပမာ ဒါဝူးဒ်(အစ)။ ၊ ရှီးသ်(အစ) ၊အီဒ်ရီးစ်(အစ) ။ အူလွလ်အက်ဇ်မ်တမန်တော် များ၏ ရှီအသ်အသ်တရားတော်နှင့် ကွဲပြားဆန့်ကျင်မှုမရှိပေ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် အူလွလ်အက်ဇ်မ် မဟုတ်သည့် တမန်တော်များ၏ ကျမ်းများ၌ အဲဟ်ကာမ် နှင့် ရှရီအသ် များမပါ၀င်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။

မိုအ်ဂျေဇာများ

မိုအ်ဂျေဇာ ဆိုသည်မှာ နဗူ၀သ်အား လိမ်ညာကြွေးကြော်သောသူများမှ တမန်တော်များကို ခွဲခြားသိစေနိုင်သည့်နည်းလမ်းများအနက်မှ ဖြစ်ပေသည်။ မိုအ်ဂျေဇာသည် အရှင်မြတ်ဘက်မှ တမန်တော်များ၏လက်ဖြင့် ပြုလုပ်လိုက်သည့် ထူးဆန်းသောလုပ်ရပ်များ ဖြစ်ပြီး နဗူဝသ်ကြွေးကြော်သံ စိန်ခေါ်သ့နှင့် တစ်ထပ်တည်းကြပေသည်။

ကုရ်အာန်သည် အချိုတမန်တော်များ၏ မိုအ်ေဂျဇာများကို ဖော်ပြထားသည်။ တမန်တော်ဆွာလေဟ်(အစ)၏ ကုလားအုပ်မ ၊ တမန်တော်အိဗ်ရာဟီးမ်အပေါ်၌ မီးအေးသွားခြင်း ၊တမန်တော်အိဗ်ရာဟီးမ်၏ လက်ဖြင့် သေနေသော ဌက်လေးကောင် ပြန်ရှင်သွားခြင်း ၊ တမန်တော်မူစာ၏ မိုအ်ဂျေဇာကိုးခု ဥပမာ တောင်မွှေးမှ နဂါးသို ပြောင်းသွားခြင်း ၊ ဘနီအိစ်ရာအီးလ်မျိူနွယ်အတွက် ချောင်း၁၂ ဆင်း စီးဆင်းသွားခြင်း ဘနီအိစ်ရာအီးလ်တိုအတွက် ပယ်လယ်နှစ်ခြမ်းကွဲသွားပြီး လွတ်မြောက်သည့်လမ်း ပွင့်သွားခြင်း ယဒေဘိုင်ဇွာ တမန်တော်အီစာ၏ မိုအ်ေဂျဇာများ ဥပမာ မကျန်းမာသူများအာရှဖွာပေးခြင်း ၊ သေသယအားရှင်သန်စေခြင်း၊ ရွှမှဌက်သိုပြောင်းသွားခြင်း တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)၏ မိုအ်ေဂျဇာများ ဥပမာ ကုရ်အာန် ၊ လကိုနှစ်ခြမ်းခွဲလိုက်ခြင်း ၊ ယင်းတိုသည် ကုရ်အာန်ထဲ၌ ဖော်ပြထသည့် တမန်တော်များ၏ ကျော်ကြားသော မိုအ်ဂျေဇာများ ဖြစ်သည်။ အိဗ်နေဂျောင်ဇီးသည် ကျမ်းကိုးတစ်ခုမှ ပြောထားသည်မှာ တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ) အတွက် မိုအ်ဂျေဇာ ၁၀၀၀အားဖော်ပြထားသည်။ မိုအ်ဂျေဇာများ ကွဲပြားရခြင်းမှာ မတူညီသောအချိန်များ၊ လူများ၏ အသိပညာနှင့် လိုအပ်ချက်များအရ ကွဲပြားမှုကြောင့်ဖြစ်သည်။ အရှင်မြတ်၏ ဆင်ခြင်တုံတရားအရ တမန်တော်တ်ုး၏ မိုအ်ဂျေဇာသည် ၎င်းတိုပြည်သူလူထု၏ လိုအပ်ချက်များနှင့် ကိုက်ညီမှု ရှိရမည်။ ဥပမာဆိုရသော် တမန်တော်မူစာ(အစ) ခေတ်ကာလ၌ အောက်လမ်းအတက်ပညာ ထွန်းကားပေသည်။ အရှင်မြတ်သည် တမန်တော်မူစာ၏ မိုအ်ဂျေဇာကို တောင်မွှေးအဖြစ် ထားရှိပြီး ယင်းသိုပြုလုပ်ရသည်မှာလည်းအောက်လမ်းပညာရှင်များ ၎င်းနှင့်ဆင်တူယိုးမှားကို မယူဆောင်နိုင်စေရန် နှင့် အခြားသာများပေါ် ဟွဂ္ဂျသ် ပြီးပြည့်စံုစေရန် ဖြစ်သည်။

