ရိုဇာဥပုသ်ပျက်ပြယ်စေသည့်အကြောင်းအရင်းများ

ရိုဇာဥပုသ်ပျက်ပြယ်စေသည့်အကြောင်းအရင်းများ (အာရဘီ - مبطلات الصوم) ဝါဂျိဗ်ရိုဇာဆောက်တည်ထားသည့်အချိန်၌ စားခြင်း၊ သောက်ခြင်း၊ သံဝါသပြုခြင်း၊ တစ်ကိုယ်ရည်အာသာဖြေခြင်း၊ အော့အန်ခြင်း စသည့်ဖြင့် ရိုဇာဥပုသ်ပျက်ပြယ်စေသည့်လုပ်ရပ်များကိုပြုလုပ်ခြင်းသည် ဟရာမ်ဖြစ်သည်။ သို့သော် အချို့သော အလုပ်များသည် ရိုဇာဥပုသ်ကိုပျက်ပြယ်စေသော်လည်း ထိုသို့သောအလုပ်များကို လုပ်၍ရသည်။ ဥပမာ- ဇိုဟိုရ် အဇာန်မတိုင်မီ ခရီးထွက်ခြင်း။ ‘ဟိုင်းဇ်’ရာသီသွေးဆင်းခြင်းနှင့် ‘နေဖှားစ်’သွေးဆင်းခြင်းမှအပ ရိုဇာပျက်ပြယ်စေသည့်အခြားသောအလုပ်များကို တမင်တကာ ကျူးလွန်မှသာလျှင် ရိုဇာပျက်ပြယ်သည်။

အနက်ဖွင့်ဆိုခြင်းနှင့်အမျိုးအစားများ

အချို့သောလုပ်ရပ်အပြုအမူများသည် ရိုဇာဥပုသ်ကို ပျက်ပြယ်စေသည်။ ဓမ္မသတ်ကျမ်းများ၌ ရိုဇာဥပုသ်ပျက်ပြယ် စေသည့်လုပ်ရပ်အပြုအမူများကို ‘မွဖှ်သွေရားသ်’ဟူသောခေါင်းစဉ်ဖြင့်တင်ပြထားကြသည်။ ရိုဇာဥပုသ်ပျက်ပြယ်စေ သည့်အရာများနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ရှရီအသ်အမိန့်ဥပဒေသများ ကွာခြားသည်။ ရိုဇာဥပုသ်ဆောက်တည်ထားသည့်အနေ အထား၌ အချို့သောအလုပ်များကိုလုပ်ဆောင်ခြင်းသည် ဟရာမ်ဖြစ်ပြီး ထိုသို့သောအလုပ်များကိုရှောင်ကြဉ်ရမည်မှာ ဝါဂျီဗ်ဖြစ်သည်။ သို့သော် အချို့သောအလုပ်များမှာမူ ၎င်းကိုလုပ်ဆောင်ခြင်းသည် ဟရာမ်မဟုတ်ပေ။ ရိုဇာဥပုသ်ဆောက် တည်ထားသည့်အနေအထား၌ ထိုအလုပ်များကိုလုပ်ဆောင်ခြင်းသည် ရိုဇာဥပုသ်ကိုပျက်ပြယ်စေသော်လည်း ထိုအလုပ် ကို မရှောင်ကြဉ်၍ရနိုင်ပေသည်။

ရိုဇာအနေအထား၌ လုပ်ခွင့်မရှိသည့်ရိုဇာဥပုသ်ပျက်ပြယ်စေသည့်အလုပ်များ

ဓမ္မသတ်ပညာရှင်ကြီးများ၏အမြင်အရ အောက်ဖော်ပြပါအကြောင်းအရာများသည် ရိုဇာဥပုသ်ကိုပျက်ပြယ်စေ သည့်အကြောင်းအရာများအနက်မှဖြစ်ပြီး ၎င်းကိုမလွဲမသွေရှောင်ကြဉ်ရမည်။ သို့သော်လည်း အချို့အကြောင်းအရာများ နှင့်စပ်လျဉ်း၍ အမြင်ကွာခြားမှုများရှိသည်။ ၎င်းတို့မှာ-

