သဲဟ်နီယသ် ၏ ဖြစ်ရပ်မှန်

အမီးရိုလ်မိုအ်မေနီ အေမာမ်အလီ (အ.စ) ၏ ရောင်ဇာတော်

သဲဟ်နီယသ် ၏ ဖြစ်ရပ်မှန် (အရဘီ - قضية التهنئة) သဲဟ်နီယသ် (မိုဘာရတ်က် ပြောကြားခြင်း ) ဆိုသည့် ဖြစ်ရပ် မှာ ဟဂျသိုလ်ဝေဒါအ် ပြီးနောက် ဂဒီးရ်ခွမ်း တွင် အစ္စလာမ့် တမန်တော် မြတ် (ဆွ) ဘက်မှ အေမာမ် အလီ (အ.စ) ၏ ဝေလာယသ် နှင့် ကိုယ်စားလှယ် အရိုက်အရာ ဆက်ခံ ခြင်းကို ကြေညာပြီး နောက် ထိုနေရာတွင် ရှိနေကြသည့် ဆွဟာဗဟ်များ အထူးသဖြင့် ပထမခလီဖွဟ် နှင့် ဒုတိယခလီဖွဟ် တို့ဘက်မှ အေမာမ်အလီ (အ.စ) အား မိုဘာရတ်က် ပြောကြားသည့် ဖြစ်ရပ်ကိုဆို လိုပါသည်။

ဤဖြစ်ရပ်မှန်အား အေမာမ် အလီ (အ.စ) ၏အေမာမသ် နှင့် ဝေလာယသ် ၏မှန်ကန်မှု အတွက် အထောက် အထားသက်သေ အဖြစ် သတ်မှတ် ရပါသည်။ ဤအတွက် အလ္လာဟ့် တမန်တော်မြတ်(ဆွ)မှ ဂဒီးရ် ဖြစ်ရပ်တွင် ဟာဂျီများအုပ်စု အကြားမိန့်ခွန်း မိန့်ကြားပြီး ကြေညာခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

မိုဘာရတ်က် ပြောသည့် စာသား

ဟဒီးစ်စေ သဲဟ်နီယသ်  ဆိုသည်မှာ ဟဂျသိုလ်ဝေဒါအ် ပြီးနောက် ဂဒီးရ်နေ့ (ဟီဂျရီ ၁၀ခုနှစ် ဇေလ်ဟဂျ်လ ၁၈ ရက်နေ့)  တွင် အစ္စလာမ့် တမန်တော် မြတ် (ဆွ) ဘက်မှ ဟဇရသ်အလီ (အ.စ)  ၏ ဝေလာယသ် နှင့် ကိုယ်စားလှယ် အရိုက်အရာ ဆက်ခံ ခြင်းကို ကြေညာပြီး နောက် ထိုနေရာတွင် ရှိနေကြသည့် ဆွဟာဗဟ်များ အထူးသဖြင့် ပထမခလီဖွဟ် နှင့် ဒုတိယခလီဖွဟ် တို့ဘက်မှ အေမာမ်အလီ (အ.စ) အား မိုဘာရတ်က် ပြောကြားသည့်ဘက်ကို ညွှန်ပြ ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ဒုတိယခလီဖွဟ် အိုမရ်ဗင်ခသွာဗ် မှ «بَخٍّ بَخٍّ لَک یا عَلِی أَصْبَحْتَ مَوْلَای وَ مَوْلَی کلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ»  ဆိုပြီး မောင်လာအလီ (အ.စ) အား မိုဘာရတ်က်ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ အဓိပ္ပာယ်မှာ ဂုဏ်ယူပါသည်၊ဂုဏ်ယူပါသည်၊ဂုဏ်ယူပါသည်။ အိုအလီ အသင်သည် ကျွန်ုပ်၏ မောင်လာ ဖြစ်ပြီး မိုအ်မင်အမျိုးသားတိုင်း ၊မိုအ်မင်အမျိုးသမီးတိုင်း ၏ မောင်လာ ဖြစ်ပေသည်။ အချို့ ကျမ်းကိုးများတွင် အလီဆိုသည့် စကားလုံး အစား အစ်ဗ်နေအဘီသွာလစ်ဗ် သို့မဟုတ် အမီးရိုလ်မိုအ်မေနီ ဆိုပြီးလာရှိပေသည်။ ဤနည်းအတိုင်း အချို့ ကျမ်းကိုးများတွင် မိုအ်မင် နှင့် မိုအ်မေနဟ်ဆိုသည့် စကားလုံးများ အစား မွတ်စလင်ဆိုပြီးလာရှိပါသည်။ အဲဟ်မဒ်ဗင်ဟန်ဗလ် အနေဖြင့် ဒုတိယခလီဖွဟ် အိုမရ်ဗင်ခသွာဗ် စကား အား ဤကဲ့သို့ ဆင့်ပြန်ထား ပါသည်။ «هَنِیئًا یا ابْنَ أَبِی طَالِبٍ، أَصْبَحْتَ وَأَمْسَیتَ مَوْلَی کلِّ مُؤْمِنٍ وَمُؤْمِنَة» အဓိပ္ပာယ်မှာ ဂုဏ်ပြုပါသည်။ အို အဘီသွာလစ်ဗ်၏သားတော် ၊ အသင်သည် အီမာန်ရှင် အမျိုးသားတိုင်း အမျိုးသမီးတိုင်း၏ မောင်လာ အဖြစ် မနက်နှင့် ညနေ ဘဝတည် ဆောက်ခဲ့ပါသည်။