အိရ်ဟာဆွာသ်

တမန်တော်များ မဖူးပွင့်မီအရင် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိဖြင့် လူသားများ နဗူး၀သ်ကြွေးကြော်မှုကို လက်ခံလာစေဖိုရန်အတွက် ဖြစ်ပါ်လာမှုများ ဖြစ်သည်။ ယင်းမှာ သီအိုလောဂျီပညာရှင်များအကြား အိရ်ဟာဆ်ွ ဟုထင်ပေါ်ကျော်ကြားပေသည်။ နိုင်းမြစ်မှ တမန်တော်မူစာ(အစ)အား ကယ်တင်ခြင်း၊ တမန်တော်အီစာ(အစ)သည် ပုခတ်တွင်း၌စကားပြောခြင်း စာဝါဟ်မြစ် ခန်းခြောက်သွားခြင်း ၊ ဘုရင်ပုလ္လင်တော် တုန်လှုပ်သွားခြင်း၊ ဖွာရ်စ် မီး ငြိမ်းသွားခြင်း၊ တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ) မွေးဖွားသည့်နှစ်၌ ဖညစ်ပါ်လာသည့်အခြားသေ အရာများ ဖြစ်ကြသည်။ ယင်းတိုမှာ တမန်တော်များ၏ အိရ်ဟာဆ်ွများ ဖြစ်သည်။

စာအုပ်ပါ အကြောင်းအရာ အိစ်လာမ့် ဟဒီးစ်ကိုးကားသူများ၊ သက်ဖ်စီးရ် ပညာရှင်များ နှင့် သီအိုလောဂျီပညာရှင်များသည် ၎င်းတိုရေးသားပြုစုသည့်အရာများ၌ တမန်တော်များနှင့် သက်ဆိုင်ငည့် အကြောင်းအရာများကို ဖော်ပြထားသည်။ အလ္လာမဟ်မဂ်ျလေစီသည် ဗေဟာရွလ်အန်ဝါရ်၏ စာအုပ်လေးအုပ်ကို တမန်တော်များနှင့် သက်ဆိုင်သည့် ရေဝါယသ်များ နှင့် စာအုပ်ကိုးအုပ်ကို တမန်တော်မြတ်ကြီး(ဆွ)၏ သမိုက်းကြောင်းအဖြစ် ကောက်နုတ်ရေးသားထားသည်။ ထိုအတူ တမန်တော်များနှင့် ပတ်သက်ပြီး စာအုပ်များစွာကို ရေးသားထားကြသည်။ များသောအားဖြင့် ကိဆွဆွလ်အန်ဘီယ။ ဟူသေ ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ပုံနှိပ်ထုပ်ဝေကြသည်။ ယင်း၌ များသောအားဖြင့် တမန်တော်များ၏ အေခြအနေများကို ရှင်းလင်းဖွင့်ဆိုထားပြီး တစ်ခါတစ်ရံ၌လည်း ၎င်းတိုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ယုံကြည်မှုပိုင်းဆိုင်ရာများကို ရေးသားထားသည်။ ၎င်းတိုအနက်မှအချိုဘမှာ အောက်ပါတိုဖြစ်သည်။ အန်နှုရွလ်မိုဘီးန် ဖီ ကိဆွဆိလ် အန်ဘီယည ၀လ် မိုရ်စလီးန် : ဤ စာအုပ်သည် ဆိုင်ယိဒ်နေမသွလ္လာဟ်ဂျဇာယရီး( ဟီဂျရီ၁၀၅၀-၁၁၁၂) ရေးသားထာသော စာအုပ်ဖြစ်သည်။ ဤစာအုပ်သည် ရှီအာများ၏ရေဝါယသ်၌ လာရှိထာယသည့် တ်န်တော်နျား၏ အတ္ထုပတ္တိ အကြောင်းဖြစ်သည်။ စာရေးသူသည် နိဒါန်း၌ တမန်တော်များ၏အေရအတွက်၊ ၎င်းတို၏တူညီမှုများ၊ အူလွလ်အက်ဇ်မ်တမန်တော်များ နှင့် နဗီ နှင့် အေမာမ်တို၏ ကွာခြားမှုကို ဖော်ပြထားသည်။ ဤစာအုပ်သည် အာရဗီစကားဖြင့် ရေးသားထားသည်။ ( ဒါစ်သာနေ ပယောင်မ်ဘရာန် ယော ကိစ်စေဟာယေကုရ်အာန် အဇ် အာဒမ် သာ ခါသမ်) ဟူသေ။ ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ဖွာရ်စီ ဘာသာပြန်ထားသည်။ ကိဆွဆွလ်အန်ဘီယာအေရာ၀န်ဒီ : ဤစာအုပ်သည် ကုသ်ွဘွလ်ဒီးနေရာ၀န်ဒီ ရေးသားထားသည့် စာအုပ်ဖြစ်သည်။ ဤစာအုပ်တွင် စာရေးသူသည် တမန်တော်များ၏ အတ္ထုပ္ပတ္တိများကို အချိန်နှင့် တပြေးညီ ရေးပေးထားသည်။

သန်ဇီးဟွလ်အန်ဘီယာ ဝါအအင်မ်မဟ် : ဆိုင်ယိဒ်မွရ်သဇွာ( ဟီဂျရီ၃၅၅-၄၃၆) သည် ဤစာအုပ်ကို တမန်တော်များ၏ အပြစ်ကင်းစင်ကြယ်မှုအား သက်သေပြုထပြီး အာရဗဖိစကားဖြင့် ရေးသားထားသည်။ ဤစာအုပ်တွင် စာရေးသူသည် တမန်တော်များကို မည်သည့်အမှားများ၊ အသေးအဖွဲနှင့် ကြီးမားသောအပြစ်များမှ ကင်းစင်သည်ဟု လက်ခံထားသည်။ ဝေကာယအွလ်စနီးန် ၀လ် အအ်ဝါမ် : ဤစာအုပ်သည် ဆိုင်ယိဒ်အဗ်ဒုလ်ဟိုစိုန်းခါသူန်အာဘာဒီး( ဟီဂျရီ၁၁၀၅ ကွယ်လွန်) ရေးသားထားသည်။ စာအုပ်သည် အပိုင်းသုံးပိုင်းရှိသည်။ ပထမအပိုင်းသည် တမန်တော်များ၏ သမိုင်းကြောင်းနှင့် ပတ်သက်ပြီးလာရှိထားသည်။ ဤအပိုင်းတွင် စာရေးသူသည် အမည်များ၊ သက်တမ်း နှင့် တမန်တော်များ၏ အချိုအဖြစ်အပျက်များကို ဖော်ပြထားသည်။ ဒုတိယအပိုင်း၌ တမန်တော်မြတ်(ဆွ)နှင့်သက်ဆိုင်သော အဖြစ်အပျက်များကို ပြောဆိုထားသည်။ ဝေကာယေအ်စေနီးန် စာအုပ်သည် ဖွာရ်စီစကားဖြင့် ရေးသားထားသည်။ လသွာအိဖ် ကိဆွဆွလ် အန်ဘီယာ အာလိုင်းဟိစ္စလာမ် : စဟ်လ် ဗင်န် အဘ်ဒုလ္လာဟ် သက်စ်သရီး(ဟီဂျရီ၂၃၇ကွယ်လွန်) ရေးသားထားသည့် စာအုပ်ဖြစ်သည်။ ဤစာအုပ်သည် အာယာသ် နှင့် ရေဝါယသ်များကို အသုံးပြုထားပြီး တမန်တော်များ၏ အတ္ထုပတ္တိအကြောင်းကို ရေးသားထားသည်။ ဟယာသွလ်ကိုလူးဘ် : ဤစာအုပ်သည် အလ္လာမဂ် မဂ်ျလေစီ ( ဟီဂျရီ၁၁၁၀ ကွယ်လွန်) ရေးသားသောစာအုပ် ဖြစ်သည်။ တမန်တော်များ ကွယ်လွန်ခညင်းအကြောင်းနှင့် ၎င်းတိုဘ၏ ကိုယ်စားလှယ်များအကြောင်းကို ရသားထားသည်။ မရ်ျလေစီသည် ဤစာအုပ်၌ နဗူ၀သ်အာမဟ် ၊ အေမာမ်အလီ(အစ)၏ခေလ ဖသ်၊ အေမာမ် ရှိကိုရှိရခြင်း ၊ အေမာမ်သည် အရှင်မြတ် ဘက်မှခန့်အပ်ခြင်း နှင့် ၎င်းတိုသည် အပြစ်များမှကင်းစင်ကြောင်းကို ရေးသားထားသည်။ ထိုအတူ ကိဆွဆွလ်အန်ဘီယာအွလ်မိုစမ်မာ အရာအိစွလ် မဂျာလီစ် စာအုပ်များသည် အဟ်မဒ် ဗင်န် မိုဟမ္မဒ် စအ်လဘီး ရေးသားထားပြီး ကိဆွဆွလ်အန်ဘီယာ သည် အိဘ်နေ ကစီးရ် ရေးသားထားကာ ကိဆွဆွလ်အန်ဘီယာ သည် အဲဟ်လေစွန္နသ် အိုလမာပညာရှင်များမှ အဘူအိစ်ဟာက် နီရှာဘူးရီ ရေးသားထားသော စာအုပ်ဖြစ်သည်။