အလိုင်းဟိစ္စလာမ်

        အလိုင်းဟိစ္စလာမ် ဆိုသည်မှာ ဆုတောင်းပဌနာပြုသော ၊ အရိုအသေပေးသော စကားစု ဖြစ်ပြီး “၎င်းအပေါ် ငြိမ်းချမ်းမှုအပေါင်း ကျရောက်ပါစေ” ဟူသော အနက်အဓိပ္ပါယ်ဆောင်ကာ အေမာမ်(အစ) များ ၊ တမန်တော်များ ၊ အေမာမ်များ၏ အချို့ သားသမီးများ နှင့် အချို့ ကောင်းကင်တမန်များ ၏ အမည်နာမတော်များ အနောက်တွင် အသုံးပြု ခေါ်ဆိုကြသည်။ အေမာမ်(အစ) များ ၊ မိုအ်မင်န် သူတော်စင်များ အပေါ် စလာမ်မေတ္တာ ပို့သပိုင်ခွင့် ရှိခြင်း နှင့်ပတ်သက်ပြီး ထောက်ထားဖော်ပြနိုင်သည့် ကျမ်းမြတ်ကုရ်အာန်မှ အာယသ်တော်များမှာ : စူရဟ် ဘက္ကရာ အာယသ်အမှတ် ၁၅၇ ၊ စူရဟ် အဲဟ်ဇာဘ် အာယသ်အမှတ် ၄၃ နှင့် စူရဟ် အန်အားမ် အာယသ်အမှတ် ၅၄ တို့ဖြစ်ပြီး ထိုအာယသ်တော်များ၌ အားလုံးသော မိုအ်မင်န် သူတော်စင်န်များ အပေါ် စလာမ်မေတ္တာ နှင့် ဆွလဝါးသ် ပို့သထားပေသည်။ ရှဟီးဒ်စာနီ ဆိုသူသည် “အစ္စလာမ့် ပညာရပ်များ ရေးသားခြင်းဆိုင်ရာ ကျင့်ဝတ်များ” စာအုပ်၌ ၊ အေမာမ်(အစ) များ၏ အမည်များ အနောက်တွင် “ အလိုင်းဟိစ္စလာမ်” ကို ထည့်သွင်းရေးသားရန် တိုက်တွန်းထားသည်။ အဲဟ်လေစွန္နသ်တို့သည် ၊ ရှီအာတို့၏ အေမာမ်များ ဥပမာ အဆ်ွဟာဘ် များ၏ အမည်နောက်တွင် رَضِی اَللهُ عَنْه " “ “ရဇွီယလ္လာဟု အန်ဟ်” အရှင်မြတ် ၎င်းအား ကျေနပ်နှစ်သက်ပါစေ” ဟူသော စကားစုကို အသုံးပြုကြသည်။ သို့သော် အချို့နေရာ၌ အေမာမ်အလီ(အစ) ၏ အမည်အနောက်တွင် “ အလိုင်းဟိစ္စလာမ်” ကို အသုံးပြုကြပြီး ထို “ အလိုင်းဟိစ္စလာမ်” ကို အခြားသော ခလီဖွာများအတွက် အသုံးမပြုကြပေ။ ထို့ကြောင့် အိဗ်နေ သိမ်မီယဟ်၏ ကျောင်းထွက် တစ်ဦးဖြစ်သူ အိဗ်နေကစီးရ် သည် “ အလိုင်းဟိစ္စလာမ်” ဟူသော စကားစုကို သီးသန့် အေမာမ်အလီ(အစ) အတွက်သာ အသုံးပြုပြီး အခြားသော ခလီဖွာများအတွက် အသုံးမပြုခြင်းသည် သင့်လျော်မှု မရှိပေ ဟူ၍ ယုံကြည်ထားသည်။