ဟဇရသ်အလီ  (အ.စ) အား မိုဘာရတ်က် ပြောကြားသည့် ဆွဟာဗဟ်များ (သာဝက တော်များ)

ဆွဟာဗဟ်များမှ အဘူဘကဲရ် ၊ အိုမရ်ဗင် ခသွာဗ် ၊သွလဟဟ် နှင့် ဇိုဘိုင်းရ် တို့မှ ဂဒီးရ်ခွမ်းတွင် ဟဇရသ် အလီ (အ.စ) ကို မိုဘာရတ်က် ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အချို့ စာရေးဆရာများ မှ အဘူဘကဲရ်နှင့်အိုမရ် မှ ဤ အလုပ်အား မဟာ တမန် တော်မြတ် (ဆွ) ၏ အမိန့် အရ ဆန့်ကျင်လျင် ကိုဖ်ရ်  ဖြစ်မည့် အရ ပြုခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။  အချို့  ကျမ်းကိုးများတွင် ဤအချိန်အခါ တွင် ဒုတိယခလီဖွဟ် အိုမရ်ဗင်ခသွာဗ် ဘက်မှ ဝမ်း‌မြောက်ကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြပြီး အခြား သူများ ထက်အလျင် ဟဇရသ် အလီ (အ.စ) အား မိုဘာရတ်က် ပြောကြားပြီး သို့မဟုတ်အားလုံးထက် အရင်ပထမဆုံး ပြောကြားသူ သို့မဟုတ် အလျင် ပြောကြားသူများ စာရင်းတွင် ပါဝင်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

မည်သို့ဆိုစေ  ကျမ်းကိုးအများအပြား တွင် ဤဂုဏ်ပြုစကား ပြောသူသည် အိုမရ်ဗင်ခသွာဗ် ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။ သို့သော် အချို့ ကျမ်းကိုးများ တွင် အဘူဘကဲရ် နှင့် အိုမရ်ဗင်ခသွာဗ် နှစ်ဦး အတူတကွ မိုဘာရတ်က် ပြောဆို ကြောင်း လာရှိပါသည်။

ထိုနည်းတူစွာ အချို့ စာအုပ်များတွင် ဟဒီးစ် သဲဟ်နီယသ် ဆယက်ဒ် အာလေ အဒီ သို့မဟုတ် ဆရက်ဒ် ဗနီ အဒီ လာရှိပါသသည်။အိုမရ်ဗင်ခသွာဗ် သည် လည်း အီု ဗင်ကအ်ဗ် မှ ဖြစ်ကြောင်းလာရှိပါသည်။ သို့မဟုတ် အခြား နာမည်မပါသူတစ်ဦးဦး  မှဆင့်ပြန် ထားတာလာရှိပါသည်။

အခြားဆင့်ပြန်ချက် တစ်ခုအရ အိုမရ်ဗင်ခသွာဗ် သည် အေမာမ် အလီ (အ.စ) ၏ ဝေလာယသ် ကြေညာပြီးနောက် လူငယ်တစ်ဦး နှင့်ပတ်သက်ပြီး တွေ့ရကြောင်းကို တမန်တော်မြတ် (ဆွ)အားလျှောက်ထားလေ၏။ ၎င်းလူငယ်မှ ဤအမိန့်အား မိုနာဖေက်များ မှအပ မည်သူမျှ ဆန့်ကျင် ကြမည် မဟုတ် ကြောင်း ပြောကြားလေ၏။ ထိုအချိန်တွင် တမန်တော်ြမတ်ကြီးမှ ထိုလူငယ်သည် ဂျီဘရအီးလ် ဖြစ်ကြောင်း မိန့်လေ၏။

