ရေစာလသုလ်ဟုကူက္က်
ရေစာလသုလ်ဟုကူက္က် သည် အေမာမ်စဂျာဒ်(အစ))ထံမှလာရှိထားသည့် ဟဒီးစ် ဩဝါဒတော်တစ်ခုဖြစ်ပြီး လူသားများ၏ တာဝန်ဖြစ်သော ရပိုင်ခွင့်ငါးဆယ် နှင့်ပတ်သက်ပြီး လာရှိထားခြင်း ဖြစ်သည်။ ထို့အတူ ၊ အရှင်မြတ်၏ ရပိုင်ခွင့်၊ ရှေ့ဆောင်များ၏ ရပိုင်ခွင့်၊ ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများ၏ ရပိုင်ခွင့်၊ ဆွေမျိုးသားချင်းများ၏ ရပိုင်ခွင့်၊ နှင့် လုပ်ဆောင်ချက်များ ဖြစ်ကြသည့် နမာဇ်၊ ရိုဇာ ၊ ဟဂ်ျ၊ ကုရ်ဘာနီ နှင့် ဆွဒ်ကဟ် တို့၏ ရပိုင်ခွင့်အကြောင်း ဖြစ်သည်။ ဤဟဒီးစ်တော်၏ ရှေးအကျဆုံး ကျမ်းကိုးမှာ ၊သုဟဖုလ်အူကူးလ်၊ သအ်လီးဖု အိဗ်နေရှိုအိုက်ဗ် ဟရ်ရာနီ (ဟီဂျရီ ၃၈၁ ကွယ်လွန်))၊ ရှီးခ်ဆူဒူက် (ဟီဂျရီ ၃၈၁ ကွယ်လွန်) ၏ စာအုပ်သုံးအုပ် ၊ မန်လာယဟ်ဇွရုလ်ဖကီးဟ် ၊ အလ်ခိဆွာလ် (အေမာမီယဟ် စာအုပ်လေးအုပ် အနက်မှဖြစ်သည်)) နှင့် အမာလီ စာအုပ်တို့ ဖြစ်သည်။ ဟဒီးစ် ပညာရှင်များသည် ဤဟဒီးစ်၏ ရေဝါယသ် ကိုးကားကောက်နုတ်သူများ နှင့် ကျမ်းကိုးများကြောင့် ၎င်းကို ထင်ပေါ်ကျော်ကြားသော ဟဒီးစ်အဖြစ် အသိအမှတ် ပြုထားကြသည်။ ဤေရစာေလဟ်ကို အင်္ဂလိပ်၊ ပြင်သစ်၊ အူရဒူနှင့် ဟိန္ဒီစသည့် ဘာသာစကားများစွာဖြင့် ဘာသာပြန်ဆိုထားပြီး ၎င်းတွင် မှတ်ချက်များစွာကို ရေးသားထားသည်။
ယေဘုယျ မိတ်ဆက်
ရေစာလသုလ်ဟုကူက္က် သည် အေမာမ်စဂျာဒ်(အစ))ထံမှလာရှိထားသည့် ဟဒီးစ် ဩဝါဒတော်တစ်ခုဖြစ်ပြီး လူသားများ၏ တာဝန်ဝတ္တရားများ ဖြစ်ကြသည့် အရှင်မြတ်၏ ရပိုင်ခွင့်၊ ရှေ့ဆောင်များ၏ ရပိုင်ခွင့်၊ ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများ၏ ရပိုင်ခွင့်၊ ဆွေမျိုးသားချင်းများ၏ ရပိုင်ခွင့်များ အကြောင်းကို ဖော်ပြထားသည်။ (1) အလ်ခိဆွာလ် ၌ ရှီးခ်ဆူဒူက်၏ ကိုးကားဖော်ပြချက်အရ၊ အေမာမ်စဂျာဒ်(အစ)) သည် ၎င်း၏ ဆွဟာဘာတစ်ဦးထံ စာတစ်စောင် အနေဖြင့် ဤဟဒီးစ်တော်ကို ရေးသားခဲ့သည်။ (2)
ဟဒီးစ်၏ စစ်မှန်မှု နှင့် ၎င်း၏ ကျမ်းကိုးများ