• စားခြင်းသောက်ခြင်း
• သံဝါသပြုခြင်း
• တစ်ကိုယ်ရည်အာသာဖြေခြင်း
• အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်၊ တမန်တော်မြတ်(ဆွ)၊ အေမာမ်(အ.စ)တို့နှင့်စပ်လျဉ်း၍ မုသားပြောဆိုခြင်း
• ထူထပ်သောဖုန်မှုန့်များ လည်ပင်းအတွင်းထိ ရောက်အောင်လုပ်ခြင်း
• ခေါင်းတစ်ခုလုံးကို ရေထဲတွင် နစ်ခြင်း။ အချို့သောဓမ္မသတ်ပညာရှင်ကြီးများသည် ဤအချက်ကို ရိုဇာဥပုသ်ပျက်ပြယ် စေသည့်အကြောင်းအရာအဖြစ် မယူဆကြပေ။
• ဂုစ်လ်မလုပ်ဘဲ ဂျနာဗသ်၊ ဟိုင်းဇ်၊ နေဖှားစ်အနေအထားဖြင့် ဖှဂျရ်အဇာန်အချိန်ထိနေခြင်း။ ဂျနာဗသ်ဖြစ်ထားသူ၊ ‘ဟိုင်းဇ်’ရာသီသွေးဆင်းခြင်းမှစင်ကြယ်သွားသူ၊ နေဖှားစ်သွေးဆင်းခြင်းမှစင်ကြယ်သွားသူသည် ဖှဂျရ်အဇာန်မတိုင်မီ အရင် မလွဲမသွေ ဂုစ်လ်ပြုလုပ်ရမည်။ အကယ်၍ ဖှဂျရ်အဇာန်ထိ ဂုစ်လ်မလုပ်ဘဲနေပါက ထိုနေ့၏ရိုဇာဥပုသ်သည် ပျက်ပြယ်သည်။
• အရည်တစ်မျိုးမျိုးဖြင့် ဝမ်းချူခြင်း
• အော့အန်ခြင်း
• ရိုဇာဥပုသ်ဖျက်ရန်ရည်စူးခြင်း သို့မဟုတ် ရိုဇာဥပုသ်ပျက်ပြယ်စေမည့်အလုပ်တစ်ခုကိုလုပ်ဆောင်ရန် ရည်စူးလိုက်ခြင်း။

ဖော်ပြပါအကြောင်းအရာများကို တမင်တကာလုပ်ဆောင်ပါလျှင် ထိုသူ၏ရိုဇာဥပုသ်ပျက်ပြယ်သည်။ သို့သော် အကယ်၍ မေ့၍လည်းကောင်း သို့မဟုတ် တစ်ဦးတစ်ယောက်က အတင်းအဓမ္မစေခိုင်းခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း ပြုလုပ်ခဲ့ပါက ရိုဇာဥပုသ်မပျက်ပြယ်ပေ။

ရိုဇာအနေအထား၌ လုပ်ခွင့်ရှိသည့်ရိုဇာဥပုသ်ပျက်ပြယ်စေသည့်အလုပ်များ

(ဇိုဟိုရ်အဇာန်မတိုင်မီ)ခရီးထွက်ခြင်းသည် ရိုဇာဥပုသ်ကိုပျက်ပြယ်စေသည့်အလုပ်များအနက်မှ ဖြစ်သည်။ သို့သော် ထိုအလုပ်ကိုရှောင်ကြဉ်ရန် မလိုအပ်ပေ။ ဆိုလိုသည်မှာ ရိုဇာဥပုသ်ဆောက်တည်ထားသူသည် ခရီးထွက်နိုင်သည်။

စားခြင်းသောက်ခြင်း

ဓမ္မသတ်ပညာရှင်ကြီးများ၏ဖှသ်ဝါအရ ရိုဇာဥပုသ်ဆောက်တည်ထားသည့်အနေအထား၌ တမင်တကာ စားမည်၊ သောက်မည်ဆိုပါက ရိုဇာဥပုသ်ပျက်ပြယ်မည်။ အကယ်၍ တစ်ဦးတစ်ယောက်သည် မေ့လျော့၍စားသောက်မိပါက ထိုသူ ၏ရိုဇာဥပုသ်သည် မှန်ကန်ပေသည်။ မရ်ဂျအ်-အေ-သက္ကလီးဒ်များဖြစ်ကြသည့်အေမာမ်ခိုမေနီ၊ မကာရင်မ်ရှီရာဇီ၊ ဗဲဟ်ဂျသ်၊ ရှိုဗိုင်ရီဇန်ဂျာနီ စသည်ဖြင့်မရ်ဂျအ်အချို့က ဆေးထိုးခြင်း သို့မဟုတ် အစာအစားထိုး အားဆေးထိုးခြင်း တို့ကို အဲဟ်သေယားသ်-သေ-ဝါဂျီဗ်အရ လုပ်ခွင့်မရှိပေဟု ယူဆထားကြသည်။ သို့သော် အာယသွလ္လာဟ်ခူအီ၊ စီစ်သာနီ၊ သဗ်ရီဇီ၊ ဆွာဖှီဂွလ်ပိုင်ဂါနီ စသည်ဖြင့်အခြားသောဓမ္မသတ်ပညာရှင်ကြီးများက အစာအစားထိုး အားဆေးဖြစ်စေ သို့မဟုတ် သာမန်ထိုးဆေးဖြစ်စေ ထိုးခြင်းသည် ပြဿနာမရှိပေဟုဆိုထားကြသည်။

