အက်စ်မာအ်ဘင်န်သေအိုမိုက်စ်

အက်စ်မာအ်ဘင်န်သေအိုမိုက်စ်(အာရဗီ-اَسْماء بِنت عُمَیس)ဟာ (ဟိဂ်ျရီ ၃၈ခုနှစ်နောက်ပိုင်းတွင် ကွယ်လွန်) တမန်တော်မြတ်(ဆွ)၏ ဆွဟာဘာတစ်ဦးဖြစ်ပြီးဘီဘီဖာတေမာ(စ.အ)အား ဂွစ်လ်ပေးသောအချိန်တွင် အေမာမ်အလီ(အ.စ)ကို ကူညီပေးခဲ့သူ တစ်ဦးဖြစ်သည်။အက်စ်မာအ်ဟာ ဂျာအ်ဖရ် ဘင်န် အဘူတွာလိဘ်၏ ဇနီးဖြစ်ခဲ့သည်။ ဂျာအ်ဖရ်ရှဟာဒသ်ဖြစ်ပြီးနောက် အဘူဘက်ရ်ဘင်န်အဘီကဟာဖဟ် နှင့် လက်ထပ်ခဲ့ပြီး ၊အဘူဘက်ရ်ဘင်န်အဘီကလာဖဟ် ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ၊ အေမာမ်အလီ(အ.စ)၏ ဇနီးဖြစ်ခဲ့သည်။ အက်စ်မာအ်သည် အဗ္ဗဒွလ္လာဟ်ဘင်န်ဂျာအ်ဖရ် ဘီဘီဇိုင်န်ဘ်(စ.အ)၏လင်ယောကျာ်း) နှင့် မိုဟမ္မဒ်ဘင်န်အဘီဘက်ရ်( အီဂျစ်မြို့တွင် အေမာမ်အလီ(အ.စ)၏ အလုပ်သမားဖြစ်ခဲ့သည်)တို့၏ အမေဖြစ်သည်။အက်စ်မာအ်ဟာ ဘီဘီဖာသေမာ(စ.အ)၏ ဝစီယသ်အရ အေမာမ်အလီ(အ.စ)နှင့်အတူ သခင်မ(စ.အ)အား ဂွစ်လ်ပေးခဲ့သည်။ သူမဟာ အစ္စလာမ်သမိုင်းတွင်ပထမဦးဆုံးသော အခေါင်းကို ဘီဘီဖာသေမာ(စ.အ)၏ ခန္ဓာကိုယ်မပေါ်လွင်စေရန် အလို့ဌာသခင်မ(စ.အ)အတွက် ဆောက်လုပ်ပေးခဲ့သူလဲဖြစ်သည်။ရေဝါယသ်တစ်ခုအရ ဘီဘီဖာသေမာ(စ.အ)၏ ဘဝနောက်ဆုံးချိန်များတွင် သခင်မ(စ.အ)နားတွင်ရှိနေခဲ့ပြီး ၊ သခင်မ(စ.အ)၏ ဂျနာဇာတွင် အေမာမ်အလီ(အ.စ)နှင့် ဟစနိုင်း(အ.စ)၏ ဖြစ်ပျက်မှုတွေနဲ့ပက်သက်ပြီးလဲ တင်ပြခဲ့သည်။ အက်စ်မာသည် ကနဦးစ မွစ္စလ်မာန်များထဲမှ ဖြစ်သည်။အက်စ်မာသည် သူမ၏ လင်ယောကျာ်းနှင့်အတူ ဟဘရှဟ်နှင့်မဒီနာသို့ ပြောင်းရွှေ့အခြေစိုက် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ သူမသည် တမန်တော်မြတ်၏ဟဒီစ် တော်တော်များများအား ဆင့်ပြန်ခဲ့သည်။

ဘဝအတ္ထုပတ္တိ

အက်စ်မာအ်သည် အိုမိုက်စ်ဘင်န်မအဒ်၏ သမီးဖြစ်သည်။သူမ၏ဖခင်သည် ဘနီခက်စ်အမ် မျိုးနွယ်မှဖြစ်ပြီး၊ မိခင်သည် အောန်၏သမီး ဟိန်ဒ်ဖြစ်သည်။