အေမာမ်အလီ (အ.စ) ၏ အေမာမ်မသ် အတွက် သက်သေ အထောက်အထား

ဒုတိယခလီဖွဟ်ဘက်မှ အေမာမ် အလီ (အ.စ) အား မိုဘာရတ်က် စကား ပြောကြား ခြင်း သည် အမှန်တကယ် ဂဒီးရ် ဖြစ်စဥ် တွင် မဟာတမန်တော်မြတ်ကြီး မိုဟမ္မဒ် (ဆွ)ဘက်မှ ဟဇရသ်အလီ (အ.စ) အား ကိုယ်စားလှယ် အရိုက်အရာကို ချီးမြှင့်ခြင်း အခြားသူများထက် အေမာမ်အလီ မြင့်မြတ်ခြင်း ကို ကြေညာသည့် သက်သေ အထောက် အထား ဖြစ်ပါသည်။ အချို့ ကျမ်းကိုးများတွင် အေမာမ်အလီ (အ.စ) သည် နောက်ပိုင်း ပထမခလီဖွဟ် နှင့် တွေ့ချိန် ဤဆိုလိုချက်ကို မိမိခေလာဖသ် ၏ အမှန်တရားအဖြစ် သက်သေထူခဲ့ကြောင်းလာရှိပါသည်။ ဖိုင်ဇ်ကာရှာနီ ၏အဆိုအရ ဒုတိယခလီဖွဟ်ဘက်မှ ဤမိုဘာရတ်က် စကား ပြောကြားပြီးနောက်ပိုင်း ဟဇရသ် အလီ  (အ.စ) အား အမီးရိုလ်မိုအ်မေနီ ဆိုပြီး စလာမ် ပေးကြောင်း လာရှိပါသည်။

ဤဖြစ်ရပ်မှန်သည် ဖြစ်ခဲ့သသည့်အချိန်

ကျမ်းကိုး အများအပြား ၏ အဆိုအရ ဆွဟာဗဟ်များမှ ဂဒီးရ်နေ့ တွင် အစ္စလာမ့် တမန်တော် မြတ် (ဆွ) ဘက်မှ ဟဇရသ်အလီ (အ.စ)  ၏ ဝေလာယသ် နှင့် အရိုက်အရာ ကိုယ်စားလှယ် ဆက်ခံ ခြင်းကို ကြေညာပြီး နောက် မိုဘာရတ်က်များ ပြောကြကြောင်း လာရှိပါသည်။  ဆင့်ပြန်ချက် တစ်ခု အဆိုအရ ဟဇရသ်အလီ (အ.စ) အား ကိုယ်စားလှယ် အရိုက်အရာ ကြေညာပြီးနောက် တမန်တော်မြတ် (ဆွ) မှ ဟဇရသ် အလီ (အ.စ) အတွက် တဲ တစ်လုံး သီးသန့်  လုပ်ပြီး ဆွဟာဗဟ်များ အားလုံး ကို တစ်ယောက်ပြီး တစ်ယောက် မောင်လာအလီ (အ.စ) မိုဘာရတ်က် စကားပြောကြားဖို့ ၎င်းတဲ့အတွင်း ဝင်ဖို့ အမိန့်ပေးခဲ့ကြောင်းလာ ရှိပါသည်။

အချို့ ကျမ်းကိုး’များ အရ ဤဖြစ်ရပ်မှန် အား မိုဘာဟေလဟ်နေ့ သို့မဟုတ် အက်ဒ်‌ဒေ အစ်ခ်ဝသ် အတူ ဆက်နွယ်မှုပြုပြီး မဟာတမန်တော်မြတ်ကြီး (ဆွ) ဘက်မှ အေမာမ် အလီ (အ.စ) အား ကိုယ်စားလှယ် အရိုက်အရာ ကို ပေးအပ်ခြင်းကို ကြေညာပြီး နောက်ပိုင်း အိုမရ်ဗင်ခသွာဗ် မှ  ဟဇရသ် အလီ (အ.စ) အား မိုဘာရတ်က်  ပြောကြားခဲ့ကြောင်း လာရှိပါသည်။