ဟဒီးစ် ပညာရှင်များသည် ရေစာလသုလ်ဟုကူက္က်၏ ကျမ်းပြုကျမ်းစာတွဲများ နှင့် စစ်မှန်သော ဟဒီးစ်စာအုပ်များတွင် ဖော်ပြထားသည့် အချက်များအရ ၎င်းအတွက် ယုံကြည်ကိုးစားမှု များစွာရှိပေသည်။ (3) ရှီအာ ဟဒီးစ်ပညာရှင်များ မှ “ရွေးချယ်ထားသော ရှီအာများ” “မှန်ကန်မှုရှိသူ” နှင့် “ယုံကြည်စိတ်ချရသူ” ဟူ၍ တင်စားခေါ်ဝေါ်ထားသော အဘူဟမ်ဇဂ်စိုမာလီ သည် အေမာမ်စဂျာဒ်(((အစ))) ထံမှ ဤဟဒီးစ်ကို ကောင်နုတ်ဖော်ပြထားသည်။ (4) ရေဝါယသ်များကို အပြည့်အစုံ ဖော်ပြထားသည့် ရှေးအကျဆုံး ဟဒီးစ်ကျမ်းကိုးများမှာ- ၊ ၊သုဟဖုလ်အူကူးလ်၊ သအ်လီးဖုအိဗ်နေရှိုအိုက်ဗ် ဟရ်ရာနီ (ဟီဂျရီ ၃၈၁ ကွယ်လွန်))) (5) ၊ ခိဆွာလ် (6) မန်လာယဟ်ဇွရုလ်ဖကီးဟ် (7) ၊ အမာလီ (8) နှင့် ရှီးခ်ဆုဒူက် (ဟီဂျရီ ၃၈၁ ကွယ်လွန်)))) ရေးသားထားသည့် စာအုပ်သုံးအုပ် တို့ဖြစ်သည်။ မုစ်သဒ်ရကုလ်ဝစာယီလ် ၌ မိုဟဒီးစေနူရီ ၏ ရေးသားဖော်ပြချက်အရ၊ စိုင်ယိဒ် ဗင်န် သွာဝူးစ် (ဟီဂျရီ ၅၈၉- ၆၆၄) သည်လည်း ဟဒီးစ်ကို ၎င်း၏စာအုပ်ဖြစ်သည့် ဖလာဟုလ်စာအီလ် ၌ဖော်ပြထားသည်။ ထို့အပြင် ဤဟဒီးစ်ကို ကိုလိုင်နီ ရေးသားပြုစုထားသည့် ရစာအီလုလ်အအင်မ်မဟ် စာအုပ်မှ ကောက်နုတ်ကိုးကားထားသည် ဟူ၍ ဖော်ပြထားသည်။ (9) သို့သော် ထိုအကြောင်းအရာသည် ဖလာဟုလ်စာအီလ် စာအုပ်၏ ပုံနှိပ်စာတွင် မပါရှိထားသော်လည်း မိဆ်ွဟဟာန် မုစ်သဒ်ရက် မှ ထိုစာအုပ်၏ ကျောက်စာတွင် ပါရှိသည် ဟူ၍ ပြောထားပေသည်။ (10) အခြားမှတ်ချက် တစ်ခုမှာ ၊ ကိုလိုင်နီ၏ ရေစာလသုလ်အအင်မ်မဟ် စာအုပ်သည် ပျက်စီးပျောက်ဆုံးသွားခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။ (11)
ကျမ်းကိုးများ၏ ကွဲပြားမှုများ
ဟဒီးစ် ကျမ်းကိုးများ၌ ရေစာလသုလ်ဟုကူက္က်၏ စာသားကို ကွဲပြားမှုအချို့ဖြင့် ကိုးကားထားသည်။ ဥပမာ ၊သုဟဖုလ်အူကူးလ် နှင့် အလ်ခိဆွာ စာအုပ်နှစ်အုပ်၌ ၊ ဟဒီးစ်သည် ပိုမိုအသေးစိတ်ကျသော ပုံစံမျိုးဖြင့် လာရှိထားပြီး ဟဒီးစ်၏ အကျဉ်းချုပ်ကို ဖော်ပြသည့် နိဒါန်းတစ်ခုလည်း ပါရှိပေသည်။ (12) ဤနိဒါန်းသည် မန်လာယဟ်ဇွရုလ်ဖကီးဟ် နှင့် အမာလီ စာအုပ်တို့တွင် မလာရှိထားပေ။ (13) ထို့အတူ၊ အမာလီ စာအုပ်တွင်၊ ဟဒီးစ်တော်သည် လူသား၏အခွင့်အရေးဖြင့် စတင်သည်။ (14) အရှင်မြတ်၏ ရပိုင်ခွင့်ဖြင့် အစပြုသော အခြားစာအုပ်သုံးအုပ်နှင့် မတူပေ။ (15)