        ရှီအာများသည် ၊ မြင့်မြတ်သော အမျိုးသမီးများ ဖြစ်ကြသော ဥပမာ ဖွာသွေမဟ်(စအ) သခင်မ ၊ ဇိုင်နက်ဘ်(စအ) သခင်မ နှင့် ခတီဂျာ(စအ) သခင်မ တို့၏ အမည်များ အနောက်တွင် “အလိုင်းဟိစ္စလာမ်” ဟူသော စကားစု နေရာ၌ “စလာမုလ္လာဟ်အလိုင်းဟာ” ဟူသော စကားစု ၊ တမန်တော်မြတ်(ဆွ) အတွက် “ ဆွလက်လ္လာဟု အလိုင်းဟိ ဝအားလေဟ်” ဆိုလိုသည်မှာ “ ၎င်း နှင့် ၎င်း၏ အိမ်သူအိမ်သားများ အပေါ် အရှင်မြတ်၏ ဆွလဝါးသ် ငြိမ်းချမ်းသာယာမှုအပေါင်း ကျရောက်ပါ‌စေ” ဟူသော စကားစုကို အသုံးပြုကြသည်။ “အလိုင်းဟိစ္စလာမ်” ကို (အစ) ၊ “စလာမုလ္လာဟ်အလိုင်းဟာ” ကို (စအ) ဟူ၍ အတိုကောက် ပုံစံဖြင့် အသုံးပြုကြသည်။

အသုံးပြုမှုများ နှင့် ဆင်တူယိုးမှား စကားစုများ

        “အလိုင်းဟိစ္စလာမ်” ဆိုသည်မှာ ဆုတောင်းပဌနာပြုသော စကားစု ဖြစ်ပြီး “၎င်း အပေါ် ငြိမ်းချမ်းမှုအပေါင်း ကျရောက်ပါစေ” ဟူသော အဓိပ္ပါယ်ဆောင်ကာ အေမာမ်(အစ) များ ၊ တမန်တော်များ၏ အမည်များ (1) နှင့် အေမာမ်များ၏ အချို့ သားသမီးများ ဥပမာ ဟဇရသ်သေအဘ္ဘာစ်(အစ,) (2) အလီအက္က်ဘရ်(အစ) (3) အလီအဇ်ဂဲရ်(အစ) (4) နှင့် အချို့ ကောင်းကင်တမန်များ ဥပမာ ဂျီဘ်ရာအီလ် (5) တို့၏ အမည်များ အနောက်တွင် အသုံးပြုကြသည်။