အလွန်အမင်းရေဆာခြင်း

ရှီအာဟ်ဓမ္မသတ်ပညာရှင်ကြီးများ၏ဖှသ်ဝါအရ အကယ်၍ ရိုဇာဥပုသ်ဆောက်တည်သူသည် လုံးဝခံနိုင်ရည်မရှိ လောက်အောင် အလွန်အမင်းရေငတ်မွတ်ပါက ရေငတ်ပြေရန်လိုအပ်သလောက်ထိ သောက်သုံးခွင့်ရှိသည်။ ထိုသို့ ရေသောက်လိုက်သူ၏တာဝန်အနေဖြင့် ဖှသ်ဝါနှစ်ရပ်ရှိသည်။ အချို့က “ရေသောက်ခွင့်ရှိသော်လည်း ထိုသူ၏ရိုဇာဥပုသ် သည် ပျက်ပြယ်သည်။ သို့သော်လည်း ရိုဇာဥပုသ်ဆောက်တည်သူသည် မဂ်ရိဗ်ဖြစ်သည်အထိ ရိုဇာဥပုသ်ကိုဆက်လက် စောင့်ထိန်းရမည်ဖြစ်ပြီး ရိုဇာဥပုသ်ပျက်ပြယ်စေသည့်အလုပ်များကိုလုပ်ဆောင်ခြင်းမှရှောင်ကြဉ်ရမည်။ ထို့ပြင် ထိုနေ့ အဖို့ တဖန်ပြန်၍ ကဇွာရိုဇာထားရမည်။” အခြားတစ်ဘက်၌ ဓမ္မသတ်ပညာရှင်တစ်စုက ထိုသို့ရေသောက်လိုက်သော် လည်း ထိုသူ၏ ရိုဇာသည် မှန်ကန်သည်။ ထို့ပြင် ကဇွာပြန်ထားရန်မလိုဟူ၍လည်း ပြောကြားထားကြသည်။

လိင်မှုကိစ္စများပြုလုပ်ခြင်း

လိင်မှုကိစ္စများပြုလုပ်ခြင်းသည် ရိုဇာဥပုသ်ကို ပျက်ပြယ်စေသည်။ ၎င်းတို့မှာ-

သံဝါသပြုခြင်း(ကာမဆက်ဆံခြင်း)

သံဝါသပြုခြင်း(ကာမဆက်ဆံခြင်း)သည် ရိုဇာဥပုသ်ကိုပျက်ပြယ်စေသည်။ ထိုသို့ ဆက်ဆံခြင်းကြောင့် သုက်ရည် မထွက်လာသည့်တိုင် ရိုဇာပျက်ပြယ်သည်။ ထိုနည်းတူ အရှေ့အင်္ဂါဖြင့်ဖြစ်စေ သို့မဟုတ် အနောက်အင်္ဂါဖြင့်ဖြစ်စေ မကွာခြားပေ။ ထို့ပြင် အမျိုးသားဖြစ်စေ၊ အမျိုးသမီးဖြစ်စေ အမိန့်တစ်စုံတစ်ရာကွာခြားခြင်းမရှိပေ။