• စလ်မားဘင်န်သေအိုမိုက်စ် (ဟမ်ဇာဘင်န်အဘ်ဒူလ်မုသွလဗ်၏ဇနီး)
• မိတ်မူးနဟ်(တမန်တော်မြတ်၏ဇနီး)သည်။ အက်စ်မာအ်၏ ညီအမများဖြစ်ကြသည်။အက်စ်မာအ်သည် အေမာမ်အလီ(အ.စ)၏ အကိုဖြစ်သူ ဂျာအ်ဖရ်ဘင်န် အဘီသွာလိဗ်ဖြင့် လက်ထပ်ခဲ့သည်။သူမသည် ကနဦး မွစ္စလ်မာန်များမှ ဖြစ်ပြီး တမန်တော်မြတ်(ဆွ) အရ်ကမ်ရဲ့အိမ်ကိုမဝင်ခင် အစ္စလာမ်ယူလာခဲ့သည်။အက်စ်မာအ်သည် ဘအ်စသ်ငါးခုနှစ်တွင် သူမ၏ယောကျာ်းဖြစ်သူဂျာအ်ဖရ်နှင့် ဟဘ်ရှဟ်သို့ ထွက်ခွာခဲ့သည်။ဟိဂျရီ၇ခုနှစ်တွင် မဒီနာသို့ ပြောင်းရွှေ့အခြေစိုက်နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ဟိဂျရီ၈ခုနှစ် မုသာဟ်စစ်ပွဲတွင် ဂျာအ်ဖရ် ရှဟီးဒ်ဖြစ်ပြီးနောက် ၊အက်စ်မာအ်သည် အဘူဘက်ရ်၏ ဇနီးဖြစ်လာခဲ့သည်။အဘူဘကရ် ဆုံးပြီးနောက် အေမာမ်အလီ(အ.စ)၏ ဇနီးဖြစ်ခဲ့သည်။အေမာမ်ဆွာဒိက်(အ.စ)မှ ရေဝါယသ်တစ်ခုအရ အက်စ်မာအ်သည် ဂျန္နသ်သုခဘုံ၏ အမျိုးသမီးများထဲမှ တစ်ဦးဖြစ်သည်။