        အေမာမ်များ သို့မဟုတ် တမန်တော်များ၏ အမည်များကို ခေါ်ဆောင်ရာ၌ အကယ်၍ နှစ်ဦးထက် ပိုပါက “အလိုင်းဟိမစ္စလာမ်” ဆိုလိုသည်မှာ “ ထိုနှစ်ဦးအပေါ် ငြိမ်းချမ်းမှုအပေါင်း ကျရောက်ပါစေ” (6) ဟူသော စကားစုကို အသုံးပြပြီး ၊ အကယ်၍ နှစ်ဦးထက် ပိုများပါက “အလိုင်းဟိမုစ္စလာမ်” ဆိုလိုသည်မှာ “၎င်းတို့ အပေါ် ငြိမ်းချမ်းမှုအပေါင်း ကျရောက်ပါစေ” ဟူသော စကားစုကို အသုံးပြကြသည်။ (7) ရှီအာများသည် ၊ အေမာမ်(အစ) များ၏ အမည်များ‌ အနောက်တွင် “အလိုင်းဟိမုစ္စလာမ်” အပြင် ၊ ထိုစကားစုနှင့် အနက်အဓိပ္ပါယ်တူသော စကားစုများ ဥပမာ “စလာမုလ္လာဟ်အလိုင်းဟ် ၊ ဆွလဝါးသုလ္လာဟ် အလိုင်းဟ်” (8) “အလိုင်းဟိဆ်ွ ဆွလားသု ဝစ္စလာမ်” (9) ကိုလည်း အသုံးပြုကြသည်။ ထို့အတူ “အလိုင်းဟိ အဖ်ဇွလုဆ်ွ ဆွလာသိ ဝစ္စလာမ်” ဆိုလိုသည်မှာ “ ၎င်းအပေါ်သို့ အကောင်းမွန်ဆုံးသော စလာမ် နှင့် ဆွလဝါးသ် ပို့သပါ၏” နှင့် “အလိုင်းဟိ အာလားဖုသ် သဟီးယသိ ဝစ္စနာ” ဆိုလိုသည်မှာ “၎င်းအပေါ်သို့ မြောက်များစွာသော စလာမ် နှင့် ဆွလဝါးသ် ပို့သပါ၏” (10) ဟူသော စကားစုများကိုလည်း အသုံးပြုကြသည်။ အဲဟ်လေဗိုင်သ်(အစ) မှ အမျိုးသမီးများ နှင့် သမီးမိန်းကလေးများ၏ အမည်များကို ဖော်ပြပြီးနောက်တွင် (11) ဥပမာ ဟဇရသ်သေ ဖွာသွေမဟ်(စအ) (12) ဇိုင်နက်ဘ်(စအ)သခင်မ (13) မအ်စူမဟ်(စအ) (14) နှင့် တမန်တော်မြတ်(ဆွ) ၏ ဇနီးသည် ခတီဂျာ(စအ) သခင်မ (15) အီစာနဗီ၏ မိခင်ဖြစ်သူ မဲရ်ယမ် သခင်မ (16) နှင့် ဖီရ်အောင်န်၏ မိန်းမ အာစီယဟ်သခင်မ (17) တို့၏ အမည်များ အနောက်တွင် “စလာမုလ္လာဟ် အလိုင်းဟာ” “ထိုသူမများ အပေါ် အရှင်မြတ်၏ စလာမ်ပို့သပါ၏” ဟူသောစကားစု သို့မဟုတ် “ အလိုင်းဟက်စ္စလာမ်” ဟူသော စကားစုကို အသုံးပြုကြသည်။ တမန်တော်မြတ်(ဆွ) အတွက် “အလိုင်းဟိစ္စလာမ်” ဟူသော စကားစု နေရာ၌ “ဆွလက်လ္လာဟု အလိုင်းဟိ ဝအားလေဟ်” “၎င်း နှင့် ၎င်း၏ အိမ်သူအိမ်သားများ အပေါ် အရှင်မြတ်၏ ကောင်းချီးမဂ်လာအပေါင်း ကျရောက်ပါစေ” ဟူသော စကားစုကို အသုံးပြုကြသည်။ (18) အဲဟ်လေစွန္နသ် တို့သည်လည်း တမန်တော်များ (19) နှင့် အချို့ ကောင်းကင်တမန်များ (20) အား အရိုအသေ ပေးသော်အားဖြင့် “အလိုင်းဟိစ္စလာမ်” ဟူသော စကားစုကို အသုံးပြုကြသည်။ သို့သော် ရှီအာတို့၏ အေမာမ်များ နှင့်အခြားသော ဆွဟာဘာများအတွက် “ရဇွီယလ္လာဟုအန်ဟ်” “ ၎င်းအား အရှင်မြတ် ကျေနပ်နှစ်သက်ပါစေ” ဟူသော စကားစုကို အသုံးပြုကြသည်။ (21) အေမာမ်အလီ(အစ) တစ်ဦးတည်းကိုသာလျှင် “ ကရမုလ္လာဟ် ၊ ဝဂ်ျဟဟုလ္လာဟ်” ဟူ၍ အသုံးပြုပေသည်။ (22) ထို့အတူ အဲဟ်လေစွန္နသ် တို့၏ စာအုပ်များ၌ ၊ အကြောင်းအရာအများစုတွင် အေမာမ်အလီ(အစ) ၏ အမည်နောက်၌ “အလိုင်းဟိစ္စလာမ်” ဟူသော စကားစုကို အသုံးပြုကြသည်။ (23) အဲဟ်လေစွန္နသ်တို့၏ သမိုင်းသု‌တေသီ နှင့် သဖ်စီးရ်ပညာရှင် ဖြစ်သူ အိဗ်နေကစီးရ် (24) နှင့် စလဖီများ၏ အိုလမာ ပညာရှင် ဖြစ်သူ မုဟမ္မဒ် ဆွာလေဟ် အလ်မွန်ဂျီဒ် (25) တို့သည် အဲဟ်လေစွန္နသ် စာအုပ်များ၌ ၊ အေမာမ်အလီ(အစ) ၏ အမည်နောက်တွင် “အလိုင်းဟိစ္စလာမ်” အား ထည့်သွင်းရေးသားခြင်းကို အာလင်မ် ပညာရှင်များမှ ရေးသားခြင်း မဟုတ်ဘဲ စာရေးသူများဘက်မှ ရေးသားထားခြင်း ဖြစ်သည် ဟူ၍ ယုံကြည် လက်ခံထားသည်။