တစ်ကိုယ်ရည်အာသာဖြေခြင်း

ဓမ္မသတ်ပညာရှင်ကြီးများသည် တစ်ကိုယ်အာသာဖြေခြင်းကိုလည်း ရိုဇာဥပုသ်ပျက်ပြယ်စေသည့်အချက်များ အနက်မှတစ်ချက်အဖြစ် ယူဆကြသည်။ ဓမ္မသတ်ပညာရှင်ကြီးများ၏ဖှသ်ဝါအရ အကယ်၍ တစ်ဦးတစ်ယောက်သည် သုက်ရည်ထွက်ရန်မရည်ရွယ်သော်လည်း သူ၏လုပ်ရပ်သည် သုက်ရည်ထွက်လာစေပါက ထိုသူ၏ရိုဇာဥပုသ်သည် မှန်ကန်သည်။ ကြင်ယာဘက်နှင့်ထိတွေ့ပွတ်သပ်ခြင်းကြောင့် မတော်တဆ သုက်ရည်ထွက်လာပါက ထိုသူ၏ရိုဇာဥပုသ် မပျက် ပြယ်ပေ။ သို့သော် အကြင်သူတစ်ဦးသည် သုက်ရည်ထွက်လာရန်ရည်ရွယ်ပြီးထိတွေ့ပွတ်သပ်ခြင်းကြောင့် သုက်ရည် ထွက်လာပါလျှင် သို့မဟုတ် သုက်ရည်ထွက်စေမည့်ထိတွေ့ပွတ်သပ်ခြင်းမျိုးကိုပြုလုပ်သဖြင့် သုက်ရည်ထွက်လာပါလျှင် ထိုသူ၏ရိုဇာဥပုသ်သည် ပျက်ပြယ်သည်။

အဲဟ်သေလာမ်

‘အဲဟ်သေလာမ်’အိပ်မက်မက်၍သုက်ရည်ထွက်သွားခြင်းသည် ရိုဇာဥပုသ်ကိုပျက်ပြယ်စေသည့်အချက်များအနက် မှ မဟုတ်ပေ။ သို့သော် အကယ်၍ တစ်ဦးတစ်ယောက်သည် ဖှဂျရ်အဇာန်မတိုင်မီတွင် အဲဟ်သေလာမ်ဖြစ်ထားပါက ဖှဂျရ်အဇာန်မတိုင်မီ၌ ဂုစ်လ်-လေ-ဂျနာဗသ် ပြုလုပ်ရမည်။ သို့သော် နေ့ပိုင်း၌ အဲဟ်သေလာမ်ဖြစ်ပါက ၎င်းသည် ရိုဇာ ဥပုသ်ကို တစ်စုံတစ်ရာ မထိခိုက်စေပေ။

ထူထပ်သောဖုန်မှုန့်များနှင့်အငွေ့များ

မြောက်များစွာသောဓမ္မသတ်ပညာရှင်ကြီးများ၏ဖှသ်ဝါအရ ထူထပ်သောဖုန်မှုန့်များနှင့်အငွေ့များ အာခေါင်အတွင်းထိ ရောက်အောင် ပြုလုပ်ခြင်းသည် ရိုဇာဥပုသ်ကို ပျက်ပြယ်စေသည်။ ထို့ကြောင့် ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း၊ ဟွတ်ကာ ဆေးတံသောက်ခြင်းနှင့် ၎င်းကဲ့သို့အရာများ အသုံးပြုခြင်းသည် ရိုဇာဥပုသ်ပျက်ပြယ်စေသည့်အချက်များအနက်မှ ဖြစ် သည်။ သို့သော်လည်း အချို့သောဓမ္မသတ်ပညာရှင်ကြီးများသည် ဖုန်မှုန့်များကို အာခေါင်အတွင်းထိရောက်အောင်ပြုလုပ်ခြင်း ကို ရိုဇာဥပုသ်ပျက်ပြယ်စေသည့်အချက်အဖြစ် မယူဆပေ။ သို့သော်လည်း အဲဟ်သေယားသ်-သေ-မွတ်စ်သဟဗ်အရ ဖုန်မှုန့်များနှင့်ဆေးရွက်ကြီးသုံးစွဲခြင်းသည် ရိုဇာဥပုသ်ကိုပျက်ပြယ်စေသည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ ထိုနည်းတူ အချို့ သောမရ်ဂျအ်-အေ-သက္ကလီးဒ်များသည် ထူထပ်သောဖုန်မှုန့်များ လည်ပင်းထဲထိရောက်အောင်ပြုလုပ်ခြင်းကို ရိုဇာပျက် ပြယ်စေသည့်အချက်အဖြစ် ယူဆသည့်အပြင် ရိုဇာဥပုသ်ဆောက်တည်သူသည် အဲဟ်သေယားသ်-သေ-ဝါဂျီဗ်အရ ဆေးလိပ်ငွေ့များနှင့်ဆေးရွက်ကြီးအငွေ့များ အာခေါင်တွင်းထဲသို့မရောက်စေရန် ရှောင်ကြဉ်ရမည်ဟူ၍ ပြောထားကြသည်။