အက်စ်မာနှင့်ဟဇရသ်ဖာတေမာ၏ ပတ်သက်ဆက်နွယ်မူ

အက်စ်မာအ်ဟာ ဘီဘီဖာသေမာ(စ.အ)၏ ဝဆီယသ်အရ အေမာမ်အလီ(အ.စ)နှင့်အတူ ဘီဘီဖာသေမာ(စ.အ)အား ဂွစ်လ်ပေးခဲ့သည်။ ရှီအာရေဝါယသ်ရင်းမြစ်များတွင် ပါဝင်သော ဟဒီးစ်တစ်ခုကို အခြေခံ၍ ဆင့်ပြန်ထားသည်မှာ အက်စ်မာအ်သည် အစ္စလာမ်သမိုင်းတွင် ပထမဦးဆုံးသော အခေါင်းကို ဘီဘီဖာသေမာ(စ.အ)အတွက် ဆောက်လုပ်ပေးခဲ့သူဖြစ်သည်။ဟဇရသ်ဖာသေမာ(စ.အ) အိပ်ရာထဲလဲ နေချိန် အက်စ်မာအ်ထံမှ တောင်းခံခဲ့သည်မှာ၊ အကျွန်ူပ်လောကမှထွက်ခွာသွားသည့်အချိန် သူမ၏အလောင်းအား ပေါ်လွင်ထင်ရှားစေသည့် အခေါင်းတွင် မထားရန် တောင်းခံခဲ့သည်။ ထိုအတွက်ကြောင့် အက်စ်မာအ်သည် ဟဘရှဟ်တွင် တွေ့ခဲ့ဖူးသော အခေါင်းတစ်ခုကို သခင်မအတွက် ဆောက်လုပ်ပေးခဲ့ပြီး၊ဟဇရသ်ဖာသေမာ(စ.အ) သည် အဲ့ဒါကိုမြင်တွေ့ရခြင်းအပေါ်မှာ ဝမ်းသာခဲ့သည်။ [မှတ်ချက်၁] ရေဝါယသ်တစ်ခုအရ အက်စ်မာအ်သည် ဘီဘီဖာသေမာ(စ.အ)၏ ဘဝနောက်ဆုံးချိန်များတွင် သခင်မ(စ.အ)နားတွင်ရှိနေခဲ့ပြီး ၊ သခင်မ(စ.အ)၏ ဂျနာဇာတွင် အေမာမ်အလီ(အ.စ)နှင့် ဟစနိုင်း(အ.စ)၏ ဖြစ်ပျက်မှုတွေနဲ့ပက်သက်ပြီးလဲ တင်ပြခဲ့သည်။ ထိုအကြောင်းအရာများနှင့်ပက်သက်ပြီး အက်စ်မာအ်သည် ဟဇရသ်ဇဟ်ရာ(စ.အ)၏ ရှဟာဒသ်အခမ်းအနားများတွင်လည်းတင်ပြလေ့ရှိသည်။ အချို့သော ရေဝါယသ်များအရ အက်စ်မာအ်သည် အေမာမ်အလီ(အ.စ)နှင့် ဟဇရသ်ဇဟ်ရာ(စ.အ)၏ မဂ်လာအခမ်းအနားတွင်လည်း တက်ရောက်ခဲ့သည်။ ရေဝါယသ်တစ်ခုအရ ဟဇရသ်ဖာသေမာ(စ.အ) ကိုယ်ဝန်ရှိနေချိန်တွင် တမန်တော်မြတ်(ဆွ)၏ အမိန့်အရ လက်သည်အနေဖြင့် သခင်မ(စ.အ)၏နားတွင် ရှိနေခဲ့သည်။ ၇ရာစုနှစ်ရှိ ရှီအာသီအိုရီပညာရှင် အလီဘင်န်အီစာအိရ်ဘလီသည် ၎င်းရေဝါယသ်၌ ကောက်နုတ်ထားသည်မှာ ဘီဘီဇဟ်ရာ(စ.အ)နားတွင် ရှိနေသော အက်စ်မာအ်အား အက်စ်မာအ်ဘင်န်သေယဇီးဒ်အန်ဆွာရီနှင့်အက်စ်မာအ်ဘင်န်သေအိုမိုက်ဇ်တို့အကြား မှားယွင်းနေခြင်း ဖြစ်ပေသည်။အဘယ်ကြောင့်ဆိုသည်မှာ သခင်မ(စ.အ)၏ မဂ်လာပွဲသည် ဟိဂျရီ ၂ (သို့) ၃ခုနှစ်တွင် ဖြစ်ခဲ့ပြီး အက်စ်မာအ်ဘင်န်သေအိုမိုက်ဇ်သည် ခိုင်ဘရ်အောင်နိုင်ချိန်(ဟိဂျရီ၇ခုနှစ်)အထိ ဟဘရှဟ်တွင် ရှိနေခဲ့သည်။ထို့နည်းအတူအရ်ဘလီဟသည် အက်စ်မာအ်ဘင်န်သေအိုမိုက်ဇ်နှင့် စလ်မာဘင်န်သေအိုမိုက်ဇ် (ဟမ်ဇာ၏ဇနီး)၏ကြား မှားယွင်းကြောင်းလဲ ထင်မြင်ချက်ပေးခဲ့သည်။အဘယ်ကြောင့်ဆိုသည်မှာ အက်စ်မာအ်သည် စလ်မာထက် ပိုမိုကျော်းကြားသည့်အတွက်ကြောင့် သူ့မထံမှ ရေဝါယသ်လုပ်ခဲ့ကြသည်။ဒါမှမဟုတ် ဆင့်ပြန်သူတစ်ယောက်သည် မှားယွင်းစွာ ဆင့်ပြန်ခဲ့ပြီး အခြားသူများသည်လဲ ၎င်းသူ့နောက်လိုက်ခဲ့ကြသည်။ ထို့နည်းအတူ အက်စ်မာအ်သည် တမန်တော်မြတ်ဆုံးခါနီးချိန်တွင်လည်း ၎င်း၏နားတွင်ရှိနေခဲ့သည်။