        အဲဟ်လေစွန္နသ် တို့သည် တမန်တော်မြတ်(ဆွ) ၏ အမည်အနောက်၌ “ဆွလက်လ္လာဟု အလိုင်းဟိ ဝစ္စလမ်” (26) တစ်ခါတစ်ရံတွင် “ဆွလက်လ္လာဟု အလိုင်းဟိ ဝအားလိဟိ ဝစ္စလမ်” (27) နှင့် တစ်ခါတစ်ရံ၌လည်း “အလိုင်းဟိစ္စလာမ်” ကို အသုံးပြုကြသည်။ (28) ဟီဂျရီ ၅၆၆ တွင်ရေးသားခဲ့သော အလ်အီရ်ရှာဒ် စာအုပ်၏ လက်ရေးစာမူများအရ၊ အေမာမ်(အစ) များအတွက် “အလိုင်းဟိစ္စလာမ်” ဟူသော စကားစာကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ (29)

အဲဟ်ကာမ် ဥပဒေသများ နှင့် ဒဿနိကများ

        ဟီဂျရီ ဆယ်စုနှစ်၏ ရှီအာ ဖိက္ကဟ် ပညာရှင် ဖြစ်သူ ရှဟီးဒ်စာနီ သည် ၊ “ အစ္စလာမ့် ပညာရပ်များအား ရေးသားခြင်းဆိုင်ရာ ကျင့်ဝတ်များ” စာအုပ်၌ ၊ အေမာမ်(အစ) များ၏ အမည်များ အနောက်တွင် “ အလိုင်းဟိစ္စလာမ်” ကို ထည့်သွင်းရေးသားရန် တိုက်တွန်းထားသည်။ (30) ဟီဂျရီ ရှစ်ရာစာ၏ ရှီအာ ဖိက္ကဟ် ပညာရှင် ဖြစ်သူ ဖက်ခ်ရုလ် မိုဟက္ကီကီးန် ၏ အဆိုအရ၊ ရှီအာ အိုလမာ ပညာရှင်ကြီးများသည် မိုအ်မင်န် သက်ဝင်ယုံကြည်သယ အားလုံးအပေါ် စလာမ် နှင့် ဆွလဝါသ် ပို့သပိုင်ခွင့် ရှိသည်ဟု သတ်မှတ်ယုံကြည်ထားသည်။ (31) သို့သော် ၊ ၎င်း၏ အမြင်အရ ၊ တမန်တော်မြတ်(ဆွ) နှင့် အေမာမ်(အစ) များကိုသာလျှင် စလာမ် နှင့် ဆွလဝါးသ် ပို့သပြီး အခြားသူများကို ထိုသို့ မပြုလုပ်ခြင်းမှာ ပိုမိုကောင်းမွန်သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ (32) အိဗ်နေသိမ်မီယဟ်၏ ကျောင်းထွက်တစ်ဦး ဖြစ်သူ အိဗ်နေကစီးရ် (33) နှင့် ဝဟာဘီများ၏ မုဖ်သီ ဖြစ်သူ အဗ္ဗ်ဒုလ်အဇီးဇ် ဗင်န်ဘာဇ် (34) တို့သည် “ အလိုင်းဟိစ္စလာမ်” ဟူသော စကားစုအား အေမာမ်အလီ(အစ) ၏ အမည်နောက်တွင်သာ အသုံးပြုပြီး အခြားသော ခလီဖွာများအတွက် အသုံးမပြုခြင်းကို (အချို့သော အဲဟ်လေစွန္နသ် စာအုပ်များတွင် ပါသည့်အတိုင်း) မသင့်လျှော်ပေ ဟူ၍ လက်ခံထားသည်။ အေမာမ်(အစ) များ ၊ မိုအ်မင်န် သူတော်စင်များ အပေါ် စလာမ်မေတ္တာ ပို့သပိုင်ခွင့် ရှိခြင်း နှင့်ပတ်သက်ပြီး စူရဟ် သောင်‌ဗာ အာယသ်အမှတ် ၁၀၃ (35) စူရဟ် ဘက္ကရာ အာယသ်အမှတ် ၁၅၇ ၊ စူရဟ် အဲဟ်ဇာဘ် အာယသ်အမှတ် ၄၃ နှင့် စူရဟ် အန်အားမ် အာယသ်အမှတ် ၅၄ တို့၌ ‌ေထာက်ထား ဖော်ပြထားပြီး ထိုအာယသ်တော်များ၌ အားလုံးသော မိုအ်မင်န် သူတော်စင်န်များ အပေါ် စလာမ်မေတ္တာ နှင့် ဆွလဝါးသ် ပို့သထားပေသည်။ (36) ထို့အတူ سَلَامٌ عَلیٰ اِلْ یاسِینَ ဟူသော အာယသ် (37) သဖ်စီးရ် အလင်းဖွင့်ဆိုချက် အရ (38) နှင့် ရေဝါယသ်များ အရ (39) အာယသ်၌ လာရှိထားသည့် اِلْ یاسِینَ ဟူသည် အာ‌လေမုဟမ္မဒ် ဖြသ်သည် ဟူ၍ သက်သေပြုထားသည်။ (40)

