ယောင်မွန်ဒ် ဒေါင်ဟ်
ယောင်မွန်ဒ် ဒေါင်ဟ် (အာရဗီ - یوم الدوح) ဟူသောနေ့သည် ဂဒီးရ်နေ့ ဖြစ်သည်။ တမန်တော်မြတ်(ဆွ) သည် အေမာမ်အလီ(အစ) အား ၀လီ ( ခေါင်းဆောင်) နှင့် မိမိ၏ ကိုယ်စားလှယ်ဖြစ်ကြောင်းကို လူသားများကို ပြောဆိုခဲ့သည့် နေ့ ဖြစ်ပေသည်။
အမည်မှဲ့ခြင်းအကြောင်း
ဒေါင်ဟ်(دوح) ၏အဓိပ္ပါယ်မှာ ခိုင်ခံတောင့်တင်းပြီး အကိုင်းအခတ်ကြီးမားကာ ပြန့်ကျဲ၍အရိပ်ကောင်းကောက်းပေးသော သစ်ပင်ကြီး ဖြစ်ပေသည်။ တမန်တော်မြတ်ကြီး သည် အေမာမ်အလီ ကို ခေလာဖသ် ပေးအပ်သောနေရာ ( ဂဒီးရေခွမ်)၌ ယင်းသို့ ကန္တာရသစ်ပင်ကြီးများ ရှိပေသည်။ နေ့ခင်းအချိန်၌ ယင်းသစ်ပင်၏ အရိပ်အောက်၌ နမားဇ် ဖတ်ကြလေသည်။ ထို့ကြောင်း ဂဒီးရ်နေ့ အား ယောမ်မုလ်ဒေါင်ဟ် ဟူ၍လည်း ခေါ်ဆိုကြလေသည်။ ထို့အတူ ရှီအာဟ် ရှေးခေတ် ကဗျာဆရာတစ်ယောက် ဖြစ်သူ ကမ်မီယသ် ဗင်န် ဇိုင်ဒ် အစဒ်ဒီး (၁၂၆ ကမရီ၌ ဆုံးပါးသွားသည်) ၎င်း၏ ကျော်ကြားသော ( ဟာရှီမီယာသ်) ဟူသည့် ကဗျာ၌ ဤသို့လာရှိထားသည်။ ဒေါင်ဟ် နေ့၌ ၊ ဂဒီးရ် ရေ ခွမ်၏ ဒေါင်ဟ် ဖြစ်ပြီး၊ ထိုနေ့၌ ဝေလ ယသ် (ခေါင်းဆောင်အရိုက်အရာ)ကို ၎င်း အတွက် ပေးအပ်ခဲ့သည်။ ၎င်းထံ နာခံရပေမည်။[၁]
ထို့အတူ အေမာမ်အလီသည် ဂဒီးရ်နေ့ ၌ တိုက်ဆိုင်ငည့် ရျွမ်အဟ်နေ့၌ ဖတ်ရွတ်သည့် မိန့်ခွန်းများအနက်မှ တစ်ခုတွင် ဒေါင်ဟ် နှင့်(یوم الدوح) ဟူသော ဝေါဟာရကို ဂဒီးရ် နေ့ ဖြစ်သည်ဟု ဖော်ညွှန်းထားလေသည်။[၂]
မှတ်စုများ
ကျမ်းကိုးမျာ
၁။ဟက်ကီ(မ်)မီ,မိုဟမ္မဒ်ရေသဿွာ၊ဟေမါစဲ ယေ ဂဒီရ်၊ကွမ်း၊ ဒလီလ်လေ မေါ ၊အီရန် သက္ကရာဇ်၁၃၈၉