ဟဒီစ်ဆင့်ပြန်မှူ

အက်စ်မာအ်သည် တမန်တော်မြတ်ထံမှ ဟဒီးစ်များကို ဆင့်ပြန်ခဲ့သည်။ထို့အတူ သူမ၏သားဖြစ်သူ အဗ်ဒွလ္လာဟ်၊စအီးဒ်ဘင်န်မိုဆီးဘ်၊အွရ်ဝါဘင်န်ဇိုဘိုင်ရ် နှင့် အခြားသူများသည် သူ့မထံမှ ဆင့်ပြန်ခဲ့သည်။အေမာမ်အလီ(အ.စ)၏သမီးဖြစ်သူ ဖာသေမာသည် ဟဒီးစ်မန်ဇေလသ်နှင့် ရဒ်ဒွလ်ရှမ်စ်(အာရဗီ-رد الشمس)ကို အက်စ်မာအ်ထံမှ ဆင့်ပြန်ခဲ့သည်။ ၃ရာစုနှစ်သမိုင်းသုတေသီပညာရှင် အဟ်မဒ်ဘင်န်အဘီယအ်ကူဘ်သည် အက်စ်မာအ်ထံရှိ တမန်တော်မြတ်ကြီး၏ ဩဝဒတော်များပါဝင်သည့် စာအုပ်တစ်အုပ်ကို ဖော်ပြခဲ့သည်။

သားသမီးများ

အက်စ်မာအ်သည် ဂျာအ်ဖရ်ဘင်န်အဘီတွာလိဗ်အတွက် အဗ်ဒွလ္လာဟ်၊မိုဟမ္မဒ် နှင့် အော(န်)ကို မွေးဖွားပေခဲ့သည်။ထို့နည်းတူ မိုဟမ္မဒ်ဘင်န်အဘူဘက်ရ် အာအဘူဘက်ရ်အတွက် ​မွေးဖွာပေခဲ့သည်၎င်သည်အီဂျစ်မြို့တွင် အေမာမ်အလီ(အ.စ)၏ အလုပ်သမားဖြစ်သည်သူမသည် အေမာမ်အလီ(အ.စ)အတွက် ယဟ်ယာကို မွေးဖွားပေးခဲ့သည် ထိုကလေသည်ငယ်စဉ်အချိန်မှာပင် ဆုံးသွားခဲ့သည်။

ကွယ်လွန်ခြင်း

အိဘ်နေကစီးရ်ဒမိရှ်ကီ(‌‌အာရဗီ-ابن کثیر دمشقی) [ဟိဂျရီ၈ရာစု သမိုင်းသုတေသီ],အက်စ်မာအ်သည် ဟိဂျရီ ၃၈ခုနှစ်တွင်‌သေဆုံးသွား‌ကြောင်းတင်ပြခဲ့သည်။သို့သော် အချို့သောကျမ်းကိုးကားစာအုပ်များတွင် သူမသည်အေမာမ်အလီ(အ.စ)ရှဟာဒသ်ဖြစ်ပြီးနောက်(ဟိဂျရီ၄၀)တွင်သေဆုံးသွားကြောင်းတင်ပြထားသည်။သူမ၏ ဂူဗိမ္မန်သည် ဒမိရှ်က်မြို့ရှိ ဘာဘ်ဘွလ်ဆွဂီးရ်(အာရဗီ-باب الصغیر)သုသာန်တွင် တည်ရှိသည်။