        တမန်တော်များ အပေါ် စလာမ်ပို့သပိုင်ခွင့်ရှိခြင်း နှင့်ပတ်သက်ပြီး ၊ ကျမ်းတော်မြတ်ကုရ်အာန်မှ အာယသ်တော်များကို ထောက်ထားဆင်ခြင်ပြုကာ ထိုအာယသ်တော်များ အနက် အချို့အာယသ်တော်များမှာ တမန်တော်အားလုံးအပေါ် (41) စလာမ်ပို့သထားပြီး အချို့အာယသ်တော်များမှာ တမန်တော် တစ်ဦးချင်းစီတိုင်း၏ အမည်များကို ဖော်ပြပြီး (42) စလာမ်ပို့သထားလေသည်။ (43) သို့သော် အမာလီယေဆူဒူက် စာအုပ် (44) နှင့် အမာလီသူစီ စာအုပ် (45) တွင် လာရှိထားသည့် ရေဝါယသ် တစ်ခု၌ ၊ တိုက်တွန်းထားသည်မှာ တမန်တော်များ၏ အမည်များကို ဖော်ပြပြီးနောက် ဦးစွာ တမန်တော်မုဟမ္မဒ်(ဆွ) အပေါ် ဆွလဝါးသ် ပို့သပြီး ထို့နောက် ဖော်ပြထားသည့် တမန်တော်အ‌ေပါ် ဆွလဝါးသ် ပို့သသင့်သည်။ ၊ ဝစာအိလုလ်ရှီအာ စာအုပ်တွင် ၊ ထိုရေဝါယသ်နှင့် ဆင်တူယိုးမှားရှိသော ရေဝါယသ် တစ်ခု၌ တိုက်တွန်းထားသည်မှာ ၊ ဦးစွာ တမန်တော်မုဟမ္မဒ်(ဆွ) အပေါ် ၊ ထို့နောက် ၎င်း၏ အိမ်တော်သူ အိမ်တော်သားများ အပေါ် ဆွာလဝါးသ် ပို့သပြီးနောက် ဖော်ပြထားသည့် တမန်တော်အပေါ် ဆွလဝါးသ် ပို့သသင့်သည်။ (46) ရှီအာတို့၏ အချို့သော အိုလမာ ပညာရှင်ကြီးမျသည် ၊တမန်တော်များ၏ အမည်များ အနောက်တွင် «عَلیٰ نَبِیِّنَا وَ آلِهِ وَ علیه‌السلام “ အလာ နဗီယေနာ ဝအားလေဟိ ဝအလိုင်းဟိစ္စလာမ်” “ ကျွန်ုပ်တို့ တမန်တော် နှင့် ၎င်း၏ အိမ်သူအိမ်သားများ အပေါ်သို့ ထို့နောက် ထို(ဖော်ပြထားသည့်) တမန်တော် အပေါ်သို့ ဆွလဝါးသ် ပို့သပါ၏” ဟူသော စကားစုအား အသုံးပြုကြသည်။ (47) စအ်ဒီ ၏ ဆောင်းပါးတစ်ခု၌လည်း “အလိုင်းဟိစ္စလာမ်” နှင့်ပတ်သက်ပြီး ကဗျာတစ်ပုဒ် လာရှိထားသည်။ (48)