မုသားပြောဆိုခြင်း

မုသားပြောဆိုခြင်း၊ ထိုနည်းတူ သီချင်းနားထောင်ခြင်း၊ ဟရာမ်မြင်ကွင်းများကိုကြည့်ခြင်း၊ မနာလိုဝန်တိုခြင်း စသည်ဖြင့် အခြားသောဂိုနာများသည် ဟရာမ်ဖြစ်သော်လည်း ရိုဇာဥပုသ်ကို မပျက်ပြယ်စေပေ။ ထိုပြစ်မှုများအဖို့ ပြစ်ဒဏ်မှာ ရမဿွာန်လမြတ်တွင် ပို၍ကြီးသော်လည်း ရိုဇာကိုမပျက်ပြယ်စေပေ။ ဓမ္မသတ်ပညာရှင်ကြီးများ၏ဖှသ်ဝါ များအရ အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်နှင့်စပ်လျဉ်း၍လည်းကောင်း၊ တမန်တော်မြတ်(ဆွ)နှင့်စပ်လျဉ်း၍လည်းကောင်း၊ ရှီအာဟ်တို့ ၏အေမာမ်များနှင့်စပ်လျဉ်း၍လည်းကောင်း မုသားပြောဆိုခြင်းသည်သာ ရိုဇာဥပုသ်ကို ပျက်ပြယ်စေသည်။ အချို့သော ဓမ္မသတ်ပညာရှင်ကြီးများက ဟဇရသ်ဇဟ်ရာ(စ.အ)နှင့် အခြားသောတမန်တော်များ၊ သူတို့၏ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် စပ်လျဉ်း၍ မုသားပြောဆိုခြင်းသည်လည်း ရိုဇာဥပုသ်ကိုပျက်ပြယ်စေသည်ဟု လက်ခံယုံကြည်ကြသည်။ ဓမ္မသတ် ပညာရှင်ကြီးများအကြားမှ မိုဟမ္မဒ်ဟိုစိုင်န် ကာရှေဖွလ်ဂေသွာအ်က အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်၊ တမန်တော်မြတ်(ဆွ)၊ အေမာမ်(အ.စ)များနှင့်ပတ်သက်၍ မုသားဆိုခြင်းသည် ရိုဇာဥပုသ်ကို မပျက်ပြယ်စေပေ။ ထိုပညာရှင်ကြီး၏အမြင်အရ ၎င်းမှာ ဂိုနာ-ဟေ-ကဗီရဟ်သာလျှင် ဖြစ်သည်။ ထိုနည်းတူ ၎င်းသည် ရမဿွာန်လမြတ်၌ဖြစ်ပါက အခြားသောဂိုနာများ ကဲ့သို့ ပို၍ပြစ်မှုကြီးသည်။

ရေကူးခြင်း၊ ရေချိုးခြင်း၊ ဂုစ်လ်လုပ်ခြင်း

အချို့သောဓမ္မသတ်ပညာရှင်ကြီးများက ဦးခေါင်းတစ်ခုလုံးကို ရေထဲ၌နစ်မြုပ်ခြင်းကို ရိုဇာဥပုသ်ပျက်ပြယ်စေသည့် အကြောင်းအရင်းတစ်ခုအဖြစ် သိထားကြသည်။ ဤဖှသ်ဝါအရ ဂုစ်လ်-လေ-အိရ်သေမာစီ(ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးကိုရေထဲ နစ်၍ ဂုစ်လ်ပြုလုပ်ခြင်း)သည် ရမဿွာန်လမြတ်၏ရိုဇာဥပုသ်အနေအထားတွင်ဖြစ်ပါက ၎င်းမှာ မမှန်ကန်ပေ၊ ထို့ပြင် ၎င်းသည် ရိုဇာဥပုသ်ကိုပျက်ပြယ်စေသည်။ ဤဓမ္မသတ်ပညာရှင်တစ်စု၏ဖှသ်ဝါအရ အကယ်၍ ဦးခေါင်းမှတစ်စိတ်တစ် ပိုင်း ရေပြင်ပေါ်၌ရှိနေပါက ရိုဇာဥပုသ်မှန်ကန်သည်။ အခြား ဓမ္မသတ်ပညာရှင်တစ်စုက ရိုဇာဥပုသ်အနေအထား၌ ဦးခေါင်းတစ်ခုလုံးကိုရေထဲနစ်ခြင်းအား ဟရာမ်အဖြစ် ယူဆသည်။ သို့သော် ထိုသို့ပြုခြင်းကို ရိုဇာဥပုသ်ပျက်ပြယ်စေသည့်အကြောင်းအရင်းတစ်ခုအဖြစ် မယူဆကြပေ။