ဟုကူက္က်(ရပိုင်ခွင့်များ)) ၏ အရေအတွက်
ရေစာလသုလ်ဟုကူက္က် ၌ ဖော်ပြထားသော ရပိုင်ခွင့် အရေအတွက်သည် ၊သုဟဖုလ်အူကူးလ်၏ ရေဝါယသ်အရ အခုငါးဆယ် ဖြစ်သည်။ ဤစာအုပ်တွင် ဟဒီးစ်တော်၏အဆုံးတွင် ဖော်ပြထားသည်မှာ “ ဤသည်မှာ ရပိုင်ခွင့်ငါးဆယ် ဖြစ်ပေသည် ... “ (16) ဤစကားစု သည် ရှီးခ်ဆူဒူက်၏ ကိုးကားချက်တွင် မလာရှိထားပေ။ (17) သို့သော် ရှီးခ်ဆူဒူက် သည်လည်း ရပိုင်ခွင့်၏ အရေအတွက်ကို အခုငါးဆယ် ဖြစ်သည်ဟူ၍ လက်ခံထားသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းသည် အလ်ခိဆွာလ် စာအုပ်ရှိ ဟဒီးစ် အတွက် ဤခေါင်းစဉ်ကို ရွေးချယ်ခဲ့သည်မှာ “ ရပိုင်ခွင့်ငါးဆယ် ဖြစ်ပြီး အလီ ဗင်န် ဟိုစိုင်းန်((အစ)) သည် ၎င်း၏ ဆွာဟာဘာများ အတွက် ရေးသားခဲ့သည်။ (18) ရေစာလသုလ်ဟုကူက္က် ၏ စာသားများကို ကောက်နုတ်ရေးသားကြသည့် အချို့စာရေးဆရာများသည် ထိုရပိုင်ခွင့်၏ အရေအတွက်ကို ၅၁ ခုဖြသ်သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ (19) ဆိုထားကြသည်မှာ ၊ ထိုသို့ဖြစ်ရသည့် အကြောင်းအရင်းမှာ ၊ ၊သုဟဖုလ်အူကူးလ် ၌ ဟဂ်ျ၏ရပိုင်ခွင့်ကို မဖော်ပြထားပေ။ သို့သော် ယင်းသည် ရှီးခ်ဆူဒူက်၏ ရေဝါယသ်၌ လာရှိထားသည်။ (20) ဤအကြောင်းအရာ နှင့်ပတ်သက်၍ ဟဒီးစ်ပညာရှင် တစ်ဦး၏ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာချက်အရ၊ ဟဂ်ျ၏ရပိုင်ခွင့်သည် ၊သုဟဖုလ်အူကူးလ်တွင် ချန်လှပ်ထားသည့် ဟဒီးစ်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည်။ သို့သော် ဟက္က်ရပိုင်ခွင့် ငါးဆယ်သာလျှင် ဖြစ်ပြီး ဤစာရေးဆရာများသည် ဟက္က်ရပိုင်ခွင့်များကို ရေတွက်ရာတွင် ရပိုင်ခွင့် မဟုတ်သည့် အရာများကို ရေတွက်ခဲ့ကြသည်။ (21)
အကြောင်းအရာ
ဟဒီးစ်တော်တွင် ရပိုင်ခွင့်ငါးဆယ်ကို အောက်ပါအတိုင်း အမျိုးအစား ခုနစ်မျိုး ခွဲခြားထားသည်။ အရှင်မြတ်၏ ရပိုင်ခွင့်။ ခန္ဓာကိုယ်၏ ရပိုင်ခွင့် : လျှာ၊ နား၊ မျက်လုံး၊ လက်၊ ခြေ၊ ဝမ်းဗိုက်၊ အရှက်အင်္ဂါ။ လုပ်ဆောင်ချက်များ၏ ရပိုင်ခွင့် : နမာဇ် ၊ ရိုဇာ ၊ ဟဂ်ျ ၊ ဆွဒ်ကဟ် နှင့် ကုရ်ဘာနီ။ ခေါင်းဆောင်များ၏ ရပိုင်ခွင့် : - အုပ်စိုးရှင်၊ ဆရာ၊ သခင် (ကျွန်အေပါ်၌ သခင်၏ ရပိုင်ခွင့်))။ ဆွေမျိုးသားချင်းများ၏ ရပိုင်ခွင့် :- မိခင်၊ ဖခင်၊ သားသမီး အစ်ကို။ အခြားသူများ၏ ရပိုင်ခွင့် : အသင့်အား ကျွန်ဘဝမှ လွတ်မြောက်စေသောသူ၊ သင်လွတ်မြောက်မှု ပေးခဲ့သော ကျွန်၊ ကျေးဇူးရှင်၊ မုအ်ဇင်န် ၊ အေမာမ် ဂျမာအသ် ၊ အဖော်၊ အိမ်နီးချင်း၊ သူငယ်ချင်း၊ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်၊ ပိုင်ဆိုင်မှု၊ မကြွေးမြီသူ၊ တောင်းဆိုသူ၊ တောင်းဆိုခံရသူ ၊ အသင့်၏ အတိုင်ပင်ခံ၊ အသင့်နှင့်တိုင်ပင်သူ၊ အကြံပေးသူ၊ အကြံယူသူ၊ ကိုယ့်ထက် ကြီးသူ၊ ငယ်သူ၊ သင့်ထံမှ တောင်းဆိုမှု တစ်ခုရှိသူ ၊ အသင်တောင်းခံမည့်သူ၊ အသင့်အားမကောင်းပြုသူ၊ အသင့်အား ပျော်ရွှင်အောင် ပြုလုပ်ပေးသူ၊ همدینان، اهلذِمّه (22)
ဘာသာပြန်
အေမာမ်စဂျာဒ်((အစ)) ၏ ရေစာလသုလ်ဟုကူက္က် ကျမ်းဂန်များကို ဖှာရ်စီစကားသို့ ဘာသာပြန်ဆိုမှု များစွာရှိသည်။ အေမာမ်စဂျာဒ်((အစ))၏ ကျမ်းကိုးစာရင်းတွင် ဘာသာပြန် 30 ၃၀ ခန့်ကို ဖှာရ်စီစကားဖြင့် အမည်ပေးထားသည်။ (23) ၎င်းတို့မှာ အေမာမ်စဂျာဒ်((အစ)) ၏ ရေစာလသုလ်ဟုကူက္က် စာအုပ်ဘာသာပြန် : ရေဇာ ဘဟ်သာရှ် အေမာမ်စဂျာဒ်((အစ)) ၏ ရေစာလသုလ်ဟုကူက္က် စာအုပ်ဘာသာပြန် : စီမာယေ မိုအ်မင်န် ၊ မုဟမ္မဒ် ဆွာဒီက် ကိုဘာဒီ။ အေမာမ်စဂျာဒ်((အစ)) ၏ ရေစာလသုလ်ဟုကူက္က် စာအုပ်ဘာသာပြန် : မုဟမ္မဒ် ဂျဝါဒ် မောင်လဝီနီယာန်။ အေမာမ်စဂျာဒ်((အစ)) ၏ ရေစာလသုလ်ဟုကူက္က် စာအုပ်ဘာသာပြန် : : အလီရှီရ်ဝါနီ ။ (24) ထို့အပြင် ဤဟဒီးသ်ကို စာအုပ်အချို့နှင့်အတူ ဘာသာပြန်ထားသည်။ ဥပမာ ၊ မုဟမ္မဒ် ဘာကရ် ကမရီမှ ခိဆွာလေဆူဒူက်ကို ဘာသာပြန်သည်။ ဂျအ်ဖရ် ရှဟီဒီးမှ ဇင်န်ဒဂါနီယေ အလီ ဗင်န် ဟိုစိုင်းန် ကို ဘာသာပြန်သည်။ အဟ်မဒ်ဂျန္နသီ မှ သုဟဖုလ်အူကူးလ်ကို ဘာသာပြန်သည်။ (25) မုဟမ္မဒ် ဘာကရ်ခါသူန် အာဘာဒီ(ဟီဂျရီ ၁၁၂၇ ကွယ်လွန်) သည် ဖှာရ်စီစကားသို့ ပထမဆုံးအကြိမ် ဘာသာပြန်ဆိုခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ဆိုထားသည်။ (26) ရေစာလသုလ်ဟုကူက္က် ကိုလည်း အခြားဘာသာစကားသို့ ဘာသာပြန်ဆိုထားပါသည်။ အင်္ဂလိပ်၊ ပြင်သစ်၊ ဂရိ၊ အူရဒူ၊ တာဂျစ်၊ အာမေးနီးယန်း၊ ထိုင်း၊ ဟိန္ဒီ၊ မလေး၊ ဆားဘီးယား၊ တဂါလော့ဂ် (မနီလာ) နှင့် အမ်ဟာရစ် (အီသီယိုးပီးယား) တို့ ပါဝင်သည်။ (27)
ဖွင့်ဆိုရှင်းလင်းချက်များ
ရေစာလသုလ်ဟုကူက္က် နှက့်ပတ်သက်ပြီး ဖွင့်ဆိုရှင်းလင်းချက်များစွာကို ရေးသားခဲ့ပြီး ၎င်းတို့အနက်မှ အချို့မှာ : ဟုကူက္က်အဇ်ဒီးဒ်ဂါဟေ အေမာမ်စဂျာဒ်(အစ) : ကုဒ်ရသုလ္လာဟ် မရှာရေခီး။ ရေစာလေယေ ဟုကူကေ အေမာမ်စဂျာဒ်(အစ)၊ အလီ မုဟမ္မဒ် ဟိုင်ဒရီး။ အေမာမ်စဂျာဒ်(အစ)၏ ရေစာလေယေဟုကူက် ဘာသာပြန် နှင့် ဖွင့်ဆိုရှင်းလင်းချက်များ ၊ မုဟမ္မဒ် စေပဟ်ရီ။ ဟုကူကေအိစ္စလာမီ၊ အေမာမ်စဂျာဒ် (အစ) ၏ ရေစာလေယေဟုကူက် ကို အခြေခံ၍ တစ်ဦးချင်းနှင့် လူမှုရေးတာဝန်များ ပါဝင်ပြီး ၊ အလီ အက်ဘဲရ် နာဆွီရီ ရေးသားထားသည်။ သအ်မိုလာသ် ဖီ ရေစာလေယေဟုကူက် လီလ် အိမာမ် အလီ ဗင်န် ဟိုစိုငန် (အစ) ၊ မုဟမ္မဒ် သကီယုလ်မိုဒရ်ရီစ်။ သက်ဖ်ဆွီးလုလ်ဟုကူက္က်၊ ရှဲရ်ဟဟွန် ရဝါအီယွန် အလာ ရေစာလေယေဟုကူက် လိလ် အိမာမ် စဂျာဒ်(အစ) ၊ မုဟမ္မဒ် ဟိုစိုင်းနုလ် ရမ်ဇီယုလ်သွီဘ်စီ။ ရေစာလေယေဟုကူက် ၊ စိုင်ယိဒ် ဟစန် ကဗာနိဂျီ အလ်မာအိဒသုလ် စမာဝီယဟ် ဖီ ရှဲရ်ဟုလ် ရေစာလသုလ် စဂျာဒီယဟ် ၊ မအ်စူမ် ဗင်န် ရဇွီ ဟိုစိုင်နီ ကုဟ်စေသာနီ။ အေမာမ်စဂျာဒ် (အစ) ၏ ရေစာလေယေဟုကူက် ကို အလက်းဖွင့်ဆိုခြင်း စာအုပ်၊ မုဆ်ွသွဖွာ မီရါသကီ။ အန်နဟ်ဂျိုင်းန ဖီ ရှဲရ်ဟိ ရေစာလသုလ်ဟုကူက္က် လိလ် အိမာမ် အလီ ဗင်န် ဟိုစိုင်းန် (အစ) ၊ ဆွာလေဟ် ဗင်န် မဟ်ဒီ ဆွာလိဟီ။ ရေစာလေယေဟုကူက် ၊ အာယသုလ္လာဟ် ဟိုစိုင်းနီ အလီ မွန်သဇွီရီ။