အတိုကောက်ပုံစံ

        “အလိုင်းဟိစ္စလာမ်” နှင့် “စလာမုလ္လာဟ် အလိုင်းဟာ” ဟူသော စကားစာများအား “အစ” နှင့် “စအ” ဟူသော အတိုကောက်ပုံစံ ဖြင့် အသုံးပြုကြသည်။ (49) အချို့များသည် အဲဟ်လေဗိာင်သ်(အစ) နှင့်ပတ်သက်ပြီး အတိုကောက်ပုံစံ အသုံးပြုခြင်းကို ယေဘူယျ အမှားတစ်ခုဖြစ်ပြီး မလေးစားမှုအဖြစ် ယူဆကြသည်။ (50) သို့သာ် ၊ ရှီအာ ကဗျာဆရာ ၊ စာရေးဆရာ ၊ ဖွာရ်စီဘာသာစကား နှင့် စာပေကျွမ်းကျင်သူ မုဟမ္မဒ် ကာဇွင်မ် ကာဇွင်မီ သည် ၊ “အလိုင်းဟိစ္စလာမ်” ဟူသော စကားစုအား ထပ်ခါတစ်လဲ အသုံးပြုမည့်အစား ၎င်း၏ အတိုကောက်ပုံစံ ကို အသုံးပြုခြင်းသည် ပိုမိုကောင်းမွန်သည်ဟု ယူဆသတ်မှတ်ထားသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ထိာငို့ အသုံးပြုခြင်းအားဖြင့် စာသားများ စုစည်းမှုသည် စနစ်တကျဖြစ်သွားပြီး တစ်ဖက်တွင် စာရေးသူသည် ထိုပုဂ္ဂိုလ်များအား ဂါဝရပြုရန် လျစ်လျူမရှုကြောင်း စာဖတ်သူအား သတိပေးခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ ကာဇွင်မီ ယုံကြည်ထားသည်မှာ ပုဂ္ဂိုလ်ထူးများအား အရ်ဗီ စကားစာများဖြင့် ထပ်ခါတစ်လဲ ဂုဏ်ပြုကာ အရိုအသေပေးခြင်းသည် အလေ့အထ အကျင့်တစ်ခုကို ဖြစ်‌စေသည်။ ထို့အတွက်ကြောင့် ၊ စာရေးသားရာ၌ ထိုပုဂ္ဂိုလ်များအား ဂုဏ်ပြုကာ အကိုအသေပေးခြင်းသည် ဖွာရ်စီ စာဖတ်သူများအတွက် ဖွာရ်စီ ဘာသာစကားသာ ဖြစ်သင့်ပြီး ထိုဂုဏ်ပြုသည့် စကားစုများကို ထပ်ခါတစ်လဲ အသုံးပြုခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သင့်ပေသည်